Transport vositalarini boshqarishni o'rgatish ustida amallar bajarish

Yo`l-transport xodisasi mexanizmi va YTXni ekspertiza qilish ustida
amallar bajarish
1. Yo`l-transport xodisasi mexanizmini amalda o`rganish
2. YTXni ekspertiza qilish va tuziladigon xujjatlarni o`rganish
3. Mavzuga oid testlar ishlash
Sodir etilgan Yo’l transport xodisalarini taxlil shuni kursatadiki, ularning sabablari juda turlicha. Xar 100 YTX sida 250 ga yakin sabab va birga sodir buladigan omillar (soputstvuyuщie faktorы) tugri keladi.
Yo‘l-transport xodisaparini taxdil kilishda, tayyorlangan ' kursatkichlarning manbaidan foydalanadilar. Bularga xodisa ,-j joyini kuzdan kechirish bayonnomasi, transport vositasi va boshqa Yo’l buyumlari xolati, xarakat katnashchilari va guvoklarning kursatmapari xar xil ma’lum dalillarni tasdiklovchi korxona va tashkilotlarning ma’lumotnomalari, tergov ishlari va ekspert tadkikotlaridan foydalanadilar.
Davlat avtomobilь nazotsati xodimlari tomonidan xodisa joyiga tuzilgan birlamchy xujjat odatda byr necha kunda tergovni olib boruvchi shaxsga, utadi. Bu xujjatlar obdon urganilib transport vositasi texnik xolati va Yo’l sharoiti tafsilotlari anikpanadi. Agar bu xujjatlarda kursatilgan dapillar etarli ■ xisoblanmasa, xodisa katnashchilari guvoklarni surok kilish tergov tajribalari va kushimcha ma’lumotlar yigiladi.
Kerakli ma’lumotlar tafsiloti turlicha bulib u xodisa turiga boglik buladi. Lekin barcha xodisalar uchun umumiy bulgan ma’lumotlar xam bor., Xodisa boskichlarini oydinlashtiradigano‘! ma’lumotlar yukori darajadagi aniklikdaolinishi kerak.
Xaydovchi va guvoklar tergov kilganda sof texnikaviy savollarga asosiy- e’tiborni-xaratish: u yoki bu xolatda xodisa ishtirokchilarining egallagan joyi, ularni fikricha xarakatlanish tezligi kancha bulgan va kokazo. Surok beruvchilar uz xotiralaridan kursatma beradilar, bu noanik bulishi mumkin, shuning uchun xodisa joyiga ularni kursatmalariga asosan kerakli['z ulchovlarni utkazadilar. Xaydovchini boshxarish usullari mug kii kadar anikrok bayon kilishi zarur. Bu xodisa tafsilotiga tugri; baxo berish imkonini beradi.
Tergovda olingan ma’lumotlarni tula ishonchli bulmasligi tabiiy. SHuning uchun ayrim xollarda ularni yuzlaiggirish tergov tekshiruvlari va ekspert tadkikotlar* utkaziladi. Olinadigan ma’lumotlarni anikdigini oshirish uchun
Avtomobilni xarakatlanish tezligini aniklash buyicha tajriba kuyidagicha o‘tkaziladi: shu ru'sum va rangdagi avtomobilь; agar xodisa paytida, gabaritli yuk bulsa, tajriba paytida xuddi shunday yuk bilan avtomobilь yuklanadi; guvoklar xodisani kaysi joydan kurgan bulsalar, shu joyga kuyiladi. (guvoxlarni xammasini bir vaktda japb ztish tavsiya etiladi).. Xaydovchi avtomobilni xodisa paytidagi xarakat bulagidan va shu traektoriya ouiicha boshxaradi.
Agar avtomobilь boshxarishga boshka xaydovchi japb Kilingan bulsa, unga xarakatlanish traektoriyasi, xodisa materiallariga asosan tushuntiriladi.
Tajriba paytida avtomobilni xarakatlanish tezligi xodisa guvoklar kursatmalarining barcha chegaralari buyicha tekshiriladi. Masalan, turli guvoklar tezlikni soatiga 40 dan ?q km.gacha kursatgan bulsa, xodisa ishtirokchisi bulmagan xaydovchiga tajriba masofasini 40,50,60,70 km/s tezlik bilan xarakatlanish utishga topshirik beriladi. Masofa utib bulgandan keyin, xar bir guvokga soval beriladi: kaysi utish paytida uning fikricha avtomobilь tezligi, taxminan xodisa vaktidagi tezlikdek buldi SHunday Yo’l bilan, avtomobilni xodisa oldidagi taxminiy tezligi kupchilik xollardaaniklanadi.
Xavfli vaziyat paydo bulgandan to piyodani urish vaktigacha bulgan, piyodani xarakatlanish vakti xam shu tartibda aniklanadi, Tajriba o"didan uni xarakatlanish traektoriyasi aniklanadi' Piyodaning jinsi, yoshi, buyi, kiyimi mumkin kadar jabrlangannikidek bulishi kerak. Guvoxlar xodisani kaysi joydan kurgan bulsalar, shu joyni egallaydilar. Piyoda bir necha marta belgilangan traektoriya buylab, (xar safar tezligini oshirib) utadi. Keyin guvoklar savollarga javob beradi: kaysi utish paytida, piyodani xarakatlanish tezligi jabrlanuvchinikidek buldi? Guvoklar kursatmasi ularning uziga xos psixologik xususiyatlarini xisobga olgan xolda baxolanadi.
Ayrim savollarga oydinlik kiritish maksadida, ba’zi- avtotexnikaviy kriminalistik, trassologik, ximiyaviy, sud tibbiy psixologik ekspertizapar utkaziladi. Juda kup murakkab savollar, xodisani avtotexnikaviy ekspertiza kilish yordamida Taxlil kilinganda echipadi. Xodisani Taxlil kilishdan asl maksad, uni vujudga kelish sabablarini aniklashdan iborat.
Avtotexnikaviy ekspertiza yordamida Yo’l vaziyati va xaydovchi xatti xarakati texnikaviy nuktai nazardan xar tomonlama alokadorligi Taxlil kilinadi va shu asosda ma’lum xulosalar kilinadi. Bu avtotexnikaviy ekspertiza vaxolatiga kiradi: transport vositasi texnik xolatini tadkikod kilish: injenerlik Taxlillari (tishpashish koeffitsienti, xarakatlanii va gildirak qarshilik koeffitsientlari vab.) bajarish yordamida kisobiy kursatkichlarning kakikiy kattaligini anikdash; xodisa jarayonida transport vositasining xarakat traektoriyasi vg vaktini aniklash; ' -Yo’l -va’ziyati va uni tashkil etuvchi elementlarning xodisa sodir bflishiga yoki uni xarakterip botik sabablari.
SHuningdek ekspertlar, xaydovchi xatti xarakatinio‘ avtomobilь boshxarish yunalishi, tezligi va turgunligip ta’sirini Taxlil kiladi. Bu xaydovchining xatti xarakati # xodisa okibatiga alokadorligi sababini anikpashga imko» beradi. Ular avtomobilь xarakatlanish tezligini, xodisasin» turli paytlarida transport vositasi va piyodaparning uzar' joylashgani vaboshkalarni anikdaydilar Avtotexnikaviy ekspertiza oldida xodisani ayrim xolatlarda guvoklar va xodisa katnashchilari kursatmalarii
xnikaviy ishonchliligi xamkuyilishi mumkin. te Barcha tadkikotlarni utkazishdan yagona maksad - ydovchiningxodisani oldini olish yoki uni okibatini yumshatish texnik imkoniyati mavjud edimi yoki yukmi; transport ositalarini kaysi vaziyatida va tezlikni kaysi kursatkichida 8 disaoldi olinishi mumkinligi aniklanadi. * Trassologik ekspertiza yordamida, transport vositasida, Yo’l da, boshka buyumlardagi moldirilgan xar xil izlar, ularning paydo bulish sabablari urganiladi.