Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

13.2. Interaktiv marketing: ustunliklari va kamchiliklari
Interaktiv marketing bir qator afzallik va kamchiliklarga ega:
Ustunliklari. 
Interaktiv marketingning afzalliklari nihoyatda katta. 
Avvalo, interaktiv marketing iste’m olchilami eshitishga, tushunishga va 
boshqa servis xizmatlari ko ‘rsatilganligini his qilishga yordam beradi. 
Interaktiv marketing, shuningdek, tovar ishlab chiqaruvchilar va sotuv- 
chilarga k o ‘plab imtiyozlar beradi. Sotuvchi va xaridor o ‘rtasida to ‘g ‘ri- 
dan-to‘g ‘ri aloqa o ‘matishga imkon beradigan marketingning ushbu turi 
interfaol xususiyati tufayli sotuvchi va xaridor o ‘rtasida juda ishonchli 
munosabatlar o ‘m atishning ajoyib vositasi. Bu kompaniyalar va ularning 
mijozlarini bir-biriga yaqinlashtiradi. Kompaniyalar iste’molchilar bilan 
aloqa o'm atishda ularning o ‘ziga xos ehtiyojlari va istaklarini chuqur 
o ‘rganib, tegishli m a’lumotlar bazalarini yaratishlari mumkin. 0 ‘z 
navbatida, elektron d o ‘konlar savollar berishlari va darhol javob 
olishlari mumkin. Bunday uzluksiz hamkorlik asosida kompaniyalar o ‘z 
mijozlarining ehtiyojlariga (bundan tashqari, har bir mijozning 
individual ehtiyojlariga) yanada sezgir javob berish, taqdim etilayotgan 
mahsulotlar va xizmatlaming sifatini oshirish va o'ziga xos iste’mol 
xususiyatlarini yaxshilash imkoniyatiga ega. Interfaol marketing narx­
lami tushirish va savdo rentabelligini oshirishga imkon beradi. Elektron 
savdogarlar do ‘konlaming ish haqi va ijara, sug‘urta va kommunal 
xizmatlar bilan b o g iiq xarajatlami bilishmaydi. Xaridorlar to ‘g ‘ridan- 
to ‘g ‘ri sotuvchilar bilan aloqa qilishlari sababli, interfaol marketing 
ko'pincha mahsulotni taqsimlashning turli bosqichlarida, masalan 
buyurtmalami qayta ishlash, omborxonada saqlash, xaridorga yetkazib 
berish va sotishni ilgari surish kabi narxlaming pasayishiga va sama- 
raliroq b o iish iga olib keladi. M asalan, kompaniya 
o'z
mahsulotlari va 
xizmatlarining elektron kataloglarini ishlab chiqishi mumkin, bu esa 
bunday katalogning qog'oz nusxasini nashr etish va jo'natishdan ancha 
arzon b o iad i. Interfaol marketingning nisbatan past narxidan uni yirik 
va kichik biznes foydalanishi mumkin. Masalan, 30 soniya televizion 
tijoratning qulay paytlarda vaqtini sotib olishdan k o ‘ra, o ‘zingizning 
samarali veb-saytingizni yaratish jud a foydali hisoblanadi.
Interaktiv marketing quyidagi afzalliklarga ega:
1. 
Savdoni k o ‘paytirish: Interaktiv marketing iste’molchiga kerak 
b o ig an narsalarni sotishga olib keladigan imkoniyatlami oshiradi, shu-
273

---

ningdek, xaridor sotib olishda mos keladigan boshqa narsalar bilan bog1- 
Jiq narsalami taklif qilish orqali savdolami ko‘paytiradi.
2.Iste,molchilarning qoniqishini oshirish: iste’molchilar o ‘zlari 
ehtiyojini maksimal qondirishga eng mos keladigan mahsulotlami sotib 
olishni yaxshi ko'radilar. Interaktiv marketing iste’molchi harakatlariga 
asoslangan b o isa , siz ulami to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri mahsulot va xizmat bilan 
moslashtirasiz.
3. Marketing xarajatlarini kamaytirish: iste’molchilar interaktiv 
marketingni yoqtirishadi, chunki ular o ‘zlarini takrorlashlari shart emas. 
Bu shaxsiy xaridorga ega bo ‘lishga o ‘xshaydi. Baxtli mijozlar faqat siz 
bilan qolmaydi, balki sizga murojaat qiladilar. Joriy iste’molchilami 
saqlash, yangisini topishga qaraganda arzonroq tushadi.
4. Interaktiv marketing, shuningdek, sotuvchiga o ‘z faoliyatiga doi­
m iy ravishda o ‘zgartirishlar kiritish orqali k o ‘proq moslashuvchanlikni 
ta ’minlaydi. Masalan, qog‘oz katalogini bosib chiqarganingizdan va mi- 
jozlaringizga yuborganingizdan so‘ng, katalogning keyingi versiyasini 
bosib chiqarmasdan va yubormaguningizcha, katalogning mahsulotlari, 
narxlari va boshqa atributlariga o ‘zgartirish kiritib b o ‘lmaydi. Shu bilan 
birga, elektron katalog deyarli o'zgaruvchan bo ‘lib, tez o ‘zgaruvchan 
bozor sharoitlariga muvofiq mahsulotlar qatoriga, narxlarga va chegir- 
m alarga zaruriy tuzatishlar kiritishi mumkin.
5. Avtomatik b o iish i mumkin Amazonda hech kim o ‘tirmaydi va 
o ‘z saytida nima qilayotganingizni kuzatmaydi. Kompyuterlar iste’mol­
chilaming harakatlarini kuzatib borishadi va algoritmlarga asoslangan 
holda tavsiyalar berishadi.
6. Yirik firmalar ham kichik firmalar ham bir xilda foydalanish 
imkoniyati mavjud
7. Deyarli cheklanmagan elektron reklama maydonchasiga ega
8. M a’lumotlarga tezkor kirish va nusxalash
9. Elektron xaridlam ing tezligi.
Internet haqiqatan ham global muhit bo ‘lib, butun dunyo bo‘ylab 
xaridor va sotuvchilarga bir necha soniya ichida bir-birini topishga 
imkon beradi. Hatto kichik "elektron savdogarlar" ham global 
bozorlarga to ‘liq kirish imkoniyatiga ega b o iad i.