Backup of Uz Qabigi

Şəkil 2.10. Astronomik üçbucaq

ronomik üçbucaq deyilir.
Astronomik üçbucağın təpələrində dünyanın şimal qütbü, ekliptikanın şimal qüt-bü və göy cismi durur. Şəkil 2.10-dan göründüyü kimi

ПРМ astronomik üçbucağı-nın tərəfləri və bucaqları aşa-ğıdakı kimi olacaqdır:

иПР=в , uPM=90^o-5, unM=90^o-p, ZP=90^o+a , Zn=90^o-1.
PM tərəfini başlanğıc hesab etməklə sferik triqonometri-yanın əsas düsturlarını ПРМ astronomik üçbucağına tətbiq edərək yaza bilərik:

cos(90° - S) = cosscos(90° - P) + sin^sin(90° - /?)cos(90° - Я),

• 
  sin(90° - £)cos(90° + ä) = sin^cos(90° - p) - cos£sin(90° - /?)cos(90° - Я), sin(90° - £)sin(90° + ä) = sin(90° - A)sin(90° - /3).
  

Buradan

sin 8 = cos s sin J3 + sin £ cos P sin Я,

• 
  cos 8 sin a = cos £ cos P sin Я - sin £ sin p, (2.27) coscrcos^ = cos Я cos Д
  

alarıq. Aydındır ki, (2.27) düsturlarından istifadə edərək ek-liptik koordinat sistemindən ekvatorial koordinat sisteminə keçmək olar.

4.Analoji olaraq nPM astronomik üçbucağında nM tə-rəfini başlanğıc götürərək yazmaq olar ki,

cos(90° -P) = cos£cos(90° - S) + sin^sin(90° - £)cos(90° + a),

• 
  sin(90° - /?)cos(90° - Я) = sinscos(90° -S)- cos^sin(90° - £)cos(90° + a\ sin(90° - /?)sin(90° -Ä) = sin(90° + a)sin(90° - S).
  

Buradan

sin p = cos £ sin # - sin £ cos 8 sincr,

• 
  cos Psin Я = sin б: sin £ + cos £ cos # sin cf, (2.28) cos P cos Я = cos 8 cos cr.
  

alarıq. Sonuncu (2.28) düsturlarından istifadə edərək ekvato-rial koordinat sistemindən ekliptik koordinat sisteminə keç-mək olar.
III FƏSİL
GÜNƏŞİN HƏRƏKƏTİ
Günəş bizim yaşadığımız Yer pla-netinin də daxil olduğu Günəş sistemi-nin mərkəzi cismidir. Yeri və digər pla-netləri istilik və işıqla təmin edən yalnız Günəşdir. Günəş yerdəki bütün canlı həyatın mənbəyidir. Təsadüfi deyil ki, çox qədimdən xalqımız Günəşi müqəd-dəs saymış və bu ənənə bu gün də da-vam etməkdədir.

Günəş Bizim Qalaktikamıza daxil olan milyardlarla ulduzlardan biridir. О, Yerə ən yaxın ulduzdur.Günəş disk şəklində müşahidə olunan və gündüz görünən yeganə ulduzdur. Gündüz gö-rünən yeganə ulduz oldugundan ona bə-zən gündüz ulduzu da deyilir.

Bu fəsildə Günəşin günlük və illik zahiri hərəkətindən bəhs edəcəyik.