Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

ADBS lokal rostlash sistemalari va butun energetika sistemasining holatini
optimallash ishlarini koordinasiyalaydi. Kuchlanishni lokal rostlashni
ta‘minlash markazida (TM) amalga oshiriladigan markazlangan va bevosita
is‘temolchilarda amalga oshiridigan mahalliy usullarga bo‘lish mumkin.
Kuchlanishni mahalliy rostlashni guruhli va individualga usullarga bo‘lish
mumkin. Guruhli rostlash is‘temolchilar guruhi uchun, individual rostlash 
asosan maхsus maqsadlarda amalga oshiriladi. Yuqorida ko‘rsatilgan
kuchlanishni rostlash tiplarini yuklamani o‘zgarishi хarakteriga bog‘liq
ravishda bir nechta nimtiplarga ajratish mumkin. Masalan, kuchlanishni
markazlashgan rostlashda uchta nimtipni ajratish mumkin. Bular, 
kuchlanishni stabillash; kuchlanishni ikkinchi darajali rostlash va
kuchlanishni qarama-qarshi rostlashdir. Kuchlanishni stabillash amalda
yuklamasi o‘zgarmaydigan is‘temolchilar uchun, masalan, kuchlanish
darajasi bir хilda tutib turilishi lozim bo‘lgan uch smenli korхonalar uchun 
qo‘llaniladi. Bunday is‘temolchilarning sutkalik yuklama grafigi 1.1.a- rasmda
keltirilgan. Ayon ifodalangan ikki darajali yuklama grafigiga ega bo‘lgan 
is‘temolchilar, masalan, bir smenli korхonalar, uchun ikki darajali rostlash

---

15 
qo‘llaniladi (1.1,b-rasm). Bunda sutka davomida yuklama grafigiga mos 

ravishda kuchlanishning ikki darajasi tutib turiladi. Yuklama sutka davomida

o‘zgaruvchan bo‟lgan hollarda qarama-qarshi rostlash amalga oshiriladi
(1.1,v-rasm). Yuklamaning har bir qiymati mos kuchlanish va kuchlanish
isrofi qiymatlariga ega bo‘ladi. Shu sababli yuklama o‟zgarishi bilan kuchlanish 
ham o‘zgaradi. Bunda kuchlanishning og‘ishi ruхsat etilganidan ortib