Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

o‘lcham 
qo‘yishning tayyorgarlik ko‘rish bosqichi
bajariladi. 
Bu bosqich quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
1. «Sichqon» yordamida tushuvchi menyular qatoridan «Format» buyrug‘i yuklanib, undagi 
«Размерные стили... » qo‘shimcha buyrug‘iga kiriladi. Shunda, ekranda «Диспетчер размерных 
стилей » darchasi paydo bo‘ladi, 3-rasm. 
3-rasm 
2. Bu darchadagi o‘ng tomonda joylashgan buyruqlar orasidan «Izmenit» (yuqoridan 
uchinchi) tugmasi yuklanadi. Ekranda «Izmenenie razmernogo stilya: ISO-25» darchasi paydo 
bo‘ladi, 4-rasm.
 
 
4-rasm 5-rasm 
6-rasm 
7-rasm 
3-savol.
« Размеры»-«O‘lchamlar» qo‘yish buyrug‘i va uning algoritmi
Ekranning o‘ng tomonida joylashgan o‘lcham qo‘yish asboblari panelidan foydalanib 
chizmada tasvirlangan geometrik figuralar, detallar va buyumlar elementlarining o‘lchamlari, ularni 

---

90 
bog‘lovchi o‘lchamlar va oxirida gabarit o‘lchamlari qo‘yiladi. Barcha o‘lchamlarning chiqarish va 
o‘lcham chiziqlarini, hamda o‘lcham qiymatlarini kompyuterning o‘zi avtomatik hisoblab chizmaga 
yozib qo‘yadi. Shuning uchun, o‘lchamlarni chizmada ko‘rinimli bo‘lishini hisobga olgan holda 
joylashtiriladi. Agar, unga erishishni iloji bo‘lmasa, «Dispetcher razmernыx stiley» darchasidan 
«Izmenenie razmernogo stilya: ISO-25» qayta kirib, undaga «Razmeshenie» qo‘yilma-
«vkladka»sini yuklab, «Podgonka elementov»dagi «Razmeshenime teksta vruchnuyu» buyrug‘i 
yuklanadi va o‘lchamlarning chizmadagi joylarini o‘zgartiri, ularning qo‘yilishini ko‘rinimli 
bo‘lishiga erishiladi.
CHizmada gorizontal va vertikal chiziqli o‘lchamlar, o‘lchamlar panelidagi 
tugmani, 
qiya joylashganlari esa, 
tugmani yuklab qo‘yiladi.
CHizmada biror nuqtaning X yoki Y koordinatalarini ko‘rsatish lozim bo‘lsa, 
tugmani 
yuklab qo‘yiladi.
Aylana yoyining radiusi va aylana diametri tegishlicha, 
tugmalardan, hamda 
burchak o‘lchamlar, 
tugmadan foydalanib qo‘yiladi. Agar, biror sabab bilan o‘lcham 
ko‘rsatkichlarini o‘zgartirish kerak bo‘lsa, o‘lchamlar panelidagi oxirgi 
tugmasini yuklab, 
ekranga dastlabki «Dispetcher razmernыx stiley» darchasini chaqirish ham mumkin. 
Agar, biror o‘lcham qiymatini yaxlitlab olish yoki unga qo‘shimcha yozuv kiritish zarur 
bo‘lsa, menyular qatoridan «Redaktirovanie» menyusi yuklanib, uni tushuvchi darchasidan 
«Ob’ektы/Tekst/Redaktirovat» qo‘shimcha buyruqlari ketma-ket yuklanadi, 56-rasm. 
56-rasm 
Shunda, ekranda paydo bo‘lgan kvadrat nishoncha bilan o‘zgartirish kiritiladigan o‘lcham bilan 
bog‘lanadi. Ekranda paydo bo‘lgan «Format teksta» darchasiga kerakli o‘zgartirish, masalan 
Ø100,51 yozuvini, Ø100 yoki Ø101 yozuviga, yoki Ø10 yozuvini, «4tesh.Ø10» yozuviga 
o‘zgartiriladi. Darchadagi «OK» yoki «Enter» tugmasini yuklab, qo‘yilgan o‘lcham taxrir qilinadi.