Vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

IPv6 versiyasida manzillash va manzillar yozuvlarini taqdim etish arxitekturasi

Manzillarning uchta turi mavjud:

Unicast: Birlik interfeys identifikatori. Unicast manzildan yuborilgan paket manzilda ko‗rsatilgan interfeysga yetkaziladi.
Anycast: turli qurilmalarga tegishli bo‗lgan interfeyslar to‗plamini identifikatsiyalovchi. Anycast manzildan yuborilgan paket manzilda ko‗rsatilgan interfeyslardan biriga yetkaziladi (marshrutlashtirish protokolida belgilanganlardan eng yaqini).
Multicast: Turli qurilmalarga tegishli bo‗lgan interfeyslar to‗plamini identifikatsiyalovchi. Multicast manzil bo‗yicha yuborilgan paket ushbu manzil
tomonidan berilgan barcha interfeyslarga yetkaziladi.
IPv6 da keng ravishda oldindan xabar beruvchi manzillar mavjud emas.
Ularning funksiyalari multikast manzillarga o‗tkazilgan.
IPv6 manzillarini matn satrlari ko‗rinishida ifoda etishning uchta standart shakllari mavjud:

1. 
   Asosiy shakli x: x: x: x: x: x: x: x ko‗rinishiga ega. Bunda ―x‖ – 16 bitlik – o‗n oltilik sonlar.
   

Misollar: FEDC:BA98:7654:3210:FEDC:BA98:7654:3210 1080:0:0:0:8:800:200S:417A
E‘tibor qiling, har bir muayyan maydonlarda boshlang‗ich nollarni yozishga hojat yo‗q, biroq har bir maydonda hech bo‗lmaganda bitta raqam bo‗lishi lozim (2-bandda bayon etilgan xolatdan tashqari).

2. 
   IPv6 manzillari ayrim turlarida ko‗pincha o‗zlarida nolli bitlarning uzun ketma-ketligini mujassamlashtiradi. Nol bitlik manzillar yozuvini qulayroq qilish uchun, ortiqcha nollarni olib tashlash uchun maxsus sintaksis nazarda tutilgan. « ::
   

» yozuvidan foydalanish 16 ta nollik bitlardan iborat guruhlar borligiga ishora qiladi. « :: » kombinatsiyasi faqatgina manzil yozilishida paydo bo‗lishi mumkin.
«::» ketma-ketligi shuningdek yozuvdan manzildagi boshlang‗ich va yakunlovchi nollarni olib tashlash uchun foydalanilishi mumkin. Masalan:
1080:0:0:0:8:800:200S:417A unicast manzil FF01:0:0:0:0:0:0:43 multicast manzil
0:0:0:0:0:0:0:1 teskari aloqa manzili quyidagi ko‗rinishda ifoda etilishi mumkin: 1080::8:800:200S:417A unicast manzil FF01::43 multicast manzil
:: 1 teskari aloqa manzili

3. 
   IPv4 va IPv6 larda ishlash uchun qulayroq bo‗lgan yozuvning muqobil shakli bo‗lib x:x:x:x:x:x:d.d.d.d xizmat qiladi, bunda ―x‖ – manzilning o‗n oltinchilik 16 bitlik kodlari, ―d‖ esa – manzilning kichik qismini tashkil etuvchi
   

o‗nlik 8 bitlik kodlari (standart IPv4 ifodasi), Misol uchun: 0:0:0:0:0:0:13.1.68.3 (siqilgan ko‗rinishda ::13.1.68.3) 0:0:0:0:0:FFFF:129.144.52.38 (siqilgan ko‗rinishda ::FFFF:129.144.52.38)
Jadvaldan ko‗rinib turibdiki bu ikki protokol bir-biri bilan solishtirilganda ustunlik va kamchiliklari bor. IPv6 protokolida xavfsizlik choralari ko‗rilgani, ya‘ni IPSec protokolini ishini osonlashtirish uchun qo‗shimcha maydon qo‗shilganligi, ma‘lumotlarni yetib borishi sifati va ishonchliligi, IPv6 asosidagi qurilgan tarmoqning sodda arxitekturaga ega bo‗lishi, ya‘ni NAT – tarmoq manzillarini ishlatmagan holda end-to-end asosida ishlashni tashkil etgani uchun ham bu protokolga o‗tish eng to‗g‗ri yechimdek ko‗rinishi mumkin. Ammo, hozirdagi ko‗plab tarmoq qurilmalarining IPv6 protokolini qo‗llab quvvatlamasligi, ko‗plab kontent ma‘lumotlardan IPv6 orqali foydalanish ilojsiz bo‗lgani, qurilmalarni yangilash uchun esa katta xarajat va vaqt talab etilishi bu protokolni qo‗llashda ko‗plab qiyinchiliklarni keltirib chiqarmoqda.
Hozirda IPv4 manzillari qolmagani va keyingi ulanayotgan yangi foydalanuvchilarni faqat IPv6 orqali manzillash mumkin bo‗lganligi, IPv6 protokoliga o‗tish muqarrarligini anglatadi.

2. 
   Marshrutizatsiya protokollari
   

TCP/IP stekining yo‗nalish axborotlari bilan almashishning hamma protokollari adaptiv protokollar sinfiga kiradi. Ular o‗z navbatida ikki guruhga bo‗lingan, ularning har biri quyidagi algoritmlar turi bilan bog‗langan:

• 
  masofa-vektor algoritmi (Distance Vector Algorithms, DVA);
  
• 
  aloqa xolati algoritmi (Link State Algorithms, LSA).
  

Masofa-vektor turidagi algoritmlarda marshrutizator vaqti-vaqti bilan va keng ogox qilingan holda tarmoq bo‗yicha o‗zidan to unga ma‘lum bo‗lgan tarmoqlarga masofa vektorini yuboradi. Masofa deganda odatda paket muvofiq tarmoqqa tushishdan oldin nechta oraliq marshrutizatorlar orqali o‗tishi tushiniladi. Nafaqat paket o‗tgan oraliq nuqtalar, u qo‗shni marshrutizatorlar orasida aloqa
bo‗yicha o‗tgan vaqtini ham hisobga oluvchi boshqa metrika ham ishlatiladi. Qo‗shni marshrutizatordan vektorni qabul qilib har bir marshrutizator o‗zi bevosita (agar tarmoqlar uning portiga ulangan bo‗lsa) yoki qo‗shni marshrutizatorlarning o‗xshash elementlaridan bilib olgan unga ma‘lum boshqa tarmoqlar to‗g‗risida axborotni vektorga qo‗shadi va tarmoq bo‗yicha vektorning yangi mazmunini jo‗natadi, oxir oqibat har bir marshrutizator inter tarmoqdagi tarmoqlar va qo‗shni marshrutizatorlar orqali ularga bo‗lgan masofa to‗g‗risida axborotni bilib oladi.
Masofa-vektor algoritmlari uncha katta bo‗lmagan tarmoqlardagina yaxshi ishlaydi. Katta tarmoqlarda ular intensiv keng ogoxlantirish trafigi bilan aloqa liniyalarini sifatsiz qiladilar. Bundan tashqari bu algoritm konfiguratsiyaning o‗zgarishi har doim ham to‗g‗ri bajarilmaydi, chunki marshrutizatorlar tarmoqdagi aloqalar topologiyasi aniq tushunchaga ega emaslar, ular faqat vositachilar orqali olingan, umumlashgan axborotga – masofa-vektoriga egalar. Masofa-vektori protokoliga muvofiq marshrutizator ishi ko‗prik ishini eslatadi, chunki bunday marshrutizator tarmoqning aniq topologik sur‘atiga ega emas.
Masofa – vektori algoritmi asosidagi eng ko‗p tarqalgan protokol bo‗lib, RIP protokoli hisoblanadi.
Aloqa xolatining algoritmi, har bir marshrutizatorni tarmoq aloqalarining aniq grafasini qurish uchun yetarli axborot bilan ta‘minlaydi. Hamma marshrutizatorlar bir xil graflar asosida ishlaydi, bu marshrutlash jarayonini konfiguratsiyasi o‗zgarishiga mustaxkamliroq qiladi. Keng ogoxlantirishli jo‗natmalar faqat aloqalar xolatining o‗zgarishidagina ishlatiladi, bunday xolat ishonchli tarmoqlarda kam uchraydi. Aloqa liniyalar xolatini qandayligini tushunish uchun uning portlariga ulangan marshrutizator o‗zining yaqin qo‗shnilari bilan kalta paketlarni vaqti-vaqti bilan almashib turadi. Ushbu grafik ham keng ogohlantiruvchi, lekin u qo‗shnilar orasida bo‗lganligi sababli tarmoqni kamroq sifatsizlantiradi.
TCP/IP stekida aloqalar xolatining algoritmi asosidagi protokol bo‗lib, OSPF protokoli hisoblanadi.