Maolumki, biznes muvaffakiyatli bulishi uchun biznes goya mukammal va kuchli bulmogi lozim. Biznes FOya - bozor extiyojlaridan, korxonaning ichki jixatlaridan, korxona jixatlarining rivojlanish imkoniyatlaridan xamda biznesni amalga oshirish sharoitlaridan tashkil tщadi. Biznes goyaning mantikiy yakuni uning maksadini anik va lunda, ayni oaytda tulik va chukur ifoda etuvchi formula kurishdan iborat buladi. Firmaning uz natijali talabi taxlili va saloxiyatli maxsulotlarning foydaliligi oxir okibat mazkur biznesning kvintesentsiyasi va ifodalashi uchun asta- sekin informatsion bazani shakllantiradi.
1-rasm. Biznes FOyaning tarkibiy kismlari Manba: Surin A.V., Molchanova O.o. Innovatsionnыy menedjment: uchebnik. - M. INFRA - M. 2008, 174 s.
Biznes goya formulasi matn, chizma va boshka ifoda kurinishida bulishi mumkin. X,ar kanday xolda xam, biznes goya birinchidan barchaga tushunarli bulishi lozim (kimga bu biznes taolukli bulsa, kimga tegishli bulsa) va ikkinchidan eng kamida kuyidagi savollarga javob berishi lozim: Biznes asosida (kanday maxsulot, tovarlar yoki faoliyat turlari) nima yotadi?
Ishlab chikarilayotgan maxsulot yordamida bizning tashkilotimiz biznesda kanday kilib omadga erisha oladi?
Nima uchun biznesda omadga erishish shart xisoblanadi?
Ishdagi omad - bu oirovardida narxning shunday bulishini, yaoni tashkilot tarafidan bunyod etiladi va u tarafidan begaraz uzlashtiriladi. Nima uchun begaraz? CHunki tashkilot bu bulakka ega bula turib, uzidagi resurslarni ishlatmaydi. Birok, biznes goya faoliyat kursatayotgan korxonaga birikishi lozim buladi, negaki, korxona egalik kilgan kaoital xaridor uchun yangi kiymatni tuzishda asos bulmogi zarurdir. Bunday kaoital korxonada bulmasa, unda uni tщish va sotib olish uchun sarflangan kuchlar korxonani yuk bulib ketishi bilan ifodalanishi mumkin. Bunda tashkilotni bir farkli jixatini mijozlar uchun kulayliklar yaratishga sarflasa, ikkinchi jixatini ishlab chikarayotgan maxsulotidan mijoz foydalanishi va kerakli foydani olishi, bu bilan narxni belgilash munosabatiga kirishish, uchinchi jixati esa kushimcha kiymatni tannarxdan ajratishga sarflanadi. Agar bu uch jixat biznes soxasidagi rakobatga samarali bardosh bera olsa, u xolda bu jixatlar rakobatbardosh ustunliklarga aylanadi. Tashkilotning asosiy rakobatli ustunliklari nimadan iborat? Bunday fikrlashning foydali usuli- bu mijozga nima uchun aynan u taklif kilayotgan maxsulotni tanlashi lozimligini tushuntira olishi, uning rakobatchi korxonani emas. Boshkacha kilib aynganda biznes goya formulasi bu mijozdan bozorda kushimcha kiymatni chikarib olish va xaridorga maxsulotdan foydalanishga kumaklashishdir. Bunda omadga erishish firmaning barcha kobiliyatlarga ega bulishiga boglik. Kuogina adabiyotlarda omadni yukotilishi uning maxsuloti uz xaridorini tщmaganligi bilan izoxlanadi. Aslida yukotishlar firmaning uz kobiliyatlarini tugri yunaltira olmaganligidan iborat. Uz kobiliyatlari tugri yunaltira olish bu asosiy va strategik afzalliklardir. Biznes va tadbirkorlik soxalari kuo xollarda «kichik» iktisodiyot deb ataladi. Amaliyotning kursatishicha, kichik biznes kelgusida yirik tadbirkorlikka, kichik tadbirkorlik esa yirik biznesga aylanishi mumkin. AKSH, G yermaniya, Yaooniya va Koreyadagi kuolab avtomobilь firmalari aynan shu yulni bosib utgan. Rivojlangan mamlakatlarda, ayniksa, AKSHda ishbilarmonlar va tadbirkorlar millatning «oltin fondi» xisoblanishi bejiz emas, bu mamlakatlarda xalk orasida tadbirkorlik ruxining
