Tuproqshunoslik va agrokimyo

Tuproq morfologiyasini aniqlash
Quyida Toshkent viloyati Yangiyo’l tumanidagi Toshkent massivida o’tkazilgan tekshirish vaqtida yozib olingan sug’oriladigan bo’z tuproqning morfologiyasi keltiriladi.
A₁ gorizont 0-32 sm. chirindili haydalma qatlam, och sur sarg’ish tusli, o’rta qumoq tarkibli, yirik kesakchali, quruq holdagi g’ovak qovushmali, o’simliklar ildizining qoldiqlari bo’lib, chuvalchang yo’llari uchraydi.
A₂ gorizont 32-65 sm. chirindili qatlam, strukturali, bir oz nam va zichlangan, chuvalchang yo’llari va o’simlik ildizlari uchraydi. Qatlamning quyi qismida g’isht parchalari va karbonat birikmalari uchraydi.
V. gorizont 65-153 sm. O’tuvchi qatlam, och sur tusli, qumoq tarkibli, strukturali, namligi o’rtacha, o’rtacha zaxlangan, qovushmali, o’simlik va hayvon qoldiqlari kam uchraydi.
S. gorizont 153-200 sm. tuproq osti qatlam, sur-qo’ng’ir tusli, qumoq tarkibli, strukturasiz, namligi o’rtacha, bir oz zichlashgan, o’simlik va hayvon qoldiqlari oz miqdorda uchraydi. 200 sm dan quyi qismi lyoss yotqiziqlaridan iborat. Sizot suvlar juda chuqurda.
Tuproqning morfologik belgilari dalada, tabiiy sharoitda o’rganilishi bilan shu joydagi tuproqning paydo bo’lishi hamda ayrim qatlamlarning xususiyatlari va xarakteri aniqlanadi. Bu materialllar asosida tekshirilayotgan joydagi tuproqning qaysi tipga mansub ekanligi aniqlanadi. Bundan tashqari, sho’rlanish va botqoqlanishning oldini olish, shuningdek, tuproq unumdorligini oshirish uchun qo’llaniladigan agrokompleks tadbirlarni to’g’ri belgilash imkoniyatini ham beradi.


N A Z O R A T S A V O L L A R.
1.Namuna olish uchun chuqur qanday usulda kovlanadi?
2.O’z vazifasiga ko’ra chuqurlar qanday bo’ladi?
3.Tuproq namunasini qaerlardan olish mumkin emas?
4.Tuproq namunasini olish texnikasi qanday?
5.Olingan namuna analizga qanday tayyorlanadi?
6.Tuproqning morfologik bklgilariga qaysilar kiradi?
7.Tuproqning genetik qatlamiga nimalar kiradi?
8.Tuproqning morfologik belgilari qanday aniqlanadi?
9.Tuproq nechta qatlamdan iborat?