Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti 201-guruh talabasi Boltaboyeva Mahliyoning Kompyuter lingvistikasi fanidan taqdimoti

Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti 201-guruh talabasi Boltaboyeva Mahliyoning Umumiy psixologiya fanidan taqdimoti

3.Oilaviy tarbiya uslublari.
2.Kichik va katta guruhlar psixologiyasi.
1.Shaxsning ijtimoiylashishi.
Mavzu: Shaxsning ijtimoiylashishi,kichik va katta guruhlar psixologiyasi. Oilaviy tarbiya uslublari
Shaxs ijtimoiy munosabatlar jarayonida shakllanadi. Chunki ta’lim jarayonida bolalarga jamiyatda birga yashash bilan bog’liq bo’lgan holat va hodisalar o’rgatiladi. Bu jarayonda o’quvchi jamiyatga «kirishadi» va u bilan o’zaro munosabatda bo’ladi. Ular ma’lum ijtimoiy tajriba (bilim, qadriyat, axloqiy qoida, ko’rsatma) orttiradilar, ya’ni, ijtimoiylashadilar.
Ijtimoiylashuv uzoq davom etadigan murakkab jarayon. Chunki har qanday jamiyat rivojlanish jarayonida ijtimoiy va axloqiy qadriyatlar, ideallr, axloqiy me’yorlar va qoidalar tizimini ishlab chiqadi, har bir bola yuqoridagi qoidalarni qabul qilib, o’rganib mazkur jamiyatda yashash, uning a’zosi bo’lish imkoniyatiga ega bo’ladi. Buning uchun jamiyat u yoki bu shaklda shaxsga maqsadga muvofiq ta’sir etadi. Bu ta’sir ta’lim vositasida amalga oshadi. Ikkinchi tomondan, shaxsning shakllanishiga turli g’oyalar, ijtimoiy muhit ta’sir ko’rsatadi.
Keyingisi
1. Word-classes-so‘zturkumlari(tubvayasamaso‘zlar)
2.Phrases-gapbo‘laklari
3. Sentences- gapkonstruksiyalarisxemalari,modellari
Keyingisi
Odamlar ijtimiy me’yorlar va axloqiy qoidalar bilan munosabatga kirishadilar va uni o’rganadilar.
Ijtimoiylashuv jarayoni ichki qarama-qarshiliklarga ega. Ijtimoiylashgan inson jamiyat talablariga mos kelishi, unga «kirishib» ketishi, jamiyat rivojlanishidagi salbiy jihatlarga, shaxsning individual rivojlanishiga to’sqinlik qiluvchi hayotiy holatlarga qarshi turishi kerak. Lekin hayotda ba’zan aksi ham bo’ladi: to’liq ijtimoiylashgan, jamiyatga kirishib ketadigan, ammo muhitda ba’zi salbiy holatlarga qarshi kurashishda faollik ko’rsatmaydigan odamlar ham mavjud.
Bu holat ko’p jihatdan butun jamiyat, tarbiya muassasalari, o’qituvchilar hamda ota-onalarga ham taalluqli. Tarbiyada qarama-qarshilik insonparvarlik g’oyasi yordamidagina bartaraf etilishi mumkin.
Zero, O’zbekiston Respublikasining «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da ham ta’kidlab o’tilganidek, uzluksiz ta’limni tashkil etish, rivojlantirish hamda ta’limning ijtimoiylashuviga erishish dolzarb masaladir. Ta’lim oluvchilarda estetik boy dunyoqarashni shakllantirish, ularda yuksak ma’naviyat, madaniyat va ijodiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish kabilar muhim ijtimoiy talablar hisoblanadi.
Keyingisi
Kichik guruhlar shartli va real, rasmiy va norasmiy, kam rivojlangan va yuqori darajada rivojlangan, tarqoq, referent va noreferentlarga bo'linadi.
Shartli guruhlar - Bular umumiy xususiyatga ko'ra birlashtirilgan guruhlardir, masalan, yosh, jins va boshqalar. Haqiqiy guruhlar - Bu odamlar doimo bo'lgan guruhlar Kundalik hayot va tadbirlar. Ular tabiiy va laboratoriya. Tabiiy - bu jamiyatda haqiqatan ham mavjud bo'lgan guruhlar. Laboratoriya - bu ularning ilmiy o'rganish manfaatlari uchun yaratilgan guruhlar.
Rasmiy guruhlar- bular tashqaridan rasman belgilangan tuzilishga ega bo'lgan guruhlardir. norasmiy guruhlar- Bular shaxsiy imtiyozlar asosida tuzilgan guruhlar. Rasmiy guruh oldindan belgilangan, odatda ijtimoiy jihatdan belgilangan maqsadlar, qoidalar, ko'rsatmalar, nizomlarga muvofiq ishlaydi. Norasmiy guruh a'zolarining shaxsiy yoqtirishlari va yoqtirmasliklari asosida tuziladi.
Rivojlanmagan guruhlar - Bular mavjudligining dastlabki bosqichida bo'lgan guruhlar. Yuqori rivojlangan guruhlar - Bular uzoq vaqt oldin yaratilgan guruhlar bo'lib, maqsadlar birligi va umumiy manfaatlar, yuqori darajada rivojlangan munosabatlar tizimi, tashkiliy, birdamlik va boshqalar mavjudligi bilan ajralib turadi.
Keyingisi
Guruhlar odamlardan, jamiyatlar guruhlardan iborat. Shaxslar, guruhlar va jamiyatlar uchta zamonaviy voqelik bo'lib, ular o'zaro bog'liqdir. Barcha guruhlar ko'proq yoki kamroq ixtisoslashgan. Ularning ixtisoslashuvi odamlarning ehtiyojlariga bog'liq. Shunday qilib, sanoat shahridagi oila ham genetik, ham tarbiyaviy funktsiyalarga ega. Boshqa guruhlar boshqa funktsiyalarni bajaradilar. Individuallar ko'plab guruhlarda qatnashadilar. Ba'zi guruhlar o'z a'zolarining jismoniy mavjudligini talab qiladi. Siz bir vaqtning o'zida bir nechta guruhlarda ishtirok etishingiz mumkin: futbol jamoasi a'zolari, ta'lim muassasalari. Doimiy, vaqtinchalik, vaqti-vaqti bilan yoki sporadik guruhlar mavjud. Ba'zi guruhlar davom etishi uchun qurilgan va bunga intiladi: maktablar, qishloqlar, o'z biznesini davom ettirishdan manfaatdor bo'lgan korxonalar. Bular yo'q bo'lishni istamaydigan guruhlar. Boshqa guruhlar qisqa umr ko'rishga mahkum (turistlar). Ba'zi guruhlar bepul, boshqalari majburiydir. Shunday qilib, biz tug'ilganimizda oila, etnik guruh yoki millatni, o'z xohishimiz bilan qo'shiladigan boshqa guruhlarni: sport klubini, madaniy jamiyatlarni yoki ijtimoiy birlashmalarni tanlamadik. Rasmiy guruhlar tashkiliy tuzilish bilan tavsiflanadi. Bu yerda ijtimoiy munosabatlar shaxssiz (turli tomonlar). Norasmiy guruhda tomonidan belgilanadigan rollarda amalga oshiriladigan shaxsiy, ijtimoiy munosabatlar mavjud ichki muhit, hamdardlik (bular do'stlar, do'stlar, "qiziqishlar klubi"). Birlamchi yoki cheklangan guruh inson uchun asosdir - bu oila. Bu madaniyat jarayoni.
Kichik guruh - bu to'g'ridan-to'g'ri o'zaro ta'sir orqali bog'langan odamlarning kichik o'lchamdagi birlashmasi.
Ijtimoiy psixologiyadagi aksariyat empirik tadqiqotlar kichik guruhlar bilan olib borilgan va buning bir qancha sabablari bor. Katta qism inson hayoti kichik guruhlarda: oilada, tengdoshlarning o'yin kompaniyalarida, o'quv va mehnat jamoalarida, qo'shni, do'stona va do'stona jamoalarda sodir bo'ladi. Kichik guruhlarda shaxs shakllanadi, uning fazilatlari namoyon bo'ladi, shuning uchun shaxsni guruhdan tashqarida o'rganish mumkin emas. Kichik guruhlar orqali shaxsning jamiyat bilan munosabati amalga oshiriladi: guruh jamiyatning shaxsga ta'sirini o'zgartiradi, agar uning ortida guruh bo'lsa, shaxs jamiyatga kuchliroq ta'sir qiladi. Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatidagi mavqei, uning o'ziga xosligi ko'p jihatdan kichik guruh va unda yuzaga keladigan psixologik hodisalar uning predmetini belgilashda markaziy xususiyatlar ekanligi bilan belgilanadi. Ijtimoiy psixologiya tarixi davomida kichik guruhlar empirik tadqiqotlar, jumladan, laboratoriya tajribalarining asosiy ob'ekti bo'lib kelgan. Nihoyat, kichik guruhlarni shakllantirish va rivojlantirish muammolari, o'qitish, o'qitish va psixo-tuzatish ta'sirining guruh usullari, birgalikdagi mehnat faoliyati va kichik guruhlar faoliyatini boshqarish an'anaviy ravishda nazariya va usullarni qo'llashning asosiy yo'nalishlaridan biridir. Amalda ijtimoiy psixologiya.

Kichik guruhlarni o'ziga xos inson jamoalari sifatida ajratib ko'rsatish (yaqinda alohida ajratilgan katta guruhlar va o'rta jamoalardan farqli o'laroq) kichik guruhning miqdoriy chegaralari masalasini hal qilishni nazarda tutadi. Kichik guruhning miqdoriy xususiyatlari - uning pastki va yuqori chegaralari kichik guruhning sifat xususiyatlari bilan belgilanadi, ularning asosiylari: aloqa - Guruhning har bir a'zosining bir-biri bilan muntazam muloqot qilish, bir-birini idrok etish va baholash, ma'lumot almashish, o'zaro baholash va ta'sir qilish qobiliyati va yaxlitlik- guruhdagi shaxslarning ijtimoiy va psixologik hamjamiyati, ularni bir butun sifatida qabul qilish imkonini beradi.

Kichik guruhlarni o'ziga xos inson jamoalari sifatida ajratib ko'rsatish (yaqinda alohida ajratilgan katta guruhlar va o'rta jamoalardan farqli o'laroq) kichik guruhning miqdoriy chegaralari masalasini hal qilishni nazarda tutadi. Kichik guruhning miqdoriy xususiyatlari - uning pastki va yuqori chegaralari kichik guruhning sifat xususiyatlari bilan belgilanadi, ularning asosiylari: aloqa - Guruhning har bir a'zosining bir-biri bilan muntazam muloqot qilish, bir-birini idrok etish va baholash, ma'lumot almashish, o'zaro baholash va ta'sir qilish qobiliyati va yaxlitlik- guruhdagi shaxslarning ijtimoiy va psixologik hamjamiyati, ularni bir butun sifatida qabul qilish imkonini beradi.

Kichik guruh hajmining pastki chegarasi uchun ko'pchilik mutaxassislar uch kishini oladi, chunki ikki kishilik guruhda - dyad- guruh ijtimoiy-psixologik hodisalar o'ziga xos tarzda davom etadi. Kichik guruhning yuqori chegarasi uning sifat xususiyatlari bilan belgilanadi va odatda 20-30 kishidan oshmaydi. Kichik guruhning optimal hajmi qo'shma faoliyatning xususiyatiga bog'liq va 5-12 kishi oralig'ida. Kichikroq guruhlarda bu hodisa ko'proq sodir bo'ladi ijtimoiy to'yinganlik, Kattaroq guruhlar kichikroqlarga osonroq bo'linadi. mikroguruhlar, unda shaxslar yaqinroq aloqalar orqali bog'langan. Shu munosabat bilan guruhlarni ajratish odatiy holdir asosiy, ya'ni hajmi bo'yicha eng kichik va yanada bo'linmas jamoalar va ikkinchi darajali yakka jamoalarni rasmiy ravishda ifodalovchi, lekin bir nechta asosiy guruhlarni o'z ichiga olgan guruhlar.

Har bir oila har doim ongli ravishda ta'lim tizimidan uzoq bo'lgan ma'lum bir ob'ektiv rivojlantiradi. Bu erda biz tarbiyaning maqsadlari va ularni tarbiyalash usullarini tushunishni, shuningdek bolaga nisbatan nimaga yo'l qo'yib bo'lmasligini ko'rib chiqishni yodda tutamiz. Ota-onalarni tarbiyalashning 4 taktikasi va ularga mos keladigan oilaviy munosabatlarning 4 turini ajratib ko'rsatish mumkin, bu zarur shart va ularning paydo bo'lishi natijasi: diktatura, vasiylik, "aralashmaslik" va hamkorlik. Oiladagi diktatura ota-onalar tomonidan bolalarda tashabbuskorlik va o'zini o'zi hurmat qilishning muntazam ravishda bostirilishida namoyon bo'ladi. Albatta, ota-onalar farzandiga tarbiya maqsadlari, axloqiy me'yorlar, pedagogik va axloqiy asosda qaror qabul qilish zarur bo'lgan aniq vaziyatlardan kelib chiqqan holda talablar qo'yishi mumkin va kerak. Biroq, har qanday ta'sir qilish tartibini va zo'ravonlikni afzal ko'rganlar, bosim, majburlash, ikkiyuzlamachilik, aldamchilik, qo'pollik va ba'zan ochiq nafratga javob beradigan bolaning qarshiliklariga duch kelishadi. Ammo qarshilik buzilgan bo'lsa ham, u bilan birga ko'plab shaxsiy fazilatlar: mustaqillik, o'ziga hurmat, tashabbuskorlik, o'ziga va o'z qobiliyatlariga bo'lgan ishonch buziladi, bularning barchasi muvaffaqiyatsizlikka uchragan shaxs shakllanishining kafolati hisoblanadi.

Har bir oila har doim ongli ravishda ta'lim tizimidan uzoq bo'lgan ma'lum bir ob'ektiv rivojlantiradi. Bu erda biz tarbiyaning maqsadlari va ularni tarbiyalash usullarini tushunishni, shuningdek bolaga nisbatan nimaga yo'l qo'yib bo'lmasligini ko'rib chiqishni yodda tutamiz. Ota-onalarni tarbiyalashning 4 taktikasi va ularga mos keladigan oilaviy munosabatlarning 4 turini ajratib ko'rsatish mumkin, bu zarur shart va ularning paydo bo'lishi natijasi: diktatura, vasiylik, "aralashmaslik" va hamkorlik. Oiladagi diktatura ota-onalar tomonidan bolalarda tashabbuskorlik va o'zini o'zi hurmat qilishning muntazam ravishda bostirilishida namoyon bo'ladi. Albatta, ota-onalar farzandiga tarbiya maqsadlari, axloqiy me'yorlar, pedagogik va axloqiy asosda qaror qabul qilish zarur bo'lgan aniq vaziyatlardan kelib chiqqan holda talablar qo'yishi mumkin va kerak. Biroq, har qanday ta'sir qilish tartibini va zo'ravonlikni afzal ko'rganlar, bosim, majburlash, ikkiyuzlamachilik, aldamchilik, qo'pollik va ba'zan ochiq nafratga javob beradigan bolaning qarshiliklariga duch kelishadi. Ammo qarshilik buzilgan bo'lsa ham, u bilan birga ko'plab shaxsiy fazilatlar: mustaqillik, o'ziga hurmat, tashabbuskorlik, o'ziga va o'z qobiliyatlariga bo'lgan ishonch buziladi, bularning barchasi muvaffaqiyatsizlikka uchragan shaxs shakllanishining kafolati hisoblanadi.

Oila tarkibidagi vasiylik - bu ota-onalar o'zlarining mehnati, bolaning barcha ehtiyojlarini qondirish, uni har qanday tashvish, harakatlar va qiyinchiliklardan himoya qilib, ularni o'z zimmalariga oladigan munosabatlar tizimidir. Shaxsning faol shakllanishi masalasi fonga tushib ketadi. Ota-onalar, aslida, farzandlarini uy ostonasidan tashqaridagi haqiqatga jiddiy tayyorlash jarayoniga to'sqinlik qilmoqdalar. Bolaga bunday ortiqcha g'amxo'rlik, yaqin hissiy aloqaga asoslangan uning butun hayoti ustidan haddan tashqari nazorat qilish hiper-vasiylik deb ataladi. Bu passivlikka, mustaqillikning yo'qligiga, muloqotda qiyinchiliklarga olib keladi. Qarama-qarshi kontseptsiya ham mavjud - gipo-parvarish, bu ota-ona munosabatlariga befarq munosabatni komil nazoratning yo'qligi bilan birlashtirishni anglatadi. Bolalar xohlagan narsani qilishlari mumkin. Natijada, kamolotga etgach, ular hech kimni hurmat qila olmaydigan xudbin, beadab odamlarga aylanadilar, o'zlari hurmatga loyiq emaslar, lekin shu bilan birga baribir o'zlarining barcha injiqliklarining bajarilishini talab qilmoqdalar. Oilada shaxslararo munosabatlar tizimi, kattalardan bolalardan mustaqil ravishda yashash imkoniyati va maqsadga muvofiqligini tan olishga asoslangan holda, "aralashmaslik" taktikasi asosida yaratilishi mumkin. Shu bilan birga, ikkita dunyo birgalikda yashashi mumkin, deb taxmin qilinadi: kattalar va bolalar, va ularning ikkalasi ham rejalashtirilgan chiziqdan o'tmasligi kerak. Ko'pincha bunday munosabatlarning asosi ota-onalarning tarbiyachi sifatida passivligi hisoblanadi.

Oila tarkibidagi vasiylik - bu ota-onalar o'zlarining mehnati, bolaning barcha ehtiyojlarini qondirish, uni har qanday tashvish, harakatlar va qiyinchiliklardan himoya qilib, ularni o'z zimmalariga oladigan munosabatlar tizimidir. Shaxsning faol shakllanishi masalasi fonga tushib ketadi. Ota-onalar, aslida, farzandlarini uy ostonasidan tashqaridagi haqiqatga jiddiy tayyorlash jarayoniga to'sqinlik qilmoqdalar. Bolaga bunday ortiqcha g'amxo'rlik, yaqin hissiy aloqaga asoslangan uning butun hayoti ustidan haddan tashqari nazorat qilish hiper-vasiylik deb ataladi. Bu passivlikka, mustaqillikning yo'qligiga, muloqotda qiyinchiliklarga olib keladi. Qarama-qarshi kontseptsiya ham mavjud - gipo-parvarish, bu ota-ona munosabatlariga befarq munosabatni komil nazoratning yo'qligi bilan birlashtirishni anglatadi. Bolalar xohlagan narsani qilishlari mumkin. Natijada, kamolotga etgach, ular hech kimni hurmat qila olmaydigan xudbin, beadab odamlarga aylanadilar, o'zlari hurmatga loyiq emaslar, lekin shu bilan birga baribir o'zlarining barcha injiqliklarining bajarilishini talab qilmoqdalar. Oilada shaxslararo munosabatlar tizimi, kattalardan bolalardan mustaqil ravishda yashash imkoniyati va maqsadga muvofiqligini tan olishga asoslangan holda, "aralashmaslik" taktikasi asosida yaratilishi mumkin. Shu bilan birga, ikkita dunyo birgalikda yashashi mumkin, deb taxmin qilinadi: kattalar va bolalar, va ularning ikkalasi ham rejalashtirilgan chiziqdan o'tmasligi kerak. Ko'pincha bunday munosabatlarning asosi ota-onalarning tarbiyachi sifatida passivligi hisoblanadi.

Oiladagi munosabatlarning bir turi sifatida hamkorlik qilish oiladagi shaxslararo munosabatlarning birgalikdagi faoliyatining umumiy maqsadlari va vazifalari, uni tashkil etish va yuqori axloqiy qadriyatlar bilan vositachilikni o'z ichiga oladi. Aynan shu vaziyatda bolaning xudbinligi individualizmni engadi. Hamkorlik etakchi munosabatlar turi bo'lgan oila alohida sifatga ega bo'lib, rivojlanishning yuqori darajasi - jamoaga aylanadi. Oilaviy tarbiyaning 3 uslubi mavjud - avtoritar, demokratik va konvensiya. Avtoritar uslubda, ota-onaning xohishi - bu bola uchun qonun. Bunday ota-onalar o'z bolalarini bostirishadi. Ular boladan shubhasiz itoat qilishni talab qilishadi va unga ko'rsatmalar va taqiqlarning sabablarini tushuntirishni zarur deb hisoblamaydilar. Ular bola hayotining barcha sohalarini qat'iy nazorat qiladilar va buni har doim ham to'g'ri qilmaydilar. Bunday oilalardagi bolalar odatda yolg'iz qoladilar, ota-onalar bilan aloqa buziladi. Ba'zi bolalar mojaroga duch kelishadi, lekin ko'pincha bunday oilada o'sayotgan bolalar oilaviy munosabatlar uslubiga moslashadi va o'zlaridan shubhalanadilar, kamroq mustaqil bo'ladilar. Oilaviy munosabatlarning demokratik uslubi ta'lim uchun eng yaxshisidir. Demokratik ota-onalar farzandlarining xulq-atvoridagi mustaqillikni ham, intizomini ham qadrlashadi. Ularning o'zlari unga hayotining ba'zi sohalarida mustaqil bo'lish huquqini berishadi; huquqlarga zarar etkazmasdan, shu bilan birga o'z vazifalarini bajarishni talab qiladi; ular uning fikrini hurmat qilishadi va u bilan maslahatlashishadi. Issiq his-tuyg'ularga va oqilona g'amxo'rlikka asoslangan nazorat odatda bolalar uchun juda zerikarli emas va ular ko'pincha nima uchun bunday qilinmasligi kerak, boshqasi nima qilish kerakligi haqidagi tushuntirishlarni tinglashadi. Bunday sharoitda shaxsiyatni shakllantirish hech qanday tashvish va mojarolarsiz sodir bo'ladi.

Oiladagi munosabatlarning bir turi sifatida hamkorlik qilish oiladagi shaxslararo munosabatlarning birgalikdagi faoliyatining umumiy maqsadlari va vazifalari, uni tashkil etish va yuqori axloqiy qadriyatlar bilan vositachilikni o'z ichiga oladi. Aynan shu vaziyatda bolaning xudbinligi individualizmni engadi. Hamkorlik etakchi munosabatlar turi bo'lgan oila alohida sifatga ega bo'lib, rivojlanishning yuqori darajasi - jamoaga aylanadi. Oilaviy tarbiyaning 3 uslubi mavjud - avtoritar, demokratik va konvensiya. Avtoritar uslubda, ota-onaning xohishi - bu bola uchun qonun. Bunday ota-onalar o'z bolalarini bostirishadi. Ular boladan shubhasiz itoat qilishni talab qilishadi va unga ko'rsatmalar va taqiqlarning sabablarini tushuntirishni zarur deb hisoblamaydilar. Ular bola hayotining barcha sohalarini qat'iy nazorat qiladilar va buni har doim ham to'g'ri qilmaydilar. Bunday oilalardagi bolalar odatda yolg'iz qoladilar, ota-onalar bilan aloqa buziladi. Ba'zi bolalar mojaroga duch kelishadi, lekin ko'pincha bunday oilada o'sayotgan bolalar oilaviy munosabatlar uslubiga moslashadi va o'zlaridan shubhalanadilar, kamroq mustaqil bo'ladilar. Oilaviy munosabatlarning demokratik uslubi ta'lim uchun eng yaxshisidir. Demokratik ota-onalar farzandlarining xulq-atvoridagi mustaqillikni ham, intizomini ham qadrlashadi. Ularning o'zlari unga hayotining ba'zi sohalarida mustaqil bo'lish huquqini berishadi; huquqlarga zarar etkazmasdan, shu bilan birga o'z vazifalarini bajarishni talab qiladi; ular uning fikrini hurmat qilishadi va u bilan maslahatlashishadi. Issiq his-tuyg'ularga va oqilona g'amxo'rlikka asoslangan nazorat odatda bolalar uchun juda zerikarli emas va ular ko'pincha nima uchun bunday qilinmasligi kerak, boshqasi nima qilish kerakligi haqidagi tushuntirishlarni tinglashadi. Bunday sharoitda shaxsiyatni shakllantirish hech qanday tashvish va mojarolarsiz sodir bo'ladi.

Keyingisi
Og'ir uslub bilan ota-onalar deyarli o'z farzandlariga e'tibor bermaydilar, ularni hech narsada cheklamaydilar va hech narsani taqiqlamaydilar. Bunday oilalarning bolalari katta bo'lish davrida ko'pincha yomon ta'sirga duchor bo'lishadi va kelajakda ular ota-onalariga qo'llarini ko'tarishlari mumkin, ular deyarli hech qanday qadriyatlarga ega emaslar. Oilaviy tarbiyaning to'rt turi mavjud.