Po’lat va cho’yandan olinadigan detallarga misollar bilan ko’rib chiqamiz. Havo bilan sovutiluvchi aviyasiyaning porshenli dvigatelida, uni yeyilishga bardoshliligini ta'minlash uchun azotlangan po’latdan tayyorlanadi. Porshen halqasi esa, o’rtacha 300 – 4000 S haroratda sezilarli elastikligini va yuqori qattiqligini saqlab qolishi zarur bo’lgani uchun, xrom, titan va volfram bilan legirlangan issiqbardosh XTV cho’yanidan tayyorlanadi.
Po’lat va cho’yandan olinadigan detallarga misollar bilan ko’rib chiqamiz. Havo bilan sovutiluvchi aviyasiyaning porshenli dvigatelida, uni yeyilishga bardoshliligini ta'minlash uchun azotlangan po’latdan tayyorlanadi. Porshen halqasi esa, o’rtacha 300 – 4000 S haroratda sezilarli elastikligini va yuqori qattiqligini saqlab qolishi zarur bo’lgani uchun, xrom, titan va volfram bilan legirlangan issiqbardosh XTV cho’yanidan tayyorlanadi.
Tirsakli valni quyish yo’li bilan olish, po’latdan bolg’alab olinganidan avzvllikka egadir: metall iqtisod bo’ladi, mehnat sarfi kamayadi, texnologik bosqich qisqaradi. Quyilgan tirsakli val konstruksiyasini takomillashtirish imkoniyati kattadir. Potok liniyalarida tirsakli valni quyish yo’li bilan olish jarayoni osondir.
Agar termik ishlov berilmagan plastinkali grafitli o’ta sifatli cho’yandan olingan tirsakli val tannarxini birlik sifatida olinsa, unga nisbbatan perlitli bolg’alanuvchi cho’yandan tayyorlanganini narxi 2,3-3,0 ga; termik ishlovsiz soqqasimon grafitli cho’yandan bo’lsa 1,25 ga, termik ishlov berilgan bo’lsa 1,5 ga; uglerodli po’latdan bo’lsa - 2,5 ga; legirlangan po’latdan bo’lsa - 2,5 ga; grafitlangan po’latdan bo’lsa - 3,0 - 3,3 ga teng tannarxda tayyorlanadi.
Agar termik ishlov berilmagan plastinkali grafitli o’ta sifatli cho’yandan olingan tirsakli val tannarxini birlik sifatida olinsa, unga nisbbatan perlitli bolg’alanuvchi cho’yandan tayyorlanganini narxi 2,3-3,0 ga; termik ishlovsiz soqqasimon grafitli cho’yandan bo’lsa 1,25 ga, termik ishlov berilgan bo’lsa 1,5 ga; uglerodli po’latdan bo’lsa - 2,5 ga; legirlangan po’latdan bo’lsa - 2,5 ga; grafitlangan po’latdan bo’lsa - 3,0 - 3,3 ga teng tannarxda tayyorlanadi.
Uglerodli po’latga soqqasimon grafitli cho’yan tenglasha oladi: bir xil mexanik xossali bo’lganda, cho’yanni eritish va quyish osonroq; cho’yanda kamroq tirqish va yoriqlar xosil bo’ladi, cho’yandan olingan tirsakli valning yeyilishga bardoshliligi po’latdan tayyorlanganidan kam emas. Soqqasimon grafitli va plastinkali yoki
donador perlitli metall asosli cho’yandan avtomobil, traktor, kombayin, teplovoz va boshqa mashinalarining tirsakli vali tayyorlashda keng qo’llaniladi.
