Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali kompyuter injiniringi fakult

Ikki o’lchamli statik massivlarni e’lon qilish.
Toifa massiv nom [massiv_satrlar_nomi] [massiv_ustunlar_soni];
Ikki o’lcahamli massivlarni e’lon qilishda, bir o’lchamlidan farqi, massiv nomidan keyin qirrali qavs ichida ikkita qiymat yozilganlidir. Bulardan birinchisi, satrlar sonini ikkinchisi esa ustunlar sonini bildiradi. Ya’ni ikki o’lchamli massiv elementiga ikkita indeks orqali murojaat qilinadi. Ikki o’lchamli massivlar matematika kursidan ma’lum bo’lgan matritsalarni eslatadi.
Ikki o’lchamli massiv e’loniga misol;
Int a[3][3], b[2][4];
A matritsa B matritsa
a00 a01 a02
a10 a11 a12
a20 a21 a22
b00 b01 b02 b03
b10 b11 b12 b13
A matritsa 3 ta satr, 3 ta ustunga ega. B matritsa 2 ta satr, 4 ta ustunga ega. Ikki o’lchamli massivlarda 1-indeks satrini, 2-indeks ustunni bildiradi.
Birinchi satrning dastlabki elementi a10- a biru nol elementi deb o’qiladi. A o’n deyilmaydi.
M ta satr va n ta ustunga ega bo’lgan massivga (mxn) o’lchamli massiv deyiladi. Agar m=n (satrlar va ustunlar soni teng) bo’lsa kvadrat massiv deyiladi. Ko’pincha o’lchamli massivlarni initsializatsiyalash misollar bilan hisoblanadi.
Int a[2][2]={1,2,7,3>;
Int b[2][3]={0,1,2},{3,4,5}};
Massivlarni qo’llanilishiga misol keltiradigan bo’lsak, satrlar talabalarni, ustunlar fanlardan olgan baholarni bildirsin. Ya’ni m ta talaba, n ta fan. N – ustunga talabalarning o’rtacha baholari hisoblanib, shu asosida stipendiya bilan ta’minlansin va h.k, bunga o’xshab ko’plab misollar keltirish mumkin. Bu masalalarga to’xtalishdan oldin bir ikkita oddiy masalalar bilan tanishib chiqaylik.
Masala. A(mxn) matritsa berilgan, shu matritsa elementlarini kirituvchi va ekranga jadval ko’rinishida chiqaruvchi programma tuzilsin.
#include
Using namespace std;
Int main () {
Int in, n, a[10][10];
Cout<<”satrlar sonini kiriting \nm=”; cin>>m;
Cout<<”ustunlar sonini kiriting \nn=”; cin>>n;
Cout<<”massiv elementlarini kiriting \n”;
For(int satr=0; satrFor(int ustun=0; ustunCout<<”a[“<>a[satr][ustun];}
//matritsani jadval shaklida chiqarish
For(int satr=o; satrFor(int ustun=0; ustunCout<Cout<<”\n”;
}
Return 0;
}

Funksiya parametric sifatida massivni jo’natish va funksiya natijasi siatida massivni olish ham mumkin. Funksiyaga matritsani uzatishda matritsa nomi bilan uning satrlar va ustun lar sonini ham jo’natish kerak bo’ladi. Funksiyada massivda foydalanishni bir necha xil usuli bor, shularning ba’zilari bilan tanishamiz.

Maqsad: funksiyaga matritsani uzatishni o’rganish.
#include
Using namespace std;
Void matrix_print(int a[10][10], int m, int n)
{
//matritsani jadval shaklida chiqarish
For (int I=0; i{
For (int j=0; j{
Cout<}
Cout<<”\n”;}
}
Void matrix_input (int a[10][10], int m, int n) {
Cout<<”massiv elementlarini kiriting\n”;
For(ingt i=0; i>a[i][j];
}
Int main()
{
Int m, n, a[10][10];
Cout<<”satrlar sonini kiriting\nm=”; cin>>m;
Cout<<”ustunlar sonini kiriting\nn”; cin>>n;
//funksiyaga matritsa, satrlar va ustunlar soni jo’natiladi
Matrix_input(a,m,n);
Cout<<”kiritilgan matritsa\n”;