UNIX FAYLLARI:UNIX əməliyyat sistemi üç növ fayl təyin etmə imkanı təmin edər:
UNIX FAYLLARI:UNIX əməliyyat sistemi üç növ fayl təyin etmə imkanı təmin edər:
Sıravi fayllar:Sadəcə bir xarakterlər silsilə/serialı olaraq görülə bilər. Fayllar hər hansı bir məlumatı daha sonra istifadə edilmək üzrə saxlamaq məqsədiylə istifadə edilər. Məsələn; simvolik və ya ikili proqramlaşdırar kimi. Fayl ən sadə şəkliylə xarakter silsilələr/seriallarından meydana gəlməkdə və bir-birindən "yeni sətir"(newline) xarakteri deyə ayrılmaqdadır.Faylların quruluşu sistem tərəfindən deyil, proqramlaşdırar tərəfindən nəzarət ediyər. Sıravi fayllar oxuna bilər və ya yazıla bilər. Oxuma və yazma fayl göstəricisi tərəfindən təyin olunan yerdən başlar. Bir faylın ortasına xarakter girişi edilə bilməz və ya ortadan xarakter silinə bilməz. Birdən çox proqram eyni faylı oxuyub yaza bilər.
Silsilə/serialınlar:Əlaqəli fayl sətirlərini ehtiva edən bir növ "super fayl" olaraq təyin oluna bilər. Silsilə/serialın yaradıla bilər, silinə bilər və içinə fayl əlavə olunub istənsə silinə bilər. İstifadəçi tərəfindən yaradılan bir silsilə/serialın üzərindəki bütün yoxlama istifadəçiyə aiddir. Əgər icazə verməz isə, sistem idarəçisi (super user) xaricində heç kim oxuya bilməz və ya yaza bilməz.UNIX silsilə/serialınları hiyerarşik bir quruluşa malikdir. Ən üstdə kök silsilə/serialı iştirak edər. Digər bütün silsilə/serialınlar kökün bir alt silsilə/serialı olaraq qəbul edilir. Kök silsilə/serialın "/" işarəs(n)i ilə danılanmışdır. Kök silsilə/serialın altında min, etc,dev,lib və tmp kimi ortaq silsilə/serialınlar yanında istifadəçi tərifli silsilə/serialınlar yer/yeyər ala bilər.
Xüsusi fayllar:Fiziki cihazlara qarşılıq gələn və onları əməliyyat sisteminə tanıdan fayllardır. Məsələn bunlar arasında terminal, disk sürücü, maqnitofon sürücü, yazıçı və ya ünsiyyət əlaqələri ilə əlaqədar fayllar sayıla bilər. Sistem eynilə sıravi fayllarda olduğu kimi bu cür xüsusi faylları oxucu, yaza və əlaqəli olduqları cihazları aktiv halda tutmağa çalışar. İstifadəçi hər hansı bir cihaza çatmaq istədiyində bu cihazla əlaqədar faylları istifadə etmək məcburiyyətindədir.
Xüsusi fayllar:Fiziki cihazlara qarşılıq gələn və onları əməliyyat sisteminə tanıdan fayllardır. Məsələn bunlar arasında terminal, disk sürücü, maqnitofon sürücü, yazıçı və ya ünsiyyət əlaqələri ilə əlaqədar fayllar sayıla bilər. Sistem eynilə sıravi fayllarda olduğu kimi bu cür xüsusi faylları oxucu, yaza və əlaqəli olduqları cihazları aktiv halda tutmağa çalışar. İstifadəçi hər hansı bir cihaza çatmaq istədiyində bu cihazla əlaqədar faylları istifadə etmək məcburiyyətindədir.
ƏMRLƏR:Digər əməliyyat sistemlərində olduğu kimi UNIXda da istifadəçi istəyini girməyə fayda. Yuxarıda da ifadə etdiyimiz kimi əmrlər qabıq tərəfindən şərh olunar. UNIX qabığı əmri bir girdi olaraq al/götürdükdən sonra şərh etməyə başlar. Əvvəl əmrlə əlaqədar bir silsilə/serialın araşdırması edər və istədiyi proqramlarla birlikdə nüvəyə aşar. Nüvə proqramdakı məlumatları izləyərək əmrləri işlədər.
QISACA UNIX QULANIMI:UNIX sistemini istifadə etməyə başlamadan əvvəl istifadə etdiyimiz terminalı tanımalı və klaviatura xüsusiyyətlərini öyrənməliyik. Daha sonra terminal tənzimləməsi (set-up)ın UNIXa uyğun edilməsindən əmin olmalıyıq. Bu əməliyyatın necə ediləcəyi terminal tipinə görə dəyişməkdədir. Bəzi terminallar arxasındakı açarla set edildiyi kimi digərləri klaviaturadakı funksiya düymələri köməyiylə edilər.
