Toshkent davlat transport universiteti hisobot «Ishlab chiqarish amalityoti»

Lokomativ xarakat tarkibiga texnik xizmat ko’rsatish.
Motorovagon xarakat tarkibiga texnik xizmat ko’rsatish.
Lokomotivlar va motorvagon harakat tarkiblarining texnik holati sistematik ravishda lokomotiv brigadalari yordamida texnik xizmat ko’rsatish punktlarida va zamonaviy tashhis vositalari bilan jihozlangan asosiy depolarda kompleks va maxsus brigadalar tomonidan tekshirilishi, shuningdek, depo, mintaqaviy temir yo’l uzeli, AJ lokomotivlardan foydalanish boshqarmasi rahbariyatlari tomonidan davriy nazorat qilinishi kerak.
Texnik xizmat ko’rsatishda quyidagilar tekshiriladi:
qurilma, uzel va detallarning holati va edirilishi hamda ularning belgilangan o’lchamlarga mos kelishi;
xavfsizlik qurilmalari, tormoz uskunalari va avtotirkama qurilmalari, nazorat, o’lchash va signal asboblari, elektr zanjirlarining texnik soz holati.
Quyidagi nosozliklardan bittasi bo’lganida ham, lokomotiv va motorvagon harakat tarkibini foydalanishga chiqarish man etiladi:
ovoz signalini uzatuvchi moslamaning nosozligi;
pnevmatik, elektrpnevmatik, qo’l tormozlari yoki kompressorlarning nosozligi;
tortish elektr dvigatelining bittasi o’chganida yoki nosozligida;
harakatlanish keltirmasining nosozligi;
dizel sovutgichi ventilyatori, tortish elektr dvigateli, to’g’rilash moslamasining nosozligi;
avtostop, avtomatik lokomotiv signalizatsiya yoki mashinist hushyorligini tekshirish qurilmasining nosozligi;
tezlik o’lchagich va qayd qilish qurilmasining nosozligi;
poezd va manevr radio aloqa qurilmalarining nosozligi;
avtotirkama qurilmalarining nosozligi;
qum berish tizimining nosozligi;
projektor, bufer chirog’i, yoritish, nazorat qilish yoki o’lchash moslamasining nosozligi;
xomut, ressor osma yoki ressora o’zak listidagi darz ketish, ressor listining sinishi;
buksa korpusidagi darz;
buksa yoki motor-o’qli podshipnik nosozligi;
konstruksiyada ko’zda tutilgan yo’llarga detal tushishidan himoyalovchi qurilmaning yo’qligi yoki nosozligi;
tortuvchi tishli uzatmaning bitta tishining darz ketishi yoki sinishi;
moyninng sizib chiqishiga olib keluvchi tishli uzatma kojuxining nosozligi;
yuqori voltli kameraning himoya blokirovkasi nosozligi;
pantografning nosozligi;
o’t o’chirish vositalarining nosozligi;
qisqa tutashuv toklari va kuchlanishning ortib ketishidan himoyalovchi qurilmalar, dizelning avariya to’xtashi qurilmalarining nosozligi;
dizelda taqillash va begona shovqinning paydo bo’lishi;
ta’minlash moslamasi, muhofazalovchi klapan, suv ko’rsatish moslamasidagi nosozliklar;
elektr uskunalarida muhofazalovchi kojuxlarning yo’qligi, akkumulyator batareyalari nosozliklari.
Lokomotivlar va motorvagon harakat tarkibi yilda ikki marta (bahorda va kuzda) AJ tomonidan belgilangan tartibda komissiya ko’rigidan o’tishi kerak.
Lokomotiv, shuningdek motorvagon va maxsus o’ziyurar harakat tarkibida o’rnatilgan xavfsizlik qurilmalari va poezd radio aloqa qurilmalari, nazorat punktlarida qurilmalarning ishlashini tekshirish va tartibga solish bilan davriy ko’rikdan o’tib turishi kerak.
Bunday nazorat punktlari asosiy depolarda, zarur hollarda texnik xizmat ko’rsatish va lokomotivlarning aylanish punktlarida bo’lishi kerak.
Lokomotiv va motorvagon harakat tarkibida o’rnatilgan manometr va muhofaza klapanlari plombalangan bo’lishi, parovoz qozonlaridagi nazorat tiqinlarida esa tamg’alar bo’lishi kerak. Elektrovoz va teplovozlarda elektrenergiya va yonilg’i sarflanishini qayd qiluvchi apparat va moslamalar ham plombalanishi kerak.
Elektrovoz, teplovoz va motorvagon harakat tarkibidagi elektr muhofaza qurilmalari, yong’in o’chirish vositalari, yong’in signalizatsiyasi va avtomatikasi, lokomotivlar va motorvagon harakat tarkibidagi manometrlar, muhofaza klapanlari, havo rezervuarlari belgilangan muddatlarda sinovdan va tekshiruvdan o’tishi kerak.
Lokomotiv brigadalarining tarkibi va ularning lokomotiv va motorvagon poezdlarga xizmat ko’rsatish tartibi, lokomotiv va motorvagon pozedlar turi va AJ tasdiqlagan xizmat qilish tizimi asosida mahalliy sharoitlardan kelib chiqib, AJ boshgaruvi raisi tomonidan o‘rnatiladi.
Elektr va teplovoz tortishida bir lokomotiv brigada, bir kabinadan boshqariladigan bir necha lokomotivlarga yoki doimo birikkan seksiyalarga xizmat ko’rsatishi mumkin.
Motorvagon poezdi, poezd elektrovozlari, teplovozlariga bitta mashinist xizmat ko’rsatishi AJ ruxsati bilan amalga oshirilishi mumkin.
Mashinist poezdni boshqarish qobiliyatini to’satdan yo’qotgan holatida avtomatik to’xtash qurilmalari mavjud bo’lganidagina mashinist bir o’zi motorvagon poezdi, shuningdek poezd lokomotiviga xizmat ko’rsatishiga yo’l qo’yiladi.
Lokomotivlarga bir mashinist xizmat ko’rsatishining harakat xavfsizligini ta’minlovchi tartibi mahalliy sharoitdan kelib chiqib AJ tomonidan o‘rnatiladi.
Depo yo’llarida lokomotiv va motorvagon harakat tarkibini ish holatida ularga xizmat ko’rsatadigan va to’xtata oladigan xodimsiz, stansiyaning boshqa yo’llarida - mashinist va uning yordamchisi kuzatuvisiz qoldirish man etiladi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

Google Scholar www.Academiascience.uz
A.T. Djanikulov, M.SH.Valiyev Lokomotivlarning elektr jihozlari