Toshkent davlat agrar universiteti s. M. Aminov, S. I. Muxamadiyev, S. Sh. Rasulov axborot kommunikatsion
Yüklə 15,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Axborot kommunikatsion texnologiyalar.S.Aminov
- GERMES avtomatlashtirilgan hujjatlar almashuv majmuasi.
|
.
Ishdan maqsad: Elektron hujjat aylanish tizimlaridan foydalanishni o‘rganish, Germes, e-hujjat, e-xat tizimlari bilan ishlash ko’nikmalarini shakllantirish. I uslubiy ko’rsatmalar Elektron hujjat almashish tizimlari O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida”gi 2004 yil 29 apreldagi 611-II son Qaroriga faoliyat yuritadi. Axborot kommunikatsion texnologiyalar.S.Aminov 105 Har bir hujjat aylanish tizimi murakkablik darajasidan qatiy nazar tizimga ma’lum bir xususiyatlarga ega bo‘lib, ular tizim talablarini belgilashda xisobga olinadi. Har bir rahbar ish yuritishni avtomatlashtirish qarorini qabul qilar ekan, qanday tizim tanlash to‘g‘risida o‘ylanib qoladi. Chunki tanlangan tizim oldiga qo‘yilgan masalalarni to‘laligicha yechish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak va unga qilingan sarf-harajatlarni oqlashi lozim. Dasturiy vositalar bozorida juda katta tanlov mavjud. Ushbu dasturiy vositalarni o‘zaro taqqoslash uchun ham malumotlar etarli. Biror bir tizimni sotib olishdan oldin rahbar ushbu tizim Shu tashkilot talablariga javob berish-bermasligini baholay olishi lozim. Chunki sotib olgandan keyin u talablarga javob bermasa, tashkilotga sezilarli salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. O‘z navbatida biznes–talablar quyidagi bo‘limlarga ajratilishi lozim: tizim foydalanuvchilari, ma’lumotlarni saqlash joyi, hujjatlar bilan ishlash, mantiqiy ish yuritish. Dasturiy ta’minotga bo‘lgan talablar esa resursga bo‘lgan talablar, ishlatish va sozlash qulayligidan iborat bo‘lishi kerak. GERMES avtomatlashtirilgan hujjatlar almashuv majmuasi. Germes avtomatlashtirilgan hujjatlar almaShuv majmuasi fayllarni uzoqda joylashgan tashkilotlar bilan tez, qulay va ishonchli almaShuvini ta’minlaydi. Fayllarni uzatish TSP/IP tarmoq protokola qo‘llagan holda barcha aloqa kanallari orqali amalga oshiriladi(ajratilgan liniya orqali, Internet, Dial-UP va x.k.). “Germes” da Blowfish, DEC, 3DES, Rijngael (AES), Squape, Twofish shifrlash usullari orqali ma’lumotlar uzatiladi. “Germes” klient-server texnologiyasi asosida ishlaydi. Bir vaqtni o‘zida bir nechta klientlar bilan ulanish imkoniyatiga ega. Fayllarni uzatayotganda maxsus RTF redaktori mavjud. GERMES dasturi juda engillik bilan boshqa dasturlarga ("Klient- Bank", "1S") integratsiya qilinadi. Internet trafikni tejash maqsadida dastur fayllarni uzatish va qabul qilish vaqtida siqib uzatish imkoniyati mavjud. Ushbu imkoniyati Ya’ni fayllarni arxivlash sjatie/raspakovka amali avtomatik ravishda bajariladi. Siqish koeffitsient juda Yuqori darajada Winzip, WinRAR arxivlovchi-dasturlar kabi. Tizimda ishlash juda sodda, tizim bilan tanish bo‘lmagan foydalanuvchi ham ishlashi mumkin. GERMES dasturi ikki qismdan iborat- server va ko‘plab klentlar. Dasturning asosiy funksiyasi fayllar bilan ishlashdan iborat. Ya’ni tarmoq orqali fayllarni yuborish va qabul qilishdan iborat. Yuqorida keltirganimizdek tarmoqga qanday ulanishni ahamiyati barchasi orqali ishlash imkoni mavjud. Dasturini ishga tuShurish quyidagicha amalga oshiriladi ( 14.1 – rasm). Пуск –>Все программы –> Germes –> Germes Client 106 14.1-rasm. Dasturni ishga tushirish usuli Dastur interfeysi quyidagi ko‘rinishdan iborat.(14.2-rasm) 14.2-rasm. GERMES dastur interfeysi GERMES dasturini uskunalar paneli tugmachalarining vazifalari GERMES dasturi klient-server texnologiyasida ishlaganligi tufayli ish serverga ulanishdan boshlanadi. 136-rasmda serverga ulanish tugmachasi ko‘rsatilgan. Klaviatura orqali ALT+C bilan bajariladi. 137-rasmda Serverga fayllarni yuklash tugmachasi vazifasi keltirilgan. quyidagi muloqot oyna paydo bo‘ladi. 14.3-rasmda Dasturni sozlash tugmachasini vazifasi keltirilgan. Klaviatura orqali Alt+O bilan bajariladi. Quyidagi muloqot oyna paydo bo‘ladi. Paydo bo‘lgan muloqot oynaning Set bo‘limi yordamida tarmoqdagi klientlar ro‘yhati ko‘rish va qaysi biriga ma’lumot jo‘natish belgilanadi. Muloqotga kirishish uchun Login , Parol va Klyuchga ega bo‘lishimiz kerak. |