Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

5. ATB “SAVDOGARBANK “ining mijozlar bilan ishlash siyosati tahlili

Tijorat banklari marketing faoliyatidan yakuniy maqsad bank daromadini oshirish yoki xarajatlarni kamaytirishdan iboratdir. Bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat banklari urtasida davom etadigan rakobat muxitida daromadlarni kupaytirishda asosiy manbalardan biri Yangi xizmat bilan bir qatorda xarajatlarni kamaytirish hisoblanadi. Chunki tijorat banklarining barchasi tomonidan bank

xizmatlarining turlari mijozlarga kо‘rsatiladi.Xukumatimiz va Markaziy bank tomonidan olib borilgan izchil islohatlar bank tizimi barqarorligini mustahkamlash, omonatchilar va kreditorlar manfaatlarini himoya qilish orqali aholining bank tizimiga bо‘lgan ishonchini yanada oshirishga qaratildi.

Jumladan, о‘tgan 2020 yilda bank tizimida islohatlar davom ettirilgani holda, banklarning moliyaviy vositachilik rolini oshirish maqsadida aholi va korxonalar jamg‘armalarini bank aksiyalari hamda omonatlarga keng jalb qilish hisobiga banklarning resurs bazasini kengaytirish va mazkur mablag‘larni taqsimlash samaradorligini kuchaytirish ishlari amalga oshirildi. Banklar kapitalining minimal miqdorini bosqichma-bosqich oshirib borish, uni 2018 yilda 1 yanvardan boshlab xususiy banklar uchun 5 mln Yevro ekvivalenti, aksionerlik tijorat banklari uchun esa 10 mln. Yevro ekvivalentigacha yetkazish ishlari amalga oshirildi.“Bank tizimidagi islohotlar iqtisodiyotimizning barqaror о‘sish sur’atlarini ta’minlashda eng muhim omil bо‘ldi. Buning natijasida tijorat banklarining jami kapitali 25 foizga oshdi. Bank tizimining mustahkamlanishi 2020-yilda Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasini 9 foizga, tijorat banklarining kreditlar bо‘yicha foiz stavkasini ham shunga mos ravishda kamaytirish uchun zarur imkoniyatlar tug‘dirdi.

Banklar tomonidan faqat ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish va texnologik yangilash dasturlarini moliyalashtirishga yо‘naltirilgan kreditlar hajmi 2015-yilga nisbatan 1,2 barobar, aylanma mablag‘larni tо‘ldirish uchun ajratilgan kreditlar esa 1,3-martadan ziyod oshdi. Sо‘nggi yillar davomida «Mudis», «Standart end Purs» va «Fitch reytings» kabi yetakchi reyting agentliklari О‘zbekiston bank tizimi faoliyatini «barqaror» deb baholamoqda. Shuni alohida ta’kidlash kerakki, agar 2019-yilda mamlakatimizning 13 ta tijorat banki yuqori reyting baholariga sazovor bо‘lgan bо‘lsa, bugungi kunda respublikamizning barcha 28 ta banki ana shunday bahoga loyiq о‘rildi.”12k Kurs ishining asosiy vazifalaridan biri mamlakatimizdagi tijorat banklari tomonidan aholi va xо‘jalik yurituvchi subyektlarga kо‘rsatiladigan marketing xizmatlari xolatini tahlil qilishdan iborat. Tadqiqot ishimizning asosiy izlanish obyekti bо‘lgan Qashqadaryo viloyat AT “Xalq banki” Beshkent Bankining 2018-2020 yillar davr maboynida faoliyatlarini tahlil qilib chiqamiz.О‘zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati tug‘risida» gi qonunida "Banklarning о‘z mijozlari oldidagi javobgarligi" 39-moddasida qayd etilgan bо‘lib, unga asosan banklar deposit qilar ekanlar, ularni saqlash, mijozlar topshirig‘iga muvofiq ularning birinchi talabiga asosan tо‘lovlarni amalga oshirish majburiyatini о‘z zimmalariga oladilar. Bankning о‘z majburiyatlarini bajara olishiga jamoatchilikni ishonchi bank tomonidan yangi depozitlarni jalb qilishga imkon beruvchi bankning aktivi hisoblanadi.

Quyida Qashqadaryo viloyat AT “Xalq banki” Beshkent Bankining 2018-2020yillar maboynida balans kо‘rsatkichlari keltirilgan. Tijorat bankining faoliyatini baholashda uning aktivlari va passivlari tarkibini kо‘rib chiqish muhim omil hisoblanadi.(2.1.1jadval)