Toshkent oliy umumqo‘shin qo‘mondonlik bilim yurti Axborot texnologiyalari kafedrasi katta o‘qituvchisi


axborotni  himoyalash metodlarini



Yüklə 484,24 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/2
tarix02.01.2022
ölçüsü484,24 Kb.
#43171
1   2
axborot xavfsizligini taminlash va nazorat qilish muammolari

  axborotni 

himoyalash metodlarini o‘z ichiga oladi: 

himoyaning qonuniy metodlari; 

himoyaning tashkiliy metodlari; 

tasodifiy tahdidlardan himoyalash metodlari; 

an’anaviy ayg‘oqchi va buzg‘unchi hujumlardan himoyalash metodlari; 

elektromagnit nurlanishlar va mo‘ljallardan himoyalash metodlari; 

noqonuniy kirish harakatlaridan himoyalash metodlari; 

kriptografik himoya metodlari; 

kompyuter viruslaridan himoya metodlari. 

Xulosa  o‘rnida  shuni  ta’kidlash  lozimki,  axborotning  muhimlik  darajasi  qadim 

zamonlardan ma’lum. Shuning uchun qadimda ham axborotni himoyalash uchun turli 

usullar  qo‘llanilgan.  Xabarni  xabar  yuborilgan  manzil  egasidan  boshqa  shaxs  o‘qiy 

olmagan.  Asrlar  davomida  bu  usullar  jamiyatning  yuqori  tabaqalari,  davlatning 

elchixona rezidensiyalari va razvedka missiyalaridan tashqariga chiqmagan. Faqat bir 

necha  o‘n  yil  oldin  hamma  narsa  tubdan  o‘zgardi,  ya’ni  axborot  o‘z  qiymatiga  ega 

bo‘ldi  va  keng  tarqaladigan  mahsulotga  aylandi.  Endilikda  axborot  kishilar 

tomonidan  ishlab  chiqiladi,  saqlanadi,  uzatiladi,  sotiladi  va  sotib  olinadi.  Bulardan 

tashqari, axborot o‘g‘irlash, buzib talqin yetish va soxtalashtirish hollariga uchraydi.  

Tez  rivojlanib  borayotgan  axborot  texnologiyalari  kundalik  hayotimizning 

barcha jabhalariga sezilarli o‘zgarishlarni olib kirdi. Aksariyat hollarda, axborotning 

bahosi  uning  o‘zi  joylashgan  kompyuter  tizimining  bahosidan  bir  necha  yuz 

barobarga  oshib  ketmoqda.  Shuning  uchun  axborotni  unga  ruxsat  etilmagan  holda 



 

kirishdan, qasddan o‘zgartirishdan, uni o‘g‘irlashdan, yo‘qotishdan va boshqa jinoiy 



xarakterdagi xavflardan himoya kilishga  kuchli zarurat tug‘iladi.  

Kompyuter  texnikasining  takomillashuvi  va  uning  inson  faoliyatining  turli 

sohalariga keng tadbiq qilinishi qonunga zid amallar sonining o‘sishiga sabab bo‘ldi, 

ularning  obyekt  yoki  vosita  sifatidagi  ko‘rinishi  shaxsiy  kompyuterlar  hisoblanadi. 

Har  xil  manipulyasiya  turlarini  ishlatish,  ya’ni  axborotga  o‘zgarishlar  kiritish  yo‘li 

bilan uni qayta ishlashning turli bosqichlarida, dasturiy ta’minotda, axborotni olishda 

pullarning  katta  hajmini  o‘marish,  soliqlardan  bosh  tortish,  ishlab  chiqarishda 

ayg‘oqchilik qilish, raqobatchilar dasturlarini yo‘q qilishga muvaffaq bo‘lish holatlari 

kam emas.   

Axborot himoyasi tizimli yondashuvning zarur ekanligini taqozo etadi, ya’ni bu 

yerda  alohida  korxonalarning  cheklanishi  mumkin  emas.  Himoyaga  bo‘lgan  tizimli 

yondashuv  axborot  xavfsizligini  ta’minlash  uchun  qo‘llaniladigan  tashkiliy,  fizik  va 

dasturiy-texnik vosita va amallarga o‘zaro bog‘liq, o‘zaro to‘ldiruvchi va o‘zaro ta’sir 

qiluvchi  choralarning  yagona  to‘plami  sifatida  qaralishini  talab  etadi.  Axborot 

xavfsizligiga  tizimli  yondashuvning  asosiy  tamoyillaridan  biri  –  “aqliy  yetuklik” 

tamoyili hisoblanadi, uning mohiyati shundaki, hech qaysi holatda yuz foizli himoya 

mavjud  emas,  shuning uchun himoyaning nazariy  jihatdan erishish  mumkin bo‘lgan 

maksimal  darajasiga  emas,  balki  ayni  hozirgi  sharoitdagi  ehtimoliy  tahdidlarning 

kamayishiga erishish uchun intilgan ma’qulroq. 

 

Foydalanilgan manbalar ro‘yxati: 



1.  A.Abdullayev,  M.Yusupov,  S.Jamoldinov,  B.Abdulxayev  “Axborot 

xavfsizligi asoslari” fanidan ma’ruzalar kursi. Andijon, 2005. 

2. 

Шербаков, 



А.Ю. 

Современная 

компьютерная 

безопасность. 

Теоретические основы. Практические аспекты. М.: Книжный мир, 2009.  

3.  Поляков  В.П.  Практическое  занятие  по  изучению  вопросов 

информационной безопасности/В.П.  Поляков  //  Информатика и  образование.  - 

2006.  


4.  Шаньгин,  В.Ф.  Защита  компьютерной  информации.  Эффективные 

методы и средства. М.: ДМК Пресс, 2008.   



 

Yüklə 484,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin