Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

 
 
 
 
 
 
 
 

---

7 
1.2. O‘lchash xatoliklari va o‘lchash natijalarini tahlil etish 
 
O‘lchash xatoliklari turli sabablarga ko‘ra turlicha ko‘rinishda namoyon 
bo‘lishi mumkin. Bu sabablar qatoriga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: 

o‘lchash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki sozlash 
darajasini siljishidan kelib chiquvchi sabablar; 

o‘lchash ob’ektini o‘lchash joyiga (pozitsiyasiga) o‘rnatishdan kelib 
chiquvchi sabablar; 

o‘lchash vositalarining zanjirida o‘lchash ma’lumotini olish, saqlash, 
o‘zgartirish va tavsiya etish bilan bog‘liq sabablar; 

o‘lchash vositasi va ob’ektiga nisbatan tashqi ta’sirlar (temperatura 
yoki bosimning o‘zgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta’siri, turli 
tebranishlar va hokazolar) dan kelib chiquvchi sabablar; 

o‘lchash ob’ektining xususiyatlaridan kelib chiquvchi sabablar; 

operatorning malakasi va holatiga bog‘liq sabablar va shu kabilar. 
O‘lchash xatoliklarini kelib chiqish sabablarini tahlil qilishda eng avvalo 
o‘lchash natijasiga salmoqli ta’sir etuvchilarini aniqlash lozim bo‘ladi. 
Agar asbob shu sharoitdan farqli bo‘lgan tashqi sharoitda ishlatilsa, hosil 
bo‘ladigan xatolik qo‘shimcha xatolik deyiladi. 
Mohiyati, tavsiflari, o‘zgarish xarakteriga qarab va bartaraf etish 
imkoniyatlariga ko‘ra: 
1)
muntazam xatoliklar; 
2)
tasodifiy xatoliklar; 
3)
qo‘pol xatoliklar yoki yanglishuv xatoliklarga bo‘linadi. 
 
 
 
 
 
 

---

8 
1.3. Elektr o‘lchashlar haqida 
 
Elektromexanik turidagi analogli asboblar to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar 
O‘lchash asbobi deb, o‘lchash uchun qo‘llaniladigan va me’yorlangan 
metrologik xossalarga ega bo‘lgan texnik vositaga aytiladi. 
Analogli o‘lchash asboblari yoki bevosita ko‘rsatuvchi asboblar Elektr 
o‘lchashlar va umuman o‘lchash texnikasida keng o‘rin olgan asboblardan 
hisoblanadi. Analogli o‘lchash asbobining struktura sxemasi 1.1-rasmda 
tasvirlangan. Bu turdagi asboblarda ko‘rsatuv qaydnomasi uzluksiz (Funktsional) 
ravishda o‘lchanayotgan kattalik bilan bog‘liqlikda bo‘ladi[16]. 
1.1-rasm. Analogli o‘lchash asbobining struktura sxemasi.