Vii mühaziRƏ oksiturşular və OKSOturşular
Yüklə 98,71 Kb.
|
|
VII MÜHAZİRƏ OKSİTURŞULAR VƏ OKSOTURŞULAR Oksiturşular həm spirtlərə, həm də turşulara xas olan raksiyalara daxil olur: 1. Салол Аspirin Salisil turşusunun törəmələrindən olan P-aminsalisil turşusu (PAST) vərəm xəstəliyinə qarşı istifadə olunan birləşmələrdəndir. Bu məqsədlə onun natrium duzundan istifadə edilir. (1) HOOC-C6H3-NH2(4) PAST │ OH(2) P-Aminsalisil turşusu m-aminfenolun karboksilləşməsindən alınır. (1)HO-C6H4-NH2(3) + CO2 → (1) HOOC-C6H3-NH2(4) │ OH(2) PAST-ın vərəmə qarşı təsiri onun P-aminbenzoy turşusunun antaqonisti olması ilə izah olunur. Çünki, P-aminbenzoy turşusu minroorqanizmlərin normal həyat-fəaliyyətləri üçün labüd olan birləşmələrdəndir. Aminsalisil turşusunun digər izomerləri vərəm xəstəliyinə qarşı təsirə malik deyillər. Məsələn, m-aminsalisil turşusu əksinə, qüvvətli toksiki maddədir. (1)HOOC-C6H3-NH2(5) m-Aminsalisil turşusu │ OH(2) 2. , , - Оksiturşuların qızdırdıqda müxtəlif birləşmələr alınır: 3. d-Çaxır turşusunun ikiqat Na, K дузу Seqnet duzu NaOOC-CHOH-CHOH-COOK adlanır. 2NaOH + CuSO4 → Na 2SO4 + Cu(OH)2 COONa │ CH3CHO + H2O + (H-C-O)2Cu → CH3COOH + │ COOK + Cu + NaOOC-CHOH-CHOH-COOK Окsoturşular tərkibində karbonil və karboksil qrupu olan heterofunksional birləşmələrdir.onlar aldehid və ketonturşulara bölünür. Qlioksil turşusu Formilsirkə turşusu CH3-CO-COOH Piroüzüm turşusu CH3-CO-CH2-COOH Asetosirkə turşusu CH3-CO-CH2-CH2-COOH Levulin turşusu HOOC-CO-CH2-COOH Oksalosirkə turşusu HOOC-CO-CH2-CH2-COOH - Ketoqlütar turşusu Ali bitkilərdə və mikroorqanizmlədə oksoturşular qlioksilat tsikli zamanı aralıq məhsul kimi alınır: Alınmış qlioksil turşusu bir neçə mərhələdən keçərək oksalosirkə turşusuna çevrilir və yenidən dövranın başlanmasında iştirak edir. HOOC-CHO → ------ → HOOC-CO-CH2-COOH HOOC-CH2 CH2-COOH → ---→ C6H12O6 Qlioksil turşusunun zülalların həzmindən alınması: NH2CH2COOH + O2 + H2OHOOCCHO + NH3 + H2O2 Qlikoliz prosesi zamanı piroüzüm turşusu alınır: C6H12O6 ---→ 2CH3COCOOH + 2H2 Orqanizmdə piroüzüm turşusunun serin və sistein aminturşularından alınması: Qaraciyərdə asetil-K0A-dan asetosirkə turşusunun alınması: Transaminləşmə reaksiyası vasitəsilə : İn vitro : Oksobirləşmələrə KCN və su ilə təsir etməklə Üzüm turşusunun pirolizindən piroüzüm turşusunun alınması: HOOCCHOHCHOHCOOH CH3COCOOH + CO2 + H2О Oksiturşuların və keton spirtlərin oksidləçməsindən Dihalogen turşuların hidrolizindən Xassələri. Canlı orqanizmlərdə oksoturşular bir çox çevrilmələrə məruz qalır: Alınmış qarışqa turşusu aminturşuların alınmasında iştirak edir: HCOOH + NH2-CH2-COOH ---→ HO-CH2-CH (NH2)-COOH Piroüzüm turşusundan asetil-K0A-nın alınması: CH3CHO + НАДH2 CH3CH2OH + НАД+ Oksidləşmə və reduksiya reaksiyaları: Spirtlərlə mürəkkəb efir əmələ gətirirlər: CH3-CHO + NAD + HSKoA → CH3-COSKoA + NADH2 Kето- таутомер β-Hidroksiyağ turşusunun етил ефири CH3 – C = CH – COOC2H5 + NaOH H2O + OH + CH3 - C = CH – COOC2H5 ONa Yüklə 98,71 Kb. Dostları ilə paylaş:
|