Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

Dərinin seroz iltihabı
Epidermisdə hüceyrəarası və hüceyrədaxili ödemin inkişafı və dermanın kiçik da-
marlarının (kapilyarlar,postkapilyarlar,venulalar) zədələnməsi ilə xarakterizə olunur.
Epidermisdə spongiotik qovuqcuqlar və qovuqlar inkişaf edir. Spongioz hüceyrədaxi-
li ödemlə müşayiət oluna bilər. Nəticədə epidermisin retikulyar distrofiyası formalaşır. 
O, həmişə ballonlayıcı distrofiya ilə birgə gedir. Bu zaman keratinositlərin çoxusunda 
hüceyrədaxili mayenin kəskin toplanması nəticəsində sitolemmanın partlaması baş verir. 
Çoxhüceyrəli qovuqlar formalaşır ki, burada hüceyrələr degenerasiya edən keratinosit-
lərin qalıqları ilə ayrılırlar. Bunun ardınca keratinositlərin hüceyrəarası bağlarının dağıl-
ması baş verir ki, bu da akantolizə gətirib çıxarır.
Dərinin irinli iltihabı
Dəridə irinli iltihab orqanizmin, xüsusilə dərinin qoruyucu müdafiə qüvvələrinin 
müxtəlif pozuntuları zamanı müşahidə olunur. Kəskin və xroniki gedişə malik ola bilər. 
Bu kifayət qədər tez-tez rast gəlinən dəri patologiyası hipo- və avitaminozlar, hormonal 
pozuntular, professional zərərli faktorların təsiri zamanı müşahidə oluna bilər. Serov V.V 
(1990) irinli iltihabı 2 faqositar sistemin funksional çatışmamazlığından əmələ gəldiyi-
ni hesab edir: neytrofil leykositlər və makrofaqlar sistemi. Birinci olaraq neytrofil ley-
kositlərin funksiyası pozulmuş olur. Dərinin sağlam toxumalarının dağilması ilə gedən 
respirator əlaqələrin pozulması nəticəsində onların kütləvi məhvi baş verir. Neytrofil 
leykosit və toxumaların dağılma məhsullarını faqositə etmə nəticəsində makrofaqlar bu 
məhsullarla yüklənir, onları eliminasiya etməyə çatdırmır və nəticədə mikroorqanizm-
lərə münasibətdə dayanıqsız olurlar.
Beləliklə, dərinin irinli iltihabı makro və mikroorqanizmin dinamik qarşılıqlı təsiri-
nin kəmiyyət və keyfiyyət dəyişiklikləri zamanı yaranır. Bu dəyişikliklərdə makroorqa-
nizmin bakterisid xüsusiyyətlərinin əksinə yönəlmiş mikroorqanizmin müdafiə xüsusiy-
yətləri üstünlük təşkil edir.
İrinli iltihab stafilokokk, streptokokk və digər irin yaradan bakteriyalar tərəfindən 
törədilir. Bu mikroorqanizmlər dərinin və orqanizmin müdafiə xüsusiyyətlərini blokada 
edən bir sıra faktorlara malikdir:
- 
xemotaksis və opsonizasiyanı zəiflətmək, faqositlərin və spesifik antitellərin ak-
tivliyinə əks təsir göstərmək xüsusiyyəti (aktiv maddələr və fermentlər vasitəsi ilə);

---

49
- 
“aqressiya” və “müdafiə” faktorlarının istehsalı (məsələn, hialuronidaza yayıl-
ma faktoru rolu oynamaqla yanaşı, eyni zamanda toksinyaranma inhibitorlarının təsirini 
aradan qaldırır);
- 
irinyaradan bakteriyaların makroorqanizmə immundepressiv təsiri (nis-
bətən yaxın vaxtlarda müəyyən edilmişdir): plazmositlərin miqdarının azalması, T-lim-
fositlərin aktivliyinin pozulması və s.;
- 
streptokokk və stafilokoklarin öz morfoloji xüsusiyyətlərini dəyişmək bacarığı 
(L-formaya transformasiya, serotipləri dəyişmək) onları makroorqanizmlərin müdafiə 
faktorları üçün əlçatmaz edir.
Bundan əlavə, mikroorqanizmlərin antigen xüsusiyyətlərinin dəyişməsi nəticəsində 
makroorqanizmin immun sistemi daim gərginləşir və antimikrob və antitoksik faktorla-
rın ifrazı çətinləşir. Dərinin irinli iltihabının inkişafına makroorqanizm tərəfdən aşağıda-
kı dəyişikliklər səbəb olur (Qluxenğkiy B.T. i soavt., 1983);
- 
orqanizmin reaktiv xüsusiyyətlərinin zəifləməsi;
- 
mərkəzi və periferik sinir sistemi xəstəlikləri, aclıq, qeyri-rasional qidalanma;
- 
bunun nəticəsində dərinin bakterisid xüsusiyyətlərinin azalması;
- 
travma və mikrotravma nəticəsində dəri örtüyü tamlığının pozulması.
Dərinin irinli iltihabı zamanı əsas morfoloji element pustula hesab edilir. Pustulanın 
növlərindən biri- Koqoy pustulası epidermisin səthi qatlarında yerləşən çoxkameralı ele-
ment olub qranulosit və keratinositlərin dağılma məhsulları ilə dolmuş kiçik boşluqlar 
şəklində olur. Akantoz və spongioz inkişaf edir.Pustulyoz psoriaz, Reyter xəstəliyi və 
digər dəri xəstəlikləri zamanı rast gəlinir. Xroniki irinli iltihaba piodermiyalar aid edilir.