Uzatmalar turlari. Tishli g‘ildiraklarning konstruksiyasi va elementlari To‘g‘ri tishli silindrik g‘ildiraklar

Tishli g‘ildirak o‘lchamlarining asosiy nisbatlari
1-jadval
Chizmalarda g‘ishli gildiraklarni shartli tasvirlash GOST 2.402-68 da belgilangan.
Tishlar cho‘kkilarini aylanalari aosiy tutash chiziqlar bilan botiqlarining aylanalari esa ingichka tutash chiziqlar bilan ko‘rsatilgan.bo‘luvchi va boshlangich aylanalar shtrix-punktir chiziqlar bilan ko‘rsatilvdi.


3. To‘g‘ri tishli silindrik g‘ildiraklar

Tishli g‘ildirakning chizmalarini chizish g‘ildirak asosiy elementlari o‘lchamlarini hisoblab chiqish bilan birga olib boriladi. Bunday hisoblab chiqish chizish uchun formulalr 1-jadvalda keltirilgan edi.

Tishli g‘ildirakni hisoblab chiqish va chizish uchun (9-shakl) modulitishlar soni va val diametri burilgan bo‘lish lozim.

9-shakl

To‘g‘ri tishli silindrik g‘ildiraklarni eskizini chizishda uning parametrlarini aniqlash uchun tishlar soni z ni sanab chiqish va shtangersirkul bilan cho‘kkilar aylanasi diametri d_a ni o‘lchab olish kerak.

10-shakl
Bu holda m quyidagi formulalar bo‘yicha aniqlanadi.

Hisoblab olingan modul qiymati GOST 9563-60 ga muvofiq yaxlitlanadi.


4. To‘g‘ri tishli konusaviy g‘ildiraklar.

To‘g‘ri tishli konusaviy g‘ildirakning chizmasi (11-shakl., a) asosan silindrik g‘ildirak chizmasini bajarish kabi bajariladi. Konusaviy g‘ildirak elementlari o‘lchamlarini hisoblashda silindrik g‘ildirakni hisoblashdagi formulalardan foydalinadi (1-jadvalga qarang) Konusaviy g‘ildirakni hisoblashda modulning maksimal (eng katta) qiymatini olinadi.

11-shakl

Konusaviy g‘ildirakni o‘ziga qarab eskizini chizishda birinchi navbatda, burchak o‘lchagi  ni o‘lchash kerak (12-shakl). Bunday o‘lchashni qo‘shimcha konus konturi SA yasovchisi DS ga perpendikulyar bo‘lgan shartda bajariladi.

12-shakl
So‘ngra bo‘luvchi konus burchagi hisoblab chiqariladi.
=90⁰- =90^0-
Shtangersirkul tishlar cho‘qqilarining eng katta aylana diametri da ni ulchab va tishlar soni z ni sanab chiqib modul m ni aniqlaymiz.

Hisoblab olingan qiymatni GOST 9563-60 ga ko‘ra yaxlitlab bo‘luvchi aylana diametri hisoblab chiqamiz.

D=mz
Tishli uzunligi b ni va konus tishli g‘ildirakning qolgan elementlarni o‘lchaymiz so‘ngra g‘ildirakni chizishga kirishamiz.