Umumiy va tarixiy geologiya

Neftni kosmik kelib chiqish gipotezasi. Neftni kosmik kelib chiqish gipotezasi 1890-yilga kelib N.A.Sokolov tomonidan olg’a surildi. Bu gipotezaning ma’nosi ham neftni mineralladan hosil bo’lishi bilan bog’liq bo’lib, u dastlab yer sayyorasi hosil bo’lish davrida amalga oshganligi bilan farqlanadi. Bunga ko’ra uglevodorod gazlari hosil bo’lish jarayonida minerallarga yutilgan. Keyin ular sovugan magmatik minerallardan ajralib yerning yuqori qismiga ko’tarilib to’plangan. Bu gipotezaning asosiy isbotlaridan biri kometa izida uglerod va vodorod, metioridlarda esa uglevodorodlar aniqlangan. Zamonaviy axborot resurslaridan olingan ma’lumotlarga ko’ra Yupiter va Titan atmosferasida

gazlari borligi aniqlagan. Metioritlarda esa qattiq uglerodli moddalar, normal tuzilishli alkanlar va aminokislotalar topilgan bo’lib, ularning qanday hosil bo’lgani esa noma’lum. Bundan tashqari olimlar metioritlarda bir xujayrali sodda organizmlar qoldiqlarini ham aniqlashganlar. Ammo qay holda bo’lmasin yer qaridan qazib chiqariluvchi neftni metioriddan topilgan organik moddalar bilan umuman aloqasi yo’q

Neftning paydo bo’lishi haqidagi fikrlar hozirgacha uzul kesil hal qilinmagan. XIX asr boshlarida neftni organik gipotezasi yaratildi. Bu gipotezaga ko’ra neft kul va dengiz ostida cho’kindi jinslar bilan birga cho’kadigan har-xil hayvonlar va o’simliklar qoldiqlaridan hosil bo’ladi. Neftli qatlamlar yer po’sti tarixining hamda davrlariga mansub qatlamlarda uchraydi. Neft alkenlar va sikloalkanlar, ba’zi aromatik uglevodorodlar, shuningdek kislorodli, azotli va oltingugurtli birikmalarning murakkab aralashmasidan iboratdir.