Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

 
Korporativ madaniyatni shakllantirish jarayoni
Korporativ madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish jarayonining 
asosiy tashabbuskorlari korxonaning yuqori menejerlari bo‘lib, keyin-
chalik korxona o‘zgarishining asosiy “provayderlari”ga aylanishi 
kerak. 
Korporativ madaniyatni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari 
quyidagilardir:
–
korxonadagi korporativ madaniyatning yagona ko‘rinishini 
shakllantirish va amalga oshirish;
–
tasvir va tovar strategiyalarini shakllantirish, dizayn elementlarini 
ishlab chiqish va korxonada korporativ uslubni joriy etish (ehtimol 
tashqi maslahatchilarni jalb qilish);
–
korxonadagi 
biznes 
etiketini 
(korporativ 
xulq-atvorini) 
shakllantirish va rivojlantirish;
–
xodimlarni 
o‘qitish 
va 
rivojlantirish 
jarayoniga 
inte-
gratsiyalashish, birinchi navbatda, yoshlar va kadrlar zaxirasi uchun 
korporativ me’yorlar va qadriyatlarni targ‘ib qilish;
–
motivatsion siyosat vositalarini va metodologiyasini ishlab chi-
qish;
–
korxona boshqaruvining barcha darajalarida ijro intizomini tashkil 
etish va boshqarish;
–
ichki tashviqot jarayonini tashkil etish va boshqarish;
–
tashqi hamkorlik tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazish, ommaviy 
axborot vositalari bilan munosabatlarni shakllantirish;
–
dizayn, matbaa va korporativ nashrni chiqarish;
–
korporativ, bayram va madaniy-ommaviy tadbirlarni tashkil etish 
va o‘tkazish;
–
mavjud an’analarni saqlab qolish va korxonada yangi an’analarni 
shakllantirish;
–
xayriya va homiylik tadbirlarida ishtirok etish. 
Korporativ madaniyatni rivojlantirishda e’tiborni yana bir muhim 
jihatga qaratish lozim. Ko‘pgina korxonalarda madaniyatning qanday 

---

59 
bo‘lishi kerakligi haqida yagona va aniq tushunchani shakllantirish 
yo‘lidagi asosiy muammo – professional til birligining yo‘qli-
gida. Menejerlar bilan suhbatlashgandan so‘ng quyidagi xulosa paydo 
bo‘ladi: korporativ madaniyat ostida ular hamma narsani tushunadilar.
Ba’zida teskari vaziyat yuzaga keladi, chunki turli atamalarni 
qo‘llash orqali menejerlar umumiy taxminlar va qarashlar haqida 
gapirishadi. Shu nuqtai nazardan, natija olish uchun professional til 
birligiga erishish juda muhimdir. 
Korporativ madaniyatni rasmiylashtirish jarayonida ayrim tad-
birlarga alohida e’tibor qaratish lozim: 
– korxona boshqaruvining yuqori darajadagi rahbarlari, 
shuningdek, korporativ madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish ja-
rayonida bevosita ishtirok etadigan o‘rta darajadagi boshqaruv 
bo‘linmalari rahbarlari bilan intervyu o‘tkazish;
– korporativ madaniyatni rasmiylashtirish, rivojlantirish konsep-
siyasining barcha xodimlarini ishlab chiqish va xabardor qilish;
– korporativ madaniyatni rasmiylashtirish sohasida korxona faoli-
yatini tartibga soluvchi hujjatlarni ishlab chiqish.
Menejerlar korxonadagi madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish 
jarayoni haqida xodimlarni doimiy ravishda xabardor qilishlari kerak 
bo‘lgan asosiy hujjatlar “korporativ madaniyat to‘g‘risidagi nizom” va 
“korporativ axloq kodeksi” bo‘lishi mumkin. “Nizom” xodimlarga 
korporativ madaniyatni rivojlantirishning dolzarbligi va zarurligini 
tushunish, jarayonning asosiy tarkibiy qismlarini tushunish, vakolat 
doirasi va mas’uliyatini farqlash, shuningdek, jarayonning samara-
dorligini baholash tizimi bilan tanishish imkonini beradi. “Korporativ 
axloq kodeksi”da korxona xodimlariga ijro etish uchun belgilangan 
ichki korporativ me’yorlar va xatti-harakatlar qoidalari axloqiy bir xil 
bo‘ladi. Ushbu hujjatning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi korxonan-
ing tashqi muhit oldida jozibadorligini va xodimlarning shaxslararo 
o‘zaro ta’sirining samaradorligini oshiradi. Ushbu hujjat “jonli” va 
qiziqarli bo‘lishi uchun tarkibiy bo‘linmalar rahbarlari uchun bir qator 
treninglar va biznes o‘yinlarini o‘tkazish kerak. Ushbu menejerlar va 
korxonada asosiy kommunikatorlar va o‘zgarish agentlaridan biri 
bo‘lib, muvaffaqiyatga erishish uchun qanday ishlash kerakligi haqida 
namuna bo‘lib xizmat qiladi.

---

60 
Loyihaning hujjatli qismini ishlab chiqish va loyihalashda korx-
onaning har bir xodimini tushunish uchun terminologiya qo‘llaniladi. 
Har qanday hujjat oddiy, tushunarli bo‘lishi kerak, korporativ madani-
yat konsepsiyasining ikki tomonlama talqinini istisno qilishi kerak, 
shuning uchun u bilan tanishganidan so‘ng, xodim bu yo‘nalishda 
amalga oshirilayotgan tadbirlarga qiziqish va xabardorlikni oshiradi. 
Yuqorida aytib o‘tilgan hujjatlarni amalda qo‘llash va ularning 
taxminiy tuzilishi quyidagicha bo‘lishi kerak: