«Bilamiz /Bilishni xoxlaymiz/ Bilib oldik», usuli mashg‘ulot jarayonida matnini tushunishni kuzatishdagi grafik tashkilotchisi hisoblanadi.
«Uzaytirilgan ma’ruza» Uzaytirilgan ma’ruza - bu inson miyasining psixologik xususiyatlarini hisobga olgan xolda, ma’ruzaning (axborotni tanaffuslar asosida xar 15-20 daqiqada beriladi) an’anaviy shaklini o‘quvchilarni faol o‘qishva tankidiy fikrlashga qiziqtirish uchun o‘zgartiradigan usulidir.
1. Material matni 2-3 qismga ajratiladi.
2. Ma’ruzani boshlashdan oldin, o‘quvchilar bilimlarini eslab olishlari maqsadida mavzu yuzasidan topshiriq beriladi: Chakirik pogonasi asosida Aqliy xujum usuli, esse usuli yoki boshqa faoliyat turlari ork;ali tatbik. etilishi mumkin.
3. 10-15 dakika ma’ruza qilinadi.
4. Birinchi qism bo‘yicha xulosa qilinadi. Berilgan g‘oyalar ma’ruza matni bilan taqqoslanadi.
5. Ma’ruzaning ikkinchi qismi bo‘yicha topshiriq beriladi.
6. Ma’ruzaning davomi tinglanadi.
7. Ikkinchi qismga xulosa qilinadi.
8. Ma’ruzaning to‘liq qismi bo‘yicha topshiriq beriladi (esse usuli bo‘yicha xam o‘tkazish mumkin).
Isbotlangan yoki dalillangan esse Esse fransuzchada «tajriba, xomaki reja» ma’nolarini anglatadi. Esse nasriy etyud bo‘lib, biror predmet (narsa-buyum) xakidagi umumiy yoki dastlabki tushunchadir.
Isbotlangan esse - bu shunday esseki, unda muallif ma’lum bir vaziyatni egallab, uning foydasiga qator dalillarni keltiradi.
Isbotlangan esseni o‘tkazish bosqichlari:
1. Biror qarama-qarshi savol ilgari suriladi
2. Savol bo‘yicha qisqa munozara o‘tkaziladi.
3. Qatnashuvchilar kurib chiqilayotgan savol yuzasidan muayyan munosabat, karash, nuktai nazarlar aks etgan taqliflarni yozishadi.(5 dakika)
4. Qatnashuvchilar juftlikka bulinishadi va bir-biriga bitta abzasni (satr boshi) ukib berishadi. Ular dalillarni muhokama qilishadi, isbot dalillarni mustahkamlashga oid maslahatlar yoki savollar berishadi.
5. Yakuniy xulosalarsiz ishning davomi yoziladi (10 dakika)
6. Juftliklar yana bir-biriga ishlarini ukib berishadi. Oldindan ishni tugallashga doir izohlar beriladi.
7. Yakuniy xulosa yoziladi (5 daqiqa).
8. Ish tula uqiladi, muhokama qilinadi.
9. Oxirgi tuzatishlar kiritiladi.
“Munozara”. Bu metod yordamida o‘quvchilarga muayyan muammo bo‘yicha to‘liq axborotlar Ytkaziladi, munozara uchun tanlangan mavzuni o‘quvchilar ayovsiz “shturm” qiladilar va pirovard natijada muammoga tegishli ma’lumotlarni atroflicha o‘rganadilar
