Toshkent tibbiyot akademiyasi mavzu: Gemotsitopoez. Gemotsitopoezning neyrogumoral boshqarilishi

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI

Mavzu:Gemotsitopoez.Gemotsitopoezning neyrogumoral boshqarilishi.

Davolash ishi-1

Guruh 106-a

Tayyorladi:Maratov Xursandbek

Tekshirdi:Atajanova Aziza.

REJA

• Embrional gemotsitopoez
• POSTEMBRIONAL GYeMOPOEZ
• Eritropoez, Granulotsitopoez, Trombotsitopoez, Limfotsitopoez, Monotsitopoez

Qon hujayralarining rivojlanish manbai mezenxima hisoblanadi. 1. Qon yaratilishi rivojlanishining 2 xaftalari oxiri, 3 xaftalarining boshida sariqlik qopchasida boshlanadi. Mezenxima hujayralaridan qon tomirlar hosil bo‘ladi, erkin mezenxima hujayralaridan esa qonning o‘zak hujayralari paydo bo‘la boshlaydi. O‘zak hujayralarning bir qismi eritrotsitar qatoridagi birlamchi hujayralarga – megaloblastlarga (eritroblastlarga) differentsiallashadi. Ulardan yadrosiz va yadroli birlamchi eritrotsitlar hosil bo‘ladi. Bu megaloblastik tipidagi qonning yaratilishi deb ataladi. Normoblastik qonning yaratilishi blastlardan ikkilamchi eritroblastlar → polixromatofilli → normoblastlar → ikkilamchi eritrotsitlar (normotsitlar).

Qon hujayralarining rivojlanish manbai mezenxima hisoblanadi. 1. Qon yaratilishi rivojlanishining 2 xaftalari oxiri, 3 xaftalarining boshida sariqlik qopchasida boshlanadi. Mezenxima hujayralaridan qon tomirlar hosil bo‘ladi, erkin mezenxima hujayralaridan esa qonning o‘zak hujayralari paydo bo‘la boshlaydi. O‘zak hujayralarning bir qismi eritrotsitar qatoridagi birlamchi hujayralarga – megaloblastlarga (eritroblastlarga) differentsiallashadi. Ulardan yadrosiz va yadroli birlamchi eritrotsitlar hosil bo‘ladi. Bu megaloblastik tipidagi qonning yaratilishi deb ataladi. Normoblastik qonning yaratilishi blastlardan ikkilamchi eritroblastlar → polixromatofilli → normoblastlar → ikkilamchi eritrotsitlar (normotsitlar).

2. Jigarda qonning yaratilishi. Jigar kurtagi 3-4 xaftalarida paydo bo‘ladi. 5-xaftalarida esa qonning yaratilishi boshlanadi. Qonning yaratilishi kapillyarlar bo‘ylab ekstravaskulyar boradi. Bu jarayon jigar bo‘lakchalari ichiga mezenxima bilan birga o‘sib kirishi bilan boradi. Qon yaratilishi manbai – sariqlik qopchasidan keladigan o‘zak hujayralar orqali. O‘zak blast hujayralar ikkilamchi eritrotsitlar va granulotsitlarga differentsiallashadi. Bundan tashqari megakariotsitlar ham hosil bo‘ladi. Qonning yaratilishi homila rivojlanish davrining oxirigacha davom etadi.

• 2. Jigarda qonning yaratilishi. Jigar kurtagi 3-4 xaftalarida paydo bo‘ladi. 5-xaftalarida esa qonning yaratilishi boshlanadi. Qonning yaratilishi kapillyarlar bo‘ylab ekstravaskulyar boradi. Bu jarayon jigar bo‘lakchalari ichiga mezenxima bilan birga o‘sib kirishi bilan boradi. Qon yaratilishi manbai – sariqlik qopchasidan keladigan o‘zak hujayralar orqali. O‘zak blast hujayralar ikkilamchi eritrotsitlar va granulotsitlarga differentsiallashadi. Bundan tashqari megakariotsitlar ham hosil bo‘ladi. Qonning yaratilishi homila rivojlanish davrining oxirigacha davom etadi.
• 3. Timusda qonning yaratilishi. Homila taraqqiyotining 1 oylari oxirida kurtagi paydo bo‘ladi, 7-8 xaftalarida qonning o‘zak hujayralari kela boshlaydi, immunopoezning periferik a’zolari uchun T-limfotsitlar differentsiallashadi.

Qizil suyak ko‘migi va limfa a’zolarida ro‘y beradi. O‘zak hujayralarining yetuk qon shaklli elementlariga bosqichma – bosqich takomillashib, kupayib borishi bilan ta’riflanadi. Bosqichli takomillashish jarayonida qon yaratilishining har – bir qatorida oraliq hujayralar hosil bo‘ladi. Shunday qilib, gemopoezda 6 sinf hujayralarni farq qilishi mumkin. 1. O‘zak hujayralar 2. Yarim o‘zak hujayralar 3. Unipotent hujayralar 4. Blast hujayralar 5. Yetilayotgan hujayralar 6. Yetuk shaklli elementlar

• Qizil suyak ko‘migi va limfa a’zolarida ro‘y beradi. O‘zak hujayralarining yetuk qon shaklli elementlariga bosqichma – bosqich takomillashib, kupayib borishi bilan ta’riflanadi. Bosqichli takomillashish jarayonida qon yaratilishining har – bir qatorida oraliq hujayralar hosil bo‘ladi. Shunday qilib, gemopoezda 6 sinf hujayralarni farq qilishi mumkin. 1. O‘zak hujayralar 2. Yarim o‘zak hujayralar 3. Unipotent hujayralar 4. Blast hujayralar 5. Yetilayotgan hujayralar 6. Yetuk shaklli elementlar

Eritropoez.

• Eritrotsitlar rivojlanishi quyidagi bosqichlari farq qilinadi:
•  o‘zak hujayralar
•  yarim o‘zak hujayra (mielopoezning boshlang‘ich hujayrasi)
•  unipotent hujayra (eritropoetinni sezuvchi)
•  proeritroblast
•  bazofil eritroblast
•  polixromatofil eritroblast
•  oksifil eritroblast
•  retikulotsit
•  eritrotsit

Granulotsitopoez

• Granulotsitlarning rivojlanish bosqichlari:
•  o‘zak hujayra
•  yarim o‘zak hujayra (mielopoezning boshlang‘ich hujayrasi)
•  unipotent hujayra (leykopoetinga sezgir)
•  mieloblast
•  promielotsit
•  mielotsit
•  metamielotsit
•  tayoqcha yadroli granulotsit
•  segment yadroli granulotsit

Trombotsitopoez

• Qizil suyak ko‘migida boradi. Bosqichlari
•  o‘zak hujayra
•  yarim o‘zak hujayra (mielopoezning boshlang‘ich hujayrasi)
•  unipotent hujayra (trombopoetinga sezgir)
•  megakarioblast
•  promegakariotsit
•  megakariotsit
•  trombotsit.

Limfotsitopoez

• Quyidagi bosqichlar farqlanadi:
• o‘zak hujayra
• yarim o‘zak hujayra (leykopoezning boshlang‘ich hujayrasi)
•  unipotent hujayra (limfopoetinga sezgir)
•  limfoblast
•  prolimfotsit
•  limfotsit

Monotsitopoez

• Monotsitlarning rivojlanish bosqichlari:
•  o‘zak hujayra
•  yarim o‘zak polipotent
•  unipotent hujayra
• monoblast
•  promonotsit
•  monotsit

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT