Va axborot texnologiyalari 5-sinf toshkent – 2020

Eslab qoling!
Eslab qoling!
Tugmachalar soniga
ko‘ra klaviaturaning bir
necha turi mavjud:
101 — amerikacha
usul; 105 — IBM/
Windows usuli; 106 —
yapon usuli.
Klaviaturalar
kompyuterga ulanishiga
ko‘ra kontaktli va
kontaktsiz turlarga
bo‘linadi.
2. Kursorni boshqarish tugmachalari:
Home
(houm)
Kursorni satr
boshiga o‘tkazish
Kursorni bir belgi
oldinga o‘tkazish
End
(end)
Kursorni satr oxiriga
o‘tkazish
Kursorni bir belgi
keyinga o‘tkazish
PgUp
(peydj ap)
Kursorni avvalgi
sahifaga o‘tkazish
Kursorni bir satr
yuqoriga o‘tkazish
Home
(peydj daun)
Kursorni keyingi
sahifaga o‘tkazish
Kursorni bir satr
pastga o‘tkazish
Eslab qoling!
Ishlatilish maqsadiga
ko‘ra:
- standart;
- multimedia va o‘yin;
- virtual klaviaturalar
mavjud.
8-dars. KLAVIATURA VA SICHQONCHA BILAN 
ISHLASH KO‘NIKMALARI

---

---

33
8-DARS. 

KLAVIATURA VA SICHQONCHA BILAN ISHLASH KO’NIKMALARI
3. Maxsus vazifalarni bajaruvchi tugmachalar
Tugmachalarning
inglizcha nomi
Talaffuz
etilishi
Vazifasi
Esc
(eskeypt) Oxirgi amalni bekor qilish
Enter
(enter)
Buyruq yoki amalni tasdiqlash
Shift
(shift)
Bosh harfni yozish yoki sonlar
bilan birga kelgan belgilarni tanlash
Caps Lock
(kaps lok) Faqat bosh harflarni yozish
Control (ctrl)
(kontrl)
Boshqa klavishlav bilan birgalikda
ishlatish
Alt
(alt)
Boshqa klavishlav bilan birgalikda
ishlatish
Back Space
(bek
speys)
Kursordan chapda turgan belgini
o‘chirish
Delete (Del)
(delet)
Kursordan chapda turgan belgini
o‘chirish
Insert (Ins)
(insert)
Harf yoki belgini almashtirish
4. Funksional tugmachalar—
kompyuterni sichqonchasiz
boshqarish va dastur
belgilagan maxsus amallarni
bajarish tugmachalari:
5. Yordamchi tugmachalar paneli:
Asosan 2 holatda ishlaydi
NumLock — tugmacha faollashtirilgan holatda undagi
raqamli tugmachalar “kalkulyator” vazifasini bajaradi.
NumLock — tugmacha faol bo‘lmagan holatda faqat /, *, -, +
va kursorni boshqarish tugmachalaridan foydalaniladi.
6. Indikatorlar (chiroq diodlari)ning yoqiq holati:
1. Num Lock — yordamchi panelning faol holatini ko‘rsatib turadi.
2. Caps Lock — bosh harflar faolligini ko‘tsatib turadi.
3. Scroll Lock — kursorni boshqarish holati ekranni boshqarish
holatiga o‘tganligini ko‘rsatib turadi.
Screnshot nima?
E’tibor bergan bo‘lsangiz, mobil telefon hamda smartfonlarda ekrandagi joriy
holatni rasmga olish, ya’ni undan nusxa ko‘chirish va uni rasm formatida telefon
ichki xotirasida saqlab qo‘yish xizmati mavjud.