Tarbiya jarayoni o‘ziga xos xususiyatlarga ega:
maqsadga yo‘naltirilganligi;
ko‘p qirrali jarayon;
uzoq muddat davom etishi;
uzluksizligi;
121
yaxlitligi;
variativligi;
natijalarning oldindan aniqlanmasligi; biroq kafolatlanishi zarurligi;
ikki tomonlamalilik;
Tarbiya qonuniyatlari – bu bir tomondan, ijtimoiy hodisa sifatida tarbiyaning
xususiyatlari, ikkinchi tomondan, shaxsning rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan
barqaror aloqalar yig‘indisi
Tarbiya jarayonining quyidagi qonuniyatlari mavjud:
ijtimoiy muhitning obyektiv va subyektiv omillariga bog‘liqligi;
tarbiyaning shaxsning rivojlanishi bilan birligi va o‘zaro bog‘liqligi;
faoliyat va munosabatni e'tirof etish shaxsning ijtimoiy ahamiyatga ga
fazilatlarini shakllantirishning negizi va asosiy manbai;
tarbiyalanuvchilarning o‘zaro tarbiyaviy ta'siri, o‘zaro munosabatlari
hamda faol faoliyati o‘rtasidagi bog‘lanish;
tarbiya va o‘zini-o‘zi tarbiyalashning intensivligi;
tarbiyalanuvchining «ichki olami»ga ta'sir etishning intensivligi;
tarbiyalanuvchilarda verbal va sensomotor jarayonlarning rivojlanish
darajasi va pedagogik ta'sirni hisobga olish.
Tarbiya tamoyillari – bu tarbiyaviy ishning yo‘nalishiga, mazmuniga,
metodlari va tashkil etilishiga, tarbiya jarayonining ishtirokchilari orasidagi
munosabatlarga qo‘yiladigan asosiy talablar ifodalanadigan dastlabki qoidalardir.
Tarbiya jarayoni quyidagi tamoyillar asosida boshqariladi:
maqsadga qaratilganligi va g‘oyaviy yo‘nalganligi;
tarbiyaning insonparvarlashuvi;
tarbiyaning hayot, mehnat bilan bog‘liqligi;
tarbiyaga yaxlit(kompleks) yondashuv;
jamoada tarbiyalash va jamoaga suyanib ish ko‘rish;
shaxsga talabchanlik bilan hurmatni birga qo‘shib olib borish;
122
o‘qituvchilar, jamoat tashkilotlari va oilaning talab hamda tarbiyaviy
ta'sirlarining birligi;
tarbiyalanuvchining yosh va individual xususiyatlarini hisobga olish;
tarbiya jarayonining tizimligigi va uzluksizligi.