M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»

Sövdələşmənin kodu və adı İxracda: 
İdxalda: 
01 
(milli valyuta il
ə hesablaşma) 
- 0,39% 
- 0,02% 
21 (s
ərbəst dönərli valyuta) 
-46,56% 
-58,55% 
23 (dövlət krediti üzrə) 
- 0,00% 
- 4,68% 
41 
(qapalı dövriyyən valyuta) 
-0,29% 
-8,81% 
51 
(barter sazişi) 
- 0,70% 
- 0,92% 
78 
(kompens.öhdəliklər hesabına) - 44,34% 
- 0,00% 
Dig
ər sövdələşmə növləri isə - ixracda 7,72% və idxalda 
27,02% t
əşkil edir. 
Sövdələşmə növlərinin təhlili göstərir ki, 1999-cu illə 
müqayisədə ixrac əməliyyatlarında kompensasiyalı öhdəliklər 
hesabına sərbəst dönərli valyuta ilə hesablaşmalar əsasında 
malların keçirilməsinə (78), ixrac və idxal əməliyyatlarında isə 
s
ərbəst dönərli valyutaya (21) daha çox üstünlük verilmişdir. 
Qapalı dövriyyəli valyuta (41) və barterin (51) xüsusi çəkisi aşağı 
düşmüşdür. 
Barter 
əməliyyatlarının təhlili göstərir ki. 2000-ci il ərzində 
ixrac 
əməliyyatlarının həcmi idxaldan 1441,5 min ABŞ dolları çox 
olmuşdur. Barter əməliyyatları üzrə ixracda orta aylıq artım 1,0 
min ABŞ dolları olmuş, idxalda isə azalma 507,0 ABŞ dolları 
t
əşkil etmişdir. 
Uzaq xarici ölkələr üzrə ixracda barter əməliyyatları 
8275,5 
min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisbətən 0,47%), idxalda 
is
ə 1495,8 min ABŞ dollan (ümumi idxala nisbətən 0,13%) təşkil 
etmişdir. MDB dövlətləri üzrə İxracda barter əməliyyatları 
3961,8 
min ABŞ dolları (ümumi ixraca nisbətən 0,23%), idxalda 
is
ə 9300,0 min ABŞ dolları (ümumi idxala nisbətən 0,79%) 
olmuşdur. 

---

idxalın və ixracın strukturunda gömrük nəzarətindən 
keçən əsas əmtəələrin miqdarı (%-lə) aşağıdakı kimidir (1999-cu 
ill
ə müqayisə statistik dəyərə görə aparılmışdır): 
İdxalda: ərzaq məhsulları - 17,77% (1999-cu ilə nisbətən 
104,41%), xalq istehlakı malları - 1,70% (101,26%), maşın və 
mexanizml
ər, avadanlıqlar, elektrotexniki avadanlıqlar və onların 
ehtiyat hiss
ələri - 30,96% (107,34%), nəqliyyat vasitələri və 
onların hissələri - 8,55% (110,51%), qara metallar və onlardan 
hazırlanan məmulatlar - 9,25% (110,39%), mebel - 0,81% 
(97,3%), meşə materialları - 1,95% (104,35%), toxum - 0,12% 
(92,32%), gübrə - 0,33% (252,24%) təşkil edir. Qalan əmtəələrin 
payına isə 28,53% düşür. 
İxracda: xam neft - 56,24% (1999-cu ilə nisbətən 
248,73%), neft m
əhsulları - 27,40% (157,90%), qara metallar və 
onlardan hazırlanmış məmulatlar - 0,45%, spirtli və spirtsiz içkilər 
- 0,35% (100,76%), kimya m
əhsulları - 2,06% (158,89%), pambıq 
- 
2,08% (170,02%), tütün - 0,67% (54,73%), əlvan metallar - 
1,37% (11
1,25%), çay - 0.15% (64,18%) təşkil edir. Qalan 
əmtəələrin payına isə 9,22% düşür. 
2000- ci il 
ərzində idxalın strukturunda əsas yer tutan 
əmtəələrin miqdarı və dəyəri aşağıdakı kimidir: