Toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

Ichki 
Taftish va 
nazorat
guruxlari 
Buxgalter –iqtisodchi mutaxasislar 
Ichki audit 
bo’limi 
Malaka sertifikatiga ega auditorlar 
Tashqi 
 
 
Davlat nazorati 
O’z.R. Hisob palatasi,
O’z.R. Moliya vazirligi,
O’z.R. Soliq qo’mitasi,
O’z.R. Bojxona qo’mitasi,
O’z.R. Prokuraturasi va boshqa 
yuridik tashkilotlar mutaxasislari 
Bank va birjalar 
nazorati 
mutaxasislar 
Moliyaviy 
yuridik 
ekspertiza 
mutaxasislar 
Tashqi audit 
Malaka sertifikatiga ega auditorlar 

---

Angliyada auditorlar deb moliyaviy hisobotning ishonchliligini nazorat qilish bilan 
shug’ullanuvchi barcha mutaxassislar, shu jumladan davlat tashkilotida ishlayotgan 
mutaxassislar 
ham 
hisoblanadi. 
Frantsiyada 
mustaqil 
moliyaviy 
nazorat 
bilan 
shug’ullanuvchi ikki professional tashkilot buxgalter ekspertlar ularning vakolatiga bevosita 
buxgalteriya hisobini, hisobot tuzish ushbu doirada konsalting xizmatlari ko’rsatish hamda 
moliyaviy hisobot ishonchliligini nazorat qiluvchi schetlar bo’yicha komissarlar mavjud. 
AQShda moliyaviy hisobotning ishonchliligini tekshiradigan diplomli jamoat buxgalterlari 
mavjud.
Rivojlangan barcha davlatlarda buxgalter auditor mutaxassisligini egallashga hohish 
bildirganlar uzoq yillar davomida o’qishi amaliyot bilan shug’ullanishi va ko’plab 
imtihonlarni topshirishlari lozim. 
 
Auditning vujudga kelish 
 
Auditorlik faoliyati va auditorlik kasbining ta’rifi O’zbekiston Respublikasining yangi 
tahrirdagi «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunida quyidagicha keltirilgan: 
Auditorlik faoliyati deganda auditorlik tashkilotlarining auditorlik tekshiruvlarini o’tkazish 
va ushbu qonunning 17-moddasida nazarda tutilgan professional xizmatlar ko’rsatish borasidagi 
tadbirkorlik faoliyati tushuniladi. (3) 
Birinchi ta’rifda auditning tafsiloti keng bayon etilgan bo’lsa, so’ngisida auditorlik faoliyati 
tekshiruv o’tkazish jarayoni bo’lishidan tashqari professional xizmat ko’rsatish bilan bog’liq 
tadbirkorlik faoliyati ekanligi ham ta’kidlangan.
O’zbekistonda davlat hokimiyati va boshqaruvi organlariga auditorlik faoliyatini amalga 
oshirish qonun bilan taqiqlangan.
Auditor – auditor malaka sertifikatiga ega bo’lgan jismoniy shaxsdir.
Agar auditor auditorlik tashkilotining shtatida turgan bo’lsa yoki auditorlik tashkiloti u bilan 
fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzgan bo’lsa, u auditorlik tekshiruvi o’tkazishga jalb etilishi 
mumkin.
Auditor auditorlik tekshiruvini sifatsiz o’tkazganligi, tijorat sirini oshkor etganligi hamda 
boshqa hatti-harakatlari oqibatida auditorlik tashkilotiga zarar yetkazganligi uchun qonun 
hujjatlariga muvofiq auditorlik tashkiloti oldida javobgar bo’ladi (3).
Shuningdek, Qonunning 4-moddasiga muvofiq «auditor yordamchisi auditor malaka 
sertifikatiga ega bo’lmagan va auditorlik hisobotida, auditorlik xulosasida, auditorning ekspert 
xulosasida hamda auditorlik tekshiruvini o’tkazish bilan bog’liq bo’lgan boshqa rasmiy hujjatda