İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
30 
üsulları və informasiyanın işlənməsində istifadə olunan texniki vasitələr 
təkmilləşdirilməlidir. 
Ümumiyyətlə, informasiyanın düzgünlüyünə nəzarət həmişə diqqət 
mərkəzində olmalıdır, çünki, səhv informasiya bütün hallarda idarəetmənin 
müxtəlif səviyyələrində idarə olunan obyekt, baş verən iqtisadi proseslər 
haqqında səhv təsəvvürlərə, yalnış idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsinə, bir 
çox hallarda isə cinayət xarakterli hərəkətlərə səbəb ola bilər. 
İlkin iqtisadi informasiya istifadə olunma müddətində dəyişikliklərə məruz 
qalır və bu dəyişmə müxtəlif informasiya elementlərində müxtəlif templərə malik 
olur. Odur ki, informasiyanın sabitlik əlaməti üzrə qruplaşdırmaları zamanı 
əlamətin əlavə olaraq dəqiqləşdirilməsi tələb olunur. Belə ki, informasiyanın 
sabitliyi anlayışı birmənalı qəbul edilmir. Sabitlik əlaməti kimi eyni informasiyanın 
iqtisadi məsələlərin həllində təkrar iştirakı dərəcəsi, müəyyən dövr ərzində 
informasiyanın öz qiymətini dəyişməz saxlaması, informasiyanın saxlanması və s. 
başa düşülür. 
Sabitlik əlamətinə görə iqtisadi informasiyanın qruplaşdırılması mühüm yer 
tutur. İnformasiyanın sabitliyini müxtəlif mənalarda başa düşmək olar: eyni 
informasiyanın məsələ həllində təkrar iştirakı dərəcəsi, informasiyanın öz 
qiymətini müəyyən dövr ərzində saxlaması, məlumatların ümumiyyətlə 
saxlanması müddəti və s. 
Sabitlik baxımından dəyişən, şərti-sabit və sabit informasiya növlərini 
fərqləndirmək lazımdır.
Əgər müəyyən dövr ərzində mövcud sabit informasiya vahidlərinin 
miqdarının ümumi informasiya vahidlərinin miqdarına nisbəti hesablansa, onda 
sabitlik əmsalının qiymətini müəyyən etmək olar. Dəyişən və şərti-sabit 
informasiyanın sərhədlərinin müəyyən edilməsi təmamilə şərtidir. Məsələn, 
sabitlik əmsalı 0,85-dən yüksək olduqda informasiya şərti-sabit hesab olunur. 
İqtisadi məsələlərin həlli zamanı ilk növbədə informasiyanın şərti-sabit 
hissəsi kompüterin yaddaşına yerləşdirilir. İnformasiyanın işlənməsi prosesində 
şərti-sabit informasiya daxil olan dəyişkən informasiya ilə birgə işlənərək nəticə 
informasiyasının əldə olunmasını təmin edir.
İnformasiyanın sabitlik dərəcəsi iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində 
müxtəlifdir. Məsələn, sənaye müəssisələrində şərti-sabit informasiyanın xüsusi 
çəkisi daha yüksəkdir.
İnformasiyanın sabitlik əlaməti üzrə qruplaşdırılması zamanı, onun saxlanma 
müddəti əsas götürülürsə, qısamüddətli və daimi saxlanan informasiya kimi 
növlər fərqləndirilməlidir. 
İnformasiya idarəetmə obyektinə və ya idarəedici orqana münasibətinə görə 
xarici və daxili, giriş və çıxış informasiyasına ayrılır. İnformasiyanın xarici və daxili 
informasiyaya ayrılması onun yarandığı yerlə, giriş və çıxış informasiyasına 
ayrılması isə bir yerdən başqa yerə ötürülməsindən asılı olaraq müəyyənləşdirilir. 
Siqnalların formalarına görə informasiya rəqəm, hərf, qrafiki və digər 
simvollarla təqdim edilən növlərə ayrılır.

---