Umumiy psixologiya

4.1. MaktabgachaYoshdagibolalarningisixiktaraqqiyoti

Ontogenezda 3 dan 7 Yoshgachabo‘lgandavrbog‘chaYoshidavriyokimaktabgachaYoshdavrihisoblanadi. MaktabgachaYoshdagibolalarpsixologiyasidajudatezsifato‘zgarishlaribo‘lishiniinobatgaolganholda 3 davrga: (3-4 Yosh) kichikmaktabgachadavr, (kichikbog‘chaYoshi), (4-5 Yosh) o‘rtamaktabgachadavr, (o‘rtabog‘chaYoshi) , (6-7 Yosh) kattamaktabgachadavr (kattabog‘chaYoshi)gaajratishmumkin. Bolarivojlanishjarayonidakishilikavloditomonidanyaratilganpredmetvahodisalarolamibilanmunosabatgakirishadi. Bolainsoniyatqo‘lgakiritganbarchayutuqlarnifaolravishdao‘zlashtirib, egallabboradi. Bundapredmetlarolamini, ularyordamidaamalgaoshiriladiganxatti-harakatlarni, tilni, odamlarorasidagimunosabatlarniegallabolishi, faoliyatmotivlariningrivojlanishi, qobiliyatlarningo‘sibborishi, kattaYoshlikishilarningbevositayordamidaamalgaoshirilibborilmog‘ikerak. Asosan, shudavrdanboshlabbolaningmustaqilfaoliyatikuchayaboshlaydi.

Bog‘chaYoshdagibolalargaberiladigantarbiya, ularningmurakkabharakatlarinio‘zlashtirish, elementargigiena, madaniyvamehnatmalakalarinishakllantirish, nutqinirivojlantirishhamdaijtimoiyaxloqvaestetikdidiningdastlabkikurtaklarinihosilqilishgaqaratilishilozim.

MashhurruspedagogiLesgaftningfikricha, insonningbog‘chaYoshidagidavrshundaybirbosqichki, budavrdabolalardaxarakterxislatlariningnamunalarishakllanib, axloqiyxarakterningasoslariyuzagakeladi.

Bog‘chaYoshdagibolalarningko‘zgatashlanibturuvchixususiyatlaridanbiri, ularningharakatchanligivataqlidchanligidir. Bolatabiatiningasosiyqonuninishundayifodalashmumkin: bolauzluksizfaoliyatko‘rsatishnitalabqiladi, lekinufaoliyatnatijasidanemas, balkifaoliyatningbirxilligivasurunkaliligidantoliqadi.

Kattalarvatengdoshlaribilanbo‘lganmunosabatorqalibolaaxloqme’yorlari, kishilarnianglashi, Shuningdek, ijobiyvasalbiymunosabatlarbilantanishaboshlaydi. Bog‘chaYoshidagibolaendio‘zgavdasiniyaxshiboshqaraoladi. Uningharakatimuvofiqlashtirilganholdabo‘ladi. Budavrdabolaningnutqijadalrivojlanaboshlaydi, uyangiliklarniegallashganisbatano‘zbilganlarinimustahkamlashgaehtiyojsezadi, o‘zibilganertaginiqayta-qaytaeshitishvabundanzerikmaslik, shudavrdagibolalargaxosxususiyatdir.

Bog‘chaYoshidagibolalarningehtiyojlarivaqiziqishlarijadalravishdaortibboradi. 3-7 Yoshlidavridabolalarningasosiyfaoliyatiquyidagiketma-ketlikdakechadi: