Va terrorizmga


ning ta’sirida shakllangan destruktiv oqimlar



Yüklə 0,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/66
tarix24.05.2022
ölçüsü0,78 Mb.
#59250
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   66
Ekstremizm va terrorizmga qarshi kurashning manaviy-marifiy asoslari

ning ta’sirida shakllangan destruktiv oqimlar. Zamonaviy voqe­
lik eks tremizm va xalqaro terrorizmning salohiyati sifat va miq­
dor jihatidan jiddiy o‘sganini ko‘rsatmoqda. Bu o‘z navbatida 
ekstremizm va terrorizmning global xavfsizlikka yo‘naltirilgan 
jiddiy tahdidga aylanishiga zamin yaratmoqda. Ekstre mistik va 
terrorchi guruhlar globallashuv jarayonlari va yirik davlatlar 
orasidagi geosiyosiy manfaatlar to‘qnashuvidan hamda fan­tex­
nika yutuqlaridan foydalangan holda ekstremizm va terrorizm­
ga qarshi keng ko‘lamli kurash olib borilayotgan muhitga mosla­
shishga harakat qilmoqda. Ekstremizm va terro rizmning jamiyat 
barqarorligiga salbiy ta’siri xalqaro terrorchilik tizimida yetakchi 
o‘rinlarni egallab turgan quyidagi diniy­siyosiy tashkilotlarning 
mohiyati tahlil qilinganda yanada yaqqol namoyon bo‘ladi.
«Al-Qoida» («Asos»). Radikal «islom» g‘oyalariga asoslan­
gan ushbu transmilliy diniy­siyosiy guruhning paydo bo‘lishiga 
Usoma ben Laden (1957–2011) rahbarligida Afg‘onistonda Sovet 
armiyasiga qarshi urushda ishtirok etish uchun ko‘ngillilarni yol­
lash va ularni qurol­aslaha bilan ta’minlash maqsadida Pokiston 
hududida tuzilgan «Maktab al­xidmat» byurosi asos bo‘lib xiz­
mat qilgan. 


78
2001­yilning 11­sentyabridagi terroristik faoliyatlar natijasida 
Al­Qoidaning kelib chiqishi va shakllanishi hamda Usoma ben 
Ladenning biografiyasi haqidagi ko‘plab ma’lumotlar paydo bo‘la 
boshladi. Usoma ben Ladenning shaxsiyati va uning tashkilo­
ti al­Qoida borasida ushbu bobda ko‘plab mavzular muhokama 
qilingan. Ben Ladenning intellektual va ma’naviy shaklla nishining 
keng konteksti o‘xshashdir: liberal, demokratik, g‘arbiy sivilizatsiya 
ma’naviy mohiyatdan mahrumdir, bu esa uni Xudo ning yakuniy va 
aniq ifodalangan vahiysiga qarshi qo‘yadi. Ushbu mavjud xatar tu­
fayli mo‘min G‘arbga imkoni boricha qarshilik ko‘rsatishi va unga 
bog‘liq bo‘lgan yoki xususan islom olamidagi u bilan ittifoq bo‘lgan 
tuzumlarni buzishi lozim. Tarix to yakuniy, abadiy va osoyishta 
musulmon olami o‘rnatiladigan oxirgi qiyomat voqealarigacha is­
lomiy haqiqatning ahamiyati pasayib borishidan iboratdir. 
1977-yilda Ben Laden Jidda shahridagi Qirol Abdulaziz univer-
sitetining muhandislik va biznes kursiga qabul qilingan. Undan islom 
dinini o‘rganish ham talab qilingan, bu yerda u Abdulla A’zam va 
Sayyid Qutbning ukasi, Misr ixvon tashkilotining a’zosi va akasi ning 
nashrlarining muharriri Muhammad Qutbning rahnamoligi ostida 
o‘zining salafiylik nazariyasini bo yitgan. A’zam Falastin ix von tash-
kiloti hamda Xamasning a’zosi deb topilgan. U 1967-yilgi olti kun-
lik urushda qatnashgan, 1969-yilda doktorlik dissertatsiyasini himoya 
qabul qilgan va Iordaniya universitetida islom huquqshunosligi bo‘yi-
cha professor bo‘lgan. Bir necha yildan so‘ng u siqib chiqarilgan va 
Abdulaziz universitetida ta’lim berishni boshlagan. Uning ravshan va 
islom yerlarini qayta tiklash haqidagi tushunchasi ochiq va ravshan 
bo‘lgan: «jihod va qurol bitta narsadir: muzokaralar, konferensiyalar 
va dia loglarga o‘rin yo‘q». Xalifalik tomonidan boshqarilgan har qan-
day hudud xatto u kichik va yoki bir kishi ning qo‘lidagi hovli bo‘lsa 
ham, qayta qo‘lga ki ritilishi shart. Ben Laden uchun bunday fikr ak-
siomadir.
Bir ma’lumotga ko‘ra, Ben Laden 1979-yilda Jome’ masjidi-
ning egallab olinishidan qattiq ta’sirlangan. Shaxsan u uchun mu-
him hisoblangan voqea Afg‘onistondagi Sovet ittifoqiga qarshi urush 


79

Yüklə 0,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin