M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»

Əmtəənin adı
Miqdarı
D
əyəri
(min ABŞ 
doHan)
1999-cu il
ə 
nisb
ətən
(%-l
ə)
1. 
Ət və ət məhsulları
28132,2 t 
18292,1 
96,8% 
- 
0
cümlədən 
humanitar yardım 
27,4 t 
148,1 
159 

---

2. Buğda
706827,4 t 
87931,3 
134,4% 
- 
0
cümlədən 
humanitar yardım 
695,01 
55,5 
3. Un
22854,0 t 
5057,0 
19,4% 
-
o cümlədən 
humanitar yardım 
11560,0 t 
2717,7 
4. Şəkər
75828,6 t 
17514,2 
117,8% 
- 
0
cümlədən 
humanitar yardım 
1456,1 t 
969,8 
5. Yağ
25989,5 t 
17563,7 
76.5% 
- k
ərə yağı 
5925,6 t 
6366,4 
- bitki v
ə heyvan 
m
ənşəli yağlar 
20063,91 
11197,3 
- 
0
cümlədən 
humanitar yardım 
2108.3 t 
1630,9 
6. Çay
2703,0 t 
6512,8 
85,3% 
7. Spirt
2175178,71 
1826,2 
90,0% 
8. Spirtli içkilər
9227,2 t 
6649,2 
338,7% 
9. Tütün məmulatı
1132280,0 
min 
ədəd 
2654,0 
31,0% 
10. Minik 
avtomobill
əri
5705 
ədəd 
22030,6 
141,8% 
11. Toxum
745,2 t 
1458,2 
106,1% 
12. 
Gübrə
40521,6 t 
3846,3 
229,2% 
13. K/T maşın və 
avadanlıqları, ehtiyat 
hiss
ələri
1526,0 t 
5429,4 
72,3% 
14. Neft m
əhsulları
66435,6 t 
16760,5 
15. Elektrik enerjisi
1595616,8 
min kVt/s 
34035,0 
160 

---

- 
0
cümlədən 
1115412,6 
min kVt/s 
elektrik enerjisinin 
qarşılıqlı ötürülməsi 
15378,7 
ixracın strukturunda əsas yer tutan əmtəələrin miqdarı və 
d
əyəri isə aşağıdakı kimi xarakterizə olunur: 
/
Wv 
Əmtəənin adı
Miqdarı
D
əyəri
(min ABŞ 
dolları)
1999-
cü
il
ə
nisb
ətən
(%-l
ə)
1. Neft (xam)
5511641,6 t 985436,9 
1.1. Boru k
əməri ilə 
01.01.01-ci il
ə qədər 
n
əql olunan xam neft 
- 
şimal boru kəməri 
il
ə 
499445,81 
- Supsa boru k
əməri 
il
ə 
4947611,4 t 
2. Neft emalı 
m
əhsulları
2112032,5 t 480037,1 
0 cümlədən 
sövdələşmə növləri 
üzrə: 
- s
ərbəst dönərli 
valyuta il
ə 
1992510,8 t 457458,6 
- barterl
ə 
28967,0 
5917,5 
- milli valyuta il
ə 
22723.0 t 
3566,1 
- dig
ərləri 
67831,7 t 
13094,5 
2:
. 
209660,7 t 
161 

---

01.01.2001-ci il
ə 
q
ədər şərti 
b
əyannamə ilə yola 
salınmış, lakin 
r
əsmiləşdirilməmiş 
neft m
əhsulları 
3. Spirtli içkilər
14953,4 t 
6076,3 
115,7% 
4. Tütün
10048,9 t 
9836,5 
52,2% 
5. Qara metallar
152819,2 t 
6061,5 
9,2 d
əfə 
6. Alüminium
26838,3 t 
16697,1 
94,3% 
7. Çay
1229,0 t 
2628,4 
49,8% 
8. Pambıq mahlıcı və 
tullantıları
41721,7 t 
36478,2 
148,9% 
9. Elektrik 
enerjisinin qarşılıqlı 
ötürülməsi
1789342,5 
min kVt/s 
22211,8 
Sövdələşmənin növləri üzrə təhlil göstərir ki, neft 
m
əhsullarının ixracında sərbəst dönərli valyutaya satış 457458,6 
min ABŞ dolları (ümumi məhsulun 95,30% həcmində), barter 
5917,9 
min ABŞ dolları (1,23%), milli valyuta ilə hesablaşma 
3566,1 min ABŞ dolları (0,74%) və digərləri 13094,5 min ABŞ 
dolları (2,73%) təşkil etmişdir. İxrac edilmiş neft məhsullarının 
1017755,8 tonu (48,19%) Dövlət Neft Şirkətinin Xarici İqtisadi 
Əlaqələr İdarəsinin, 1061058,5 tonu (50,24%) «Azərneftyağ» 
İstehsalat Birliyinin payına düşmüşdür. 
Respublikanın rezident və qeyri-rezidentləri xarici 
ölkələrə (MDB ölkələrindən başqa) 1508476,7 min ABŞ dolları 
d
ə 
1 6 2

---

y
ərində əmtəə çıxarmışlar, o cümlədən 8275,5 min ABŞ dolları 
d
əyərində əmtəə barter üsulu ilə (ixraca nisbətən 0,55%), 
700868,7 min ABŞ dolları dəyərində əmtəə sərbəst dönərli 
valyuta il
ə (ixraca nisbətən 46,46%) və 776949,7 min ABŞ dolları 
d
əyərində əmtəə isə kompensasiyalı öhdəliklər hesabına 
(51,51%) çıxarılmışdır. 
Bu dövrdə isə eyni zamanda respublikaya xarici 
ölkələrdən 792149,3 min ABŞ dolları dəyərində müxtəlif çeşiddə 
əmtəə gətirilmişdir. Onlardan 1495,8 min ABŞ dolları dəyərində 
əmtəə barter üsulu ilə (idxala nisbətən 0,19%), 484216,7 min 
ABŞ dolları dəyərində əmtəə sərbəst dönərli valyutaya (idxala 
nisb
ətən 61,13%) və 49625,8 min ABŞ dolları dəyərində əmtəə 
is
ə dövlət krediti üzrə (idxala nisbətən 6,26%) gətirilmişdir. 
Xarici 
ölkələr üzrə ticarət balansında saldo 716327,4 mln 
ABŞ dolları təşkil etmişdir. 
Respublikanın rezident və qeyri-rezldentləri MDB 
ölkələrinə 243750,1 min ABŞ dolları dəyərində məhsul 
çıxarmışlar və onlardan, 3961,8 mln ABŞ dolları dəyərində 
əmtəə barter üsulu İlə (ixraca nisbətən 1,63%), 115026,1 min 
ABŞ dolları dəyərində əmtəə sərbəst dönərli valyuta ilə (ixraca 
nisb
ətən 47,19%), 5041,1 min ABŞ dolları dəyərində əmtəə isə 
qapalı valyuta ilə hesablaşmalar (ixraca nisbətən 2,07%) 
əsasında çıxarılmışdır. 
Bu d
övrdə respublikaya isə MDB ölkələrindən 378718,9 
min ABŞ dolları dəyərində əmtəə gətirilmişdir. Onlardan 9300,0 
min ABŞ dolları dəyərində əmtəə barter üsulu ilə (idxala nisbətən 
2,46%), 201347,5 min ABŞ dolları dəyərində əmtəə sərbəst 
dönərli valyutaya (idxala nisbətən 53,17%) və 102596,0 min ABŞ 
163 

---

İtaliya 
dolları dəyərində əmtəə isə qapalı valyuta ilə hesablaşmalar əsa- 
sında (idxala nisbətən 27,09%) gətirilmişdir. 
MDB ölkələri üzrə ticarət balansında saldo (-134968,8) 
min ABŞ dolları təşkil etmişdir. 
Az
ərbaycanın ticarət əlaqələrində yüksək xüsusi çəkiyə 
malik ölkələri 2000-ci ilin idxal və ixrac əməliyyatlarında tərəf- 
daşlıq baxımından öz xüsusi çəkilərinə (faizlə) görə fərqlənmiş- 
l
ər və aşağıdakı kimi təsvir olunurlar; 
- 7625
44,7 min ABŞ dolları (ümumi 
ixraca nisb
ətən 43,52%) 
- 
27940,5 min ABŞ dolları (ümumi 
idxala nisb
ətən 2,39%) 
- 
734604,2 min ABŞ dolları 
- 
98696,3 min ABŞ dolları (ümumi 
ixraca nisb
ətən 5,63%) 
- 
246383,9 min ABŞ dolları (ümumi 
idxala nisb
ətən 21,04%) 
- (-147687,6) min 
ABŞ dolları 
- 
104877,1 min ABŞ dolları (ümumi 
ixraca nisb
ətən 5,99%) 
-
123841,5 min ABŞ dolları (ümumi 
idxala nisb
ətən 10,58%) 
- (-
18964,4) min ABŞ dolları 
- 
205191,2 min ABŞ dolları (ümumi 
ixraca nisb
ətən 11,71 %) 
- 
18902,2 min ABŞ dolları (ümumi 
idxala nisb
ətən 1,61 %) 
- (-
186289,0) min ABŞ dolları