Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Laboratoriyaishi№1

Mavzu:Kompyutertarmoqlaridaqo’llaniladigankabellarvaularningxillari.
Tarmoqkabelinitayyorlash.
Ishningmaqsadi:Kompyutertarmoqlaridaqo’llaniladigankabellarningxillarini vaularnitayyorlashni o’rganish.

Qisqachanazariyma’lumot.

Lokal tarmoqlarning rivojlanish vaqtida tarmoq kabellarining yetarlicha ko’pturlaripaydobo’ldivaularningbarchasistandartlartalablariningnatijasidir.Ularningba’zilaritarixdaqoldi,ba’zilariesaendiqo’llanilmoqdavaulartufaylibiz o’zimizga kerakli bo’lgan yuqori tezlikda ma’lumotlar almashish imkoniyatigaegamiz.
Kompyuter tarmoqlarida eng ko’p qo’llaniladigan kabellar: koaksial kabel,o’ramajuftkabelivaoptiktolalikabellardir.
Koaksialkabel–tarmoqlariniqurishdaishlatiladiganengdastlabkio’tkazgichlardanbiri.Koaksialkabelqalinizolyatiyabilano’ralganmarkaziyo’tkazgich, misli yoki alyuminli o’ram va tashqi izolyatsiya qobig’idan tashkiltopgan (1.1-rasm).

1.1-rasm.Koaksialkabelningtuzilishi.

Koaksial kabellar bilan ishlash uchun turli tipdagi bir qancha razyomlarqo’llaniladi.
BNC-konnektor. Kabelning oxiriga o’rnatiladi va T-konnektorga va barrelkonnektorgaulashuchunxizmat qiladi.


BNC T-konnektor. Kompyuterni asosiy magistralga ulash uchun ishlatiladi.Uningkonstruktsiyasiuchtarazyomdaniborat,ulardanbirirazyomnitarmoqkartasiga,qolganikkitasimagistrallarningikkioxiriniulashuchunxizmatqiladi.

Eng ko’p uchraydigan kabel – bu mis o’rama juft kabelidir. U signallarnielektr signallar yordamida uzatadi. O’z nomidan kelib chiqib, ushbu kabel bir-biridan izolyatsiyalangan bir nechta juft o’ralgan o’tkazgichlardan foydalanadi.Simlarnio’rashtashqimanbalarelektromagnitmaydonta’sirinikamaytirishimkoniniberadi.Bugungikundaengommaviykabellar5vaundanyuqorikategoriyali kabellardir. Aynan ushbu kategoriyalardan boshlab juft o’tkazgichalarhar xil intensivlik bilan o’raladi, bu simlarning o’zaro ta’siri va bir biriga xalaqitberishinikamaytirishimkoniniberadi.O’ramajuftekranlashganvaekranlashmagan bo’ladi. Agar kabel markirovkasi U harfidan boshlansa, bu kabelekranlashmaganligini bildiradi. S harfidan boshlansa, bu ekran sifatida simli o’ramishlatilayotganinianglatadi,agarFharfidanboshlansaekransifatidafolgadanfoydalanilganligini anglatadi.

U/UTP (Unshielded Twisted Pair) markirovkasi – bu oddiy ekransiz o’ramajuft. Masalan, F/UTP (Shielded Twisted Pair) kabel folga bilan ekranlashganini,lekin o’ralgan o’tkazgichlarning o’zi ekranlashmaganini anglatadi. Ya’ni birinchiharf kabelning umumiy ekranini, “/” belgisidan keyingisi esa o’tkazgichlarningo’zilarining ekranlashganini ko’rsatadi. F/FTP markirovkasi har bir juft folga bilanekranlashganini va qo’shimchasiga barcha juftlar folgali ekran bilan o’ralganinianglatadi.

Agar kabelning kategoriyasi qanchalik yuqori uning bo’lsa uzatish tezligi vao’tkazuvchanligishunchalikyuqoribo’ladi.Quyidakabelkategoriyasiningtezlikkavao’tkazuvchanligigabog’liqligibo’yichaqisqachama’lumotkeltirilgan.

1.