Urganch – 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

 
Raqobat kuchlari tarkibida o’zgarish yasovchi omillar 
 
Bozordagi vaziyat tez-tez o’ztarib turadi, chunki bozorda ishlayotgan 
kompaniyalar bozorga kirib kelayotgan yangi Korxonalarni o’z siyosatini 
o’zgartirishga majbur qiladi. Bozorda eng ko’p ta’sir qiladigan kuchlar raqobatni 

---

47 
xarakatlantiruvchi kuchlar deb ataladi. Bu kuchlarni tahlil qilish 
2 bosqichdan 
iborat
19
: 
1.
Xarakatlantiruvchi kuchlarni aniqlash. 
2.
Ushbu kuchlar ta’sirini aniqlash. 
Bozorda eng ko’p uchraydigan xarakatlantiruvchi kuchlar quyidagilardan 
iborat: 

Iqtisodiy o’sishning o’zoq muddatli tendentsiyalaridagi o’zgarish: 

Istemolchilar tarkibi va tovarlardan foydalanish usullarining o’zgarishi: 

Yangi mahsulotlarni joriy qilish: 

Texnologik o’zgarishlar: 

Marketing tizimidagi o’zgarishlar: 

Yirik Korxonalarning bozorga kirishi yoki chiqishi: 

NOU XAU ni tarqalishi: 

Tarmoqlar globallashuvining o’sishi: 

Unumdorlik va xarajatlar tarkibining o’zgarishi: 

Xaridorlar moyilligining tabaqalangan tovarlardan standart tovarlarga 
o’tishi 

Davlat qonunchiligi va siyosatidagi o’zgarishlarning ta’siri 

Ijobiy qadriyatlar, moyilliklar va turmush tarzining o’zgarishi: 

Noaniqlik va tavakkalchilik omillari ta’sirining kamayishi: 
 
Kompaniya raqobat mavqeining kuchli va zaif jihatlari 
 
Tarmoqdagi 
raqobat 
tarkibini 
o’rganishdagi keyingi qadam - bu 
raqobatlashayotgan kompaniyalarning bozordagi o’rnini aniqlashdir. Tarmoqdagi 
korxonalar raqobat mavqeini taqqoslashning asosiy usuli - bu strategik guruxlar 
kartasini to’zishdir.