Üriner sistem Boşaltım sistemi



Yüklə 0,85 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix02.01.2022
ölçüsü0,85 Mb.
#44685


Üriner sistem — Boşaltım sistemi

 

•  Metabolizma sonucu meydana gelen artıkları ve toksik maddeleri atmak 



 

•  Vücutta su ve kan hacmini düzenlemek 

 

•  Vücutta elektrolit dediğimiz iyon dengesini düzenlemek. 



 

•  Kan basıncını düzenlemek. 

 

•  Hormon salgılamak (renin ve eritropoietin). 



 

• 

Vücudun asit baz dengesini ayarlamak.



 

 

 



Üriner Sistem

 

•  Böbrekler, idrar üretmek için kanı 



filtre eder. 

 

•  Üreterler,idrarı mesaneye iletirler 



 

•  Mesane, idrar atılımına kadar 

idrarı depolar 

 

•  Üretra, idrarı dışarı atar. 



 

 

 



Böbrekler

 

Böbreğin Görevleri; 



•  Vücut sıvılarını hacim, içerik, pH bakımından düzenlemek 

 

•  Kandan kaynaklanan metabolık atıkları alır ve dışarı atar. 



 

•  Eritropoetin ve renin hormonları salgılar. 

 

•  D vitamini sentezi 



 

• 

Glukoneogenez



 

 



Böbrekler

 

•  Böbrek dışta Korteks içte Medulla 2 



kısma ayrılır 

 

 



 

 

• Üreterin genişlemiş kısmı renal pelvis. 



 

• Renal pelvis 2-3 ana (major) kalis’e 

bölünmüŞtür. 

 

• Ana kalislerde minor kalislere bölünür. 



 

 

 



 

 

 



Inner layer of fibrous capsule - Renal sinüs - Adipose tissue in renal sinüs - 

Renal pelvis – Hilum - Renal papilla

 

Ureter 


 

Cortex 


 

Medulla 


 

Renal pyramid 

 

Connection to 



minor calyx 

 

Minor calyx 



 

Major calyx 

 

Renal lobe 



 

Renal columns 

 

Outer layer of fibrous 



capsule 

 

 



 


 

RenaI covtex - flenI medulla 

 

Renal column - Renal pyramid in 



renal medulla 

 

Renal papilla - Renal capesule 



 

Ureter - Unnary biadder -Nephron 

 

Path of urine drainage 



 

Collecting duct – Papillary duct 

 

Minor calyx – Renal artery 



 

Major calyx – Renal pelvis –  

 

Renal vein 



 

 

 



NEFRON

 

Nefronlar küçük yapılardır ve böbreğin en küçük birimini oluşturur. 



 

Bir nefron temel olarak küçük tübüllere ve küçük kan damarlarına sahip bir 

yapıdadır. 

 

Her bir böbrekte bir milyondan fazla nefron bulunur ve idrarın biçimlendirildiği 



yapılardır. 

 

Nefronlar 



 

1-Kanı filtre eder 

 

2-Seçici emilim yapar. 



 

3-Filtre edilmiş kandan istenmeyen atıkları uzaklaştırır. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



Nefronun Yapısı 

Bowman kapsülü 

 

Proksimal kıvrımlı tübül  



 

Henle kulbu 

 

Distal kıvrımlı tübülden oluŞur. 



 

 

 



Nephron

 

Cortical nephron 



 

Nephron tubule 

 

Renal cortex 



 

Juxtamedullary nephron 

 

Renal medulla 



 

Collecting duct 

 

 

 



Bowman kapsülü

 

Glomerül kapsül olarak da bilinen Bowman kapsülü nefronun ilk kısmıdır ve 



böbreklerdeki fiitrasyon sisteminin bir parçasıdır. 

 

Kan fiitrasyon için böbreklere ulaştığında il olarak bowman kapsülüne girer ve 



kapsülden iki farklı komponent olarak ayrılır. 

 

Giomerüler kapsülü viseral ve pariyetal tabakalardan oluŞur. 



 

Viseral tabaka podosit denilen epitel hücrelerden oluşurken pariyetal tabaka ise 

skuamoz epitelden oluŞur. 

 

Podositler büyük moleküllerin geçiŞine engel olur.



 

 

 



 

 



Bowman kapsülü

 

Afferent arteriole 



 

Glomerulus 

 

Efferent arteriole 



 

visceral layer of Bowman’s 

capsule 

 

Proximal convoluted tubule 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

macula densa 

 

podocyte 



 

Bowman’s space 

 

Proximal tubule 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


Proksimak kıvrımlı tübül

 

nefronun bu bölümünün epitel 



hücrelerinin yüzeyi yoğun bir şekilde 

mikrovilluslarla kaplıdır. 

 

mikrovillusların membranında çok 



sayıda soydum-potasyum pompası 

bulunur. 

 

Glomerül filtratından tuz su glikozun 



geriemilimi olurken atılmak üzere ürik 

asit ve ilaç meetabolitleri gibi 

eşitli maddeler bu bölgeye salgılanır. 

 

 



 

Henle kulbu

 

Proksimal kıvrımlı tübül bir kuip Şeklinde kıvrılarak devam eder bu yapıyı Henle 



kulbu olarak adlandırılır. 

 

Henle kulbunun çıkan kolu inen kolundan daha kalındır. 



 

Henle kulbunun inen kolu suya karŞı yüksek geçirgenlik gösterirken iyonlara ve 

üreye karşı düŞük geçirgenlik gösterir. 

 

Çıkan kolu ise iyonları geçirirken suya karŞı geçirgen değildir. 



 

 

 



 


Henle kulbunun farklı bölgeleri farklı görevlere sahiptir 

Henle kulbunun inen kolu çözünen maddelere görece geçirgen değilken suya 

geçirgendir ve su ozmozla tübül dıŞına hareket eder. Dolayısıyla tübüldeki sıvı 

hipertonik hale gelir. 

 

Çıkan kolunun ince bölümü suya geçirgen değildir, fakat sodyum ve klorür gibi 



iyonlara geçirgendir. Sonuç olarak sodyum ve klorür iyonları konsantrasyon 

farkından dolayı tübül dıŞına çıkar ve iyonlar ayrıldıkça sıvı önce izotonik 

sonrada hipotonik hale gelir.

 

 



 

Distal kıvrımlı tübül

 

• Henlenin çıkan kolunun kalın kısmı distal 



kıvrımlı tübül olarak devam eder. 

 

Distal kıvrımlı tübül; 



 

•  İyonların ve asitlerin sekresyonunda 

 

•  Kalsiyum iyon seviyesinin 



düzenlenmesine 

 

•  seçici geriemiliminde 



 

•  Bikarbonat absorbsiyonu ve hidrojen 

sekresyonu yaparak pH düzenlenmsine rol 

oynar. 


 

 

 



Toplayıcı Kanallar

 

•  Distal kıvrımlı tübül toplayıcı kanallara, birkaç toplayıcı kanal 



birleŞerek papiller kanal denilen daha geniş bir sisteme ve bunlar minör 

kalikse dökülür. 

 

•  Fıltrak artık burada ‘ıdrar adını alır ve renal pelvise geçer. 



 

•  Burada sodyum ve suyun geri emildiği son basamaktır 

 

 

 



Sıralama

 

Toplayıcı kanallar 



 

Renal papilla 

 

Minör kaliks 



 

Major kaliks 

 

Renal pelvis —üreter- mesane-üretra 



 

 

 




 

 

 



 

NEFRON OLAYLARI

 

Proksimal tübül 



 

• Glukoz ve Na+ 

 

Henle kulbu 



 

• H20, Na+, K+ ve CI- 

 

Distal tübül 



 

• Na+ ve H20 

 

• Toplama kanallan 



 

• H20, Na+ ve üre 

 

• Hormonlarla düzenleme 



 

 

 



Proksimal kıvrımlı tübül

 

Geri emilim 



 

%65 su 


%65 sodyum potasyum 

%100 giikoz 

%100 a.asit 

%50 klor 

Bikarbonat, kalsiyum, 

magnezyum 

üre 

 

Atılım 



 

Hidrojen iyonları 

üre 

Kreatinin 



NH4 (amonyum) 

 



Henle Kulbu

 

Geri emilim 



 

Su 


%30 sodyum ve potasyum 

%35 klor 

%20 bikarbonat 

Kalsiyum ve magnezyum

 

Atılım 


 

üre


 

 

Distal kıvrımlı tübül



 

Geri emilim 

 

%15 su 


%5 sodyum ve potasyum 

Kalsiyum 

Bir miktar üre

 

Atılım 



 

Potasyum (kandaki düzeyine bağlı 

Hidrojen iyonu (kandaki düzeyine bağlı 

 

 



 

Toplayıcı Kanallar

 

Geri emilim 



 

Bikarbonat (kandaki miktarına bağlı 

üre 

%9 su 


%4 sodyum

 

Atılım 



 

Potasyum (kan düzeyine bağlı) 

Hidrojen iyonu (kan düzeyine bağlı) 

 

 



Distal kıvrımlı tübül yukarı kavis çizer ve afferent arteriyolle temas eder. Bu 

bağlantıyı yapan hücreler jusktaglomerüler aparatı oluşturur. 

 

Jukstaglomerular Apparatus 



 

1- Distal tubulün maküla densa kısmı 

2- Juksta glomerular hücreler. Afferent arteriolün modifiye düz kas hücreleri 

Renin salgılar. 

 

Renin Ne Yapar 



•  Anjiotensin-I i Anjiotensin-Il’ ye çevirir. 

 

•  Anjiotensin-Il arteriolleri daraltır, hem de adrenal korteksde üretilen 



aldesteron (Na ve Cl emilimini beraberinde su emilimini arttırır)salgısını 

arttırır ve kan basıncının düşmemesi sağlanır. 

 

• 

Kanamalarda, dehidratasyonda, renin anjiotensin Il-aldesteron düzeneği 



aktif hale gelir.

 

 



 

 

 



 


Renin-Anjiotensin-Aldesteron sistemi 

 

 



 

Böbreğin Kan Akımı

 

Böbrekler istirahat durumunda kalpten bir atımda pompalanan kanın en az %20-25 



kadarını filtre eder. Dakikada yaklaŞık 1200m1 kan böbreklere geçmektedir. 

 

Kan böbreklere doğrudan aortadan ayrılan arteria renalis aracılığıyla gelir. 



 

 

 



İdrar oluşumu

 

İdrar oluŞumunda 3 ayrı süreç yer alır 



 

1. Filtrasyon 

 

2. Geriemilim 



 

3. Sekresyon 

 

 

 



 

 

 



 


Filtrasyon

 

•  Filtrasyon bowman kapsülü içerisinde uzanan glomerulusta meydana gelir. 



 

•  Kan filtrasyon için A. Renalis tarafından alınır. Arteria renalis böbrekte 

daha küçük arteriyollere ayrılır. 

 

•  Bowman kapsülüne giren arteriol, glomerulus adı verilen kılcal damarlar 



yumağına ayrılan afferent aterioldür. 

 

•  Kan glomeruilerden geçerken sıvının içerdiği kimyasal maddeler, 



çözünmüş/atık maddeler membran boyunca kandan çekilir filtre edilir ve 

Bowman kapsülü içine akar. Bu işlem glomerüler filtrasyon olarak 

adlandırılır. 

 

 



 

 

Aorta —> Renal Artery—> Segrnenıal Artery—> Lobar Artery—> lntelobar Artery—> 



Arcuate Artery—> lnterlobular Artery—> Afferent arteriole-> Glomerulus 

(capillaries)-> Efferent Arteriole-> Peritubular capillaries and vasa recta-> 

İnterlobular vein-> Arcuate vein-> İnterlobar vein-> Renal vein-> İnfeior vena 

cava


 

 

 



Seçici Geri Emilim

 

•  Seçici geri emilim süreçleri vücut iŞlevi için gerekli olan filtrattaki 



maddelerin plazma içerisine geri emilimini Sağlar. 

 

•  Sodyum, potasyum, kalsiyum, klor gibi maddeler sıvı eletrolit dengesi ve 



kanın pH değerini korumak için geri emilir. Eğer bu maddeler vücut 

ihtiyaçlarına gör6 fazla iseler, idrarla atılır. 

 

•  Gromerüler süzüntünün sadece %1 vücuttan atılır %99 kana geri emilir. 



 

•  Geri emilim osmoz, aktif taŞıma ve difüzyon ile olur. 

 

•  Kanla gelen glikozun tamamı proksimal tübüllerden aktif taŞıma ile geri 



emilir. 

 

 



 


Sekresyon - Salgılama

 

•  Filtrasyon yolu ile taŞınan herhangi bir madde peritübüller kılcallardan 



böbrek tübülleri içine salgılanır. 

 

•  Ttübüler sekresyon esas olarak aktif taŞıma ile gerçekleŞtirilir. 



 

•  Tübüler sekresyon, renal tübüllerden ve toplayıcı kanalları döşeyen epitel 

hücrelerinden gerçekleŞtirilir. 

 

•  Tübüler sıvı içine salgılanan maddeler Şunlardır; potasyum, hidrojen 



iyonları, amonyum(NH4),  üre ,ürik asit. 

 

 



 

Üreterler

 

•  İdrar yolları (Üreter), böbrekten başlayıp 



mesaneye kadar devam eden sağlı sollu iki 

borucuktur. 

 

•  Böbreğin bir uzantısıdır. Boyu 28-30 cm 



dir. 

 

•  Görevi böbrekten gelen idrarı mesaneye 



taşımaktır. 

 

 



 

Mesane


 

•  Mesane içi boŞ musküler bir organdır ve pelvik 

boŞlukta symphisis pubisin arkasında yerleŞmiŞtir. 

 

•  Erkeklerde mesane rektumun önünde yer alırken, 



kadınlarda vajinanın önünde ve uterusun altında 

bulunur. 

 

•  Mesane idrar dolmaya baŞladığında iç basıncı belirgin 



bir artıŞ göstermeksizin geniŞler. 

 

• 



Normalde yaklaŞık 350-600 ml arası idrar tutabilir.

 

 



 


Üretra

 

•  Mesaneden sonraki borucuk idrara tamamen dıŞarı 



atmaya yarayan organdır. 

 

•  Kadınlarda 4 cm boyunda, erkekte 20 cm boyundadır. 



 

•  Üretrada iki ayrı sfinkter yer almaktadır. 

 

•  İnternal üretra sfinkter istemsiz düz kaslar 



tarafından oluşturulurken eksternal sfinkter kasları 

istemli tarafından kontrol edilir. 

 

 

 



Miksiyon

 

•  Mesanedeki idrar 300 ml ulaştığında mesane duvarındaki gerim reseptörleri 



uyarılır. 

 

•  Bu reseptörler m.spinalisin sakral bölgesine yer alan parasempatik lifler 



aktive olur. 

 

•  Bu refleks mesane duvarındaki düz kas liflerini kasar ve aynı zamanda 



internal üretral sfinkteri gevşetir. 

 

•  Bu olaylar işemek için bilinçli istek uyandırır. 



 

•  Eksternal üretral sfinkter kaslar zaman ve mekan uygun olduğunda 

gevşeyerek işeme gerçekleşir. 

 

 



 

Normal idrarın özellikleri 

Renk: idrar bağ ırsakta dönüŞen bir safra pigmenti olan ürobilinin varlığı 

nedeniyle açık sarı renktedir. 

 

Koku: normal idrar hafif kokulu 



 

Asidite: normal idrarın pH’sı yaklaŞık 6’dır. 

 

Yoğunluk (dansite): normal idrarın dansitesi 1020-1030 arasındadır. 



 

 

Tübüler geri emilim ve sekresyonun hormonal kontrolü



 

Sıvı elektrolit düzenenmesinde dört hormon görev almaktadır. 

 

1. Anjiyotensin II 



 

2. Aldosteron 

 

3. ADH 


 

4. Atriyal natriüretik peptid

 

 



Atrial Natriüretik Peptid 

(ANP) 


 

Kalp kası hücrelerinden 

salgılanır 

 

Hedef dokular. 



 

• Hipotalamus 

 

• Böbrek 



 

• Adrenal korteks ve medulla 

 

 

 



Kan pH’sının düzenlenmesi

 

 



1-Tampon Sistemler 

 

2-Organ Sistemleri -Akciğer 



 

                   -Böbrek 

 

                   -Kemik 



 

                   -iyon Şiftleri 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



TAMPON SİSTEMLERİ 

 

 



 

 

 




METABOLİK ASİTOZ (ASİDOZ) 

 

 



 

Metabolik Asidoz Nedenleri 

Normal Anyon açıklıklı metabolik asidozlar (Hiperkloremik Metabolik Asidoz) 

 

İshal 



 

Fenal tubuler asidozlar 

 

Ketoasidoz (diabetik, açlık, alkol) 



 

Laktik asidoz (Şok, doku, perfüzyon bozuklukları) 

 

Kronik börek yetmezliği 



 

Metil alkol zehirlenmesi

 

 

 



SOLUNUMSAL ASİDOZ / ASİTOZ 

 

 



 

 

 



 

 

 




Solunumsal asidoz nedenleri

 

 



’hipoventilasyon’ 

 

•  Obstrüksiyon 



 

•  Solunum merkezinin inhibisyonu 

 

•  Mekanik-nöromüsküler bozukluklar 



 

•  Solunum merkezinin afferent stimülasyonunun bozulması 

 

➢  Uyku apnesi 



 

•  Dokulardan karbondioksit uzaklaştırıímasrnın azalması 

 

➢  Kardiak arrest 



 

➢ 

Kardiojenik şok



 

 

 



METABOLİK ALKALOZ 

 

 



 

METABOLİK ALKALAZ NEDENLERİ 

hidrojen iyonlarının kaybı 

 

GastroİNTESTİNAL yolla kayıp 



 

Kusma 


 

NazogastrİK aspirasyon 

 

Antiasitlerin aşırı kullanımı 



 

Renal yolla kayıp 

 

Diüretikler 



 

Aşırı mineralokortikoid etkisi 

 

Klorür alımının yetersizliği 



 

Hiperkalsemi 

 

H iyonlarının hücre içi ortama geçmesi



 

 



 

Metabolik alkalazda belirti ve bulgular

 

 

SOLUNUMSAL ALKALOZ 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



Solunumsal alkaloz nedenleri (

hiperventilasyon) 

o Santral sinir sistemi bozuklukları 

 

Serebrovasküler olaylar 



 

• Santral sinir sistemi travmaları 

 

• Santral sinir sistemi infeksiyonları 



 

• Beyin tümörleri 

 

• Pons tümörleri 



 

o Solunum sistemi bozuklukları 

 

• Pulmoneremboli 



 

• Akciğer fibrozisi 

 

• Pnömoni 



 

• Ağır olmayan pulmoner ödem 

 

o Metabolik ve diğer nedenler 



 

• Ağrı - ateş 

 

• Nikotin 



 

• Tiroid hormonları 

 

• Gebelik - anermi 



 

• Karaciğer koması 

 

 

Solunumsal alkalozda klinik belirtiler 



- Konfüzyon, paresteziler 

 

-Baş dönmesi 



 

-Kas krampları 

 

-Senkop 


 

-Taşkardi, angina pektoris, nonspesifik EKG Değişiklikleri, Ventiküler aritmi 

 

-Bulantı kusma 



 

 

 



 

 

Yüklə 0,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin