1.Təhlil və tərkib-vəhdət təşkil edir. Təhlil cisim və hadisəni fikrən hisslərə ayırmaqdırsa, tərkib həmin hissləri fikrən birləşdirməkdən ibarətdir. Təhlil və tərkib fikri fəaliyyət prosesində qarşılıqlı vəhdətdə cərəyan edib gerçəkliyi əks etdirməyə imkan yaradır.
2.Müqayisə-cisim və hadisələr arasında oxşar və fərqli cəhətləri fikrən müəyyənləşdirməkdən ibarətdir. Təlim prosesində müqayisə böyük əhəmiyyətə malik olub, öyrənilən materialın möhkəm yadda qalmasını təmin edir.
3.Ümumiləşdirmə-cisim və hadisələri mühüm əlamət və xassələrinə görə fikrən birləşdirməkdən ibarətdir. Məsələn, plan tutmaq, tezis yazmaq, nəticə və başlıqlar müəyyənləşdirmək və s. Ümumiləşdirmə mücərrədləşdirmə ilə sıx vəhdətdədir. Mücərrədləşdirmə-cisim və hadisələrdə mövcud olan mühüm əlamət və xassələri fikrən ayırıb, nəzərdən keçirməkdən ibarətdir. Mücərrədləşdirmə zamanı cisim və hadisələrdəki ikinci dərəcəli xüsusiyyətlərə diqqət yetirilmir.
