Vositasi sifatida

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 2 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 319
Ko‘pgina olimlarning fikricha, ijtimoiy faoliyatning rivojida ayrim tajribalarning 
orttirilishi shaxsning o‘z-o‘zini axlokiy rivojlantirishiga, o‘zini-o‘zi boshqarishiga 
yordam beradi. 
NATIJA
O‘yin o‘quvchini o‘ylashga, topqirlikka, ziyraklikka, mantiqiy fikr yuritishga 
o‘rgatadi. SHu asosda o‘z «men»ining shakllanishiga yordam beradi. SHuningdek, 
bilishga o‘rganish ehtiyojini tug‘dirib, yangi o‘zgarishlarga bosh-laydi. 
O‘yin tashqi olam bilan muloqot qilishga yangi-yangi imkoniyatlarni ochib beradi. 
O‘yin umumilmiy tushuncha bo‘lib, falsafa, pedagogika, psixologiya, tarix nazariyasi, 
san’atda uziga xos tushuncha, atamalari mavjud. Umuman, ilmiy tilda o‘yin 
dramaturgiya, tomoshalar, bayramlar, festivallar, karnavallar, badiiy ijodkorlik 
ma’nosida ham ishlatiladi. 
Katta ensiklopedik lug‘atda o‘yin nafaqat mahsuliy faoliyat bo‘lib, uning motivi 
natijalarida emas, aksincha jarayonning o‘zida namoyon bo‘lishi ko‘rsatilgan. Bu 
jarayon o‘ynovchilarga rohat bag‘ishlaydi, undan tomoshabin zavq-shavq oladi. SHu 
sababli ham, u ta’limiy jarayonning samarali kechishida muhim rol o‘ynaydi, 
o‘quvchining shaxs sifatida rivojlanishida, hayotda ishlash, o‘quv-bilishga bo‘lgan 
qiziqishini oshirishda, psixologik tayyorlashda yordam beradi. 
Jumladan, musiqali didaktik o’yinlar bolalarning musiqaviy-sensor qobiliyatini
rivojlantiradi va mustaqil faoliyatiga ham qo’shiladi. 
Musiqali didaktik o’yinlar musiqa mashg’ulotlarda va bolalarning bo’sh
vaqtlarida o’tkazib o’ynaladi. Bolalarning mustaqil o’yinlarida musiqali didaktik
o’yinlar ularni qo’shiq aytishga, raqs tushishiga, bolalar cholg’u asboblarini
chalishga bo’lgan qiziqishlarini kuchaytiradi va ijod qilishga undaydi. 
Umuman, o‘yin tushunchasi keng ma’noga ega bo‘lib, uni bir qoida bilan ifoda etish 
qiyindir. Ko‘pincha bu savolga javob olish uchun «Har bir odam nima uchun o‘ynaydi?» 
degan savol qo‘yilgandagina unga kengrok javob olish mumkin. 
Aksariyat pedagoglar o‘yinni bilish kobiliyatlarini faollashtiruvchi vosita deb 
qaraydilar. U mahsulot emas, xizmat turi ham emas, lekin insonlar o‘z umrini o‘yin bilan 
bog‘laydilar. Nima uchun? 
O‘yin pedagogik madaniyat fenomeni bo‘lib kelgan. Inson hayotida u muhim, hal 
kiluvchi omil sifatida ilmiy izlanuvchilarni qiziqtirib kelgan. O‘yin organizmda ortikcha 
energiyadan halos bo‘lish, charchash va vaqtida kuchni foydali holda ishlatish, ayrim 
holda uni tiklashda ham yordam beradi. 
O‘yin insonning hayotiy muvozanatini saqlashda, uning faolligini oshirish orqali 
organizmda ishlamay turgan a’zolarini ishga, harakatga keltirib yuboradi. SHu sababli 
ham o‘yin organizmdagi yaxshi energiyalarni hosil qiladi va tiklaydi. YA’ni, o‘yin 

---