Toshkent moliya instituti

 

 

Internet saytlari: 

 

53. 

http://www.сbu.uz

 

54.      

www.stat.uz

 

55.      

[e-mail]

 

56.      

www.uza.uz

 

57.     

www.lex.uz

 

58.     

www.pedagog.uz

 

59.     

www.nammpi.uz

 

60. 

 

www.ziyonet.uz

 

 

---

71 

 

1-ilova 

DARSNI TADQIQOT METODI ASOSIDA TASHKIL ETISHNING  

ASOSIY USULLARI: 

 

 

 

 

 

 

 

2-ilova 

Iqtisodiy fanlarni o‘rganishda tadqiqot metodi  

va uning boshqa uslublardan farqi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tadqiqot metodi - axborotlar, dalillar, ma’lumotlar asosida tadqiqot 

o‘tkazish jarayonida qatnashish orqali dars o‘tishning o’quvchi-talabalarni 

axborot to‘plash va uni ustida ishlash, xulosa chiqarib, baholashga 

o‘rgatish jarayonida mavzuning mazmunini o‘zlashtirishga, ilmiy 

izlanishni o‘rganishga qaratilgan metod. 

Tadqiqot metodining muhim afzalligi - ma’lumotlar to’plab,ular asosida 

xulosa chiqarib, tavsiya berishga o’rgatadi 

 

      Iqtisodiy fanlarni o‘rganishda qo‘llaniladigan metodlar tizimida tadqiqot 

va munozara metodi o‘ziga xos  muhim o‘rin tutadi. Mantiqiy mushohada 

yuritish o‘z fikrini himoya qilish, boshqalar fikrini tahlil qilishni o‘rganish 

bo‘yicha munozara metodini oldiga tushadigani yo‘q. 

      Tadqiqot nafaqat ilmiy bilishning balki bilim olishning ham alohida 

ahamiyatga ega metodidir.

  

 

       

 

TADQIQOT METODINING 

USULLARI 

  TADQIQOT METO-

DINI MODELLASHTI-

RUVCHI, 

IMITATSION O‘YIN 

ORQALI QO’LLASH; 

 

  JADVAL 

MA’LUMOT-LARI, 

GRAFIK, CHIZMA,  

DIAGRAMMALAR 

TAHLILI  TARZIDA 

TASHKIL ETISH 

 

  MA’LUMOTLAR, 

DALILLAR TO’PLASH, 

HISOB-KITOB TAHLILI, 

XULOSA CHIQARISHGA 

YO’NALTIRILGAN    

 TADQIQOT O'TKAZISH  

 

 

---

72 

 

                      3-ilova 

Insonlarning iqtisodiy fikrlash tarzi 

Iqtisodiy fikrlash tarzi 

 

1.  Odamlar  tanlaydilar.  Hamma  kim  bo‘lishi,  nima  ish  qilishi,  qaerda 

yashashidan  qat’iy  nazar  cheklanganlik  muammosiga  duch  keladi.  Shuning 

uchun tanlash va qaror qabul qilishga majbur. 

2. Tanlov xarajatlar bilan bog‘liq. Odamlar muqobil variantlar orasidan eng 

yuqori  naf  keltiradigan  yoki  eng  kam  xarajat  talab  qiladigan  variantlarni 

tanlashadi. 

3. Rag‘batlantirish(stimullar)ga qanday tarzda e’tibor qilishlari, qanday  

munosabatda  bo‘lishlarini    oldindan  aytish  mumkin.  Stimullar  turli-

tuman,  jumladan  pul  shaklida  yoki  jismoniy  qoniqish  tarzida  ham    bo‘lishi  

mumkin. 

4.  Iqtisodiy  tizimlar  yaratiladi.  U  o‘z  navbatida  individual  tanlov 

stimullariga  ta’sir  ko‘rsatadi.  Har  doim  biron  bir  kishi  u  yoki  bu  muqobil 

variantni cheklovchi,  u  yoki bu tanlovni afzal ko‘rar  ekan,  yoki qo‘shimcha 

muqobil  variantni  hosil  qilar  ekan,  boshqalar  uchun  stimul  o‘zgaradi.  Har 

safar  qonun  yoki  tartib  o‘zgarganda  muqobil  variantlar  cheklanadi  yoki 

stimullar o‘zgaradi. 

5. Ixtiyoriy ayirboshlashda qatnashganlar doimo yutishadi. Har safar ikki 

va  undan  ortiq  kishi  ayirboshlashni  amalga  oshirar  ekan,  har  bir  kishi  o‘zi 

uchun  kamroq  qadrlanadigan  yoki  unchalik  zarur  bo‘lmagan  narsani 

qadrlanadigan,  zarur  narsaga  almashtiradi.  Natijada    ayirboshlash  har  ikki 

tomon  uchun  qo‘shimcha  qadr-qimmat  yaratadi.  Shunday  tarzda  butun 

iqtisodiyotda ham  ayirboshlash har ikki tomon uchun manfaatli bo‘ladi 

 6.  Tanlov  kelajakda  namoyon  bo‘ladigan  ma’lum  bir  oqibatga  olib 

keladi.  Tanlash  natijasida    ko‘zlangan  maqsadga  yetish  mumkin.  Lekin 

kelajakda u qanday oqibatga olib keladi, buni baholash qiyin. Shuning uchun 

juda  ko‘p  qarorlar  tavakkal  bo‘lib,  ularda  ma’lum  darajada  xatar 

mujassamlangan. Shuning uchun ham tanlash risk qilishdir.                                        

 

 

 

---

73 

 

 

4-ilova 

DARS O‘TISHDA MUNOZARA METODINI QO‘LLASH 

                                   Munozara metodining mazmuni 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5-ilova 

Darsni munozara metodi asosida tashkil qilishning asosiy usullari 

 

 

 

 

 

 

 

Munozara  -  1)  matbuotda,  suhbatda  biror  bahsli  masalani  muhokama  qilish,  bahs.  2) 

muayyan muammo bo‘yicha fikr almashishga asoslangan ta’lim metodi. 

     Munozara  o‘z  fikrini  qat’iy  himoya  qilishga,  boshqalarning  fikrini  tahlil  qilishga,  mantiqiy 

mushohada yuritishga undaydigan, darsda faol qatnashishlarini ta’minlaydigan metoddir. 

 

Bu usuldаn quyidаgi mаqsаdlаrdа fоydаlаnilаdi: 



  

yangi bilimlаrni shаkllаntirishdа; 



  

tа’lim  оluvchilаr  u  yoki  bu  sаvоllаrni  chuqur  o’ylаb  ko’rish,  ulаrning 

mоhiyatigа kirishni tа’minlаshdа; 



  

tа’lim  оluvchilаrni  dаlil  vа  dаlillаrgа  аsоslаngаn  хulоsаlаr  оrаsidаgi 

fаrqni tushunib еtishgа o’rgаtishdа; 



  

o’zаrо fikr аlmаshinuv ko’nikmаlаrni shаkllаntirishdа; 



 

tа’lim  оluvchilаrgа  shахsiy  fikridа  mustаhkаm  turish  vа  uni  himоya 

qilishigа yordаm bеrish. 

 

 

Munozara metodining asosiy usullari 

 

 

Ochiq munoza

 

Kichik guruhlar o‘rtasida munozara 

Amerikacha debat (munozara)

 

  

«Qarama - qarshi munozara» 

Inglizcha debat (munozara)

 

Bahs (disput)

 

Muzokara