• O‘z xususiyati yoki amalga oshiriladigan sharoitiga ko‘ra o‘smir sog‘lig‘I,
xavfsizligi yoki ma‘naviyatiga ziyon yetkazishi mumkin bo‘lgan har
qanday ish
turiga yoki yollanma ish turiga qabul qilish uchun eng kichik yosh o‘n sakkiz
yoshdan kam bo‘lmasligi kerak. (3-modda);
•
BOLA HUQUQLARINING KAFOLATLARI TO‘G‘RISIDA
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
2008 -yil 7-yanvardan imzolangan
8 yanvardan kuchga kirgan.
4 ta bob, 32 moddadan iborat.
Ushbu qonunning maqsadi bola huquqlarining kafolatlari sohasidagi
munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Yurtimizda bola huquqlariga oid 22 ta qonun, 15 ta kodeks va 100 dan ortiq
qonunosti hujjatlar qabul qilingan.
•
BOLA TUSHUNCHASI
Bola (bolalar) – o‘n sakkiz yoshga to‘lgunga (voyaga yetgunga) qadar bo‘lgan
shaxs (shaxslar) bola deb e‘tirof etilgan.
Bolaning qonuniy vakillari – ota-onalar, farzandlikka
oluvchilar, vasiylar,
homiylar.
Vasiylik va homiylik –ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarni ularga
ta‘minot, tarbiya hamda ta‘lim berish, shuningdek ularning huquqlari, erkinliklari va
qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida joylashtirishning huquqiy shakli.
Vasiylik- o‘n to‘rt yoshga to‘lmagan, homiylik esa o‘n to‘rt yoshdan o‘n sakkiz
yoshgacha bo‘lgan bolalarga nisbatan belgilanadi.
Vasiylik-homiylik organlari- sog‘liqni saqlash (tuman, shahar) bo‘limlari, xalq
ta‘limi (tuman, shahar) bo‘limlari, ijtimoiy ta‘minot (tuman, shahar) bo‘limlari qoshida
maxsus komissiyalar
tuziladi, tegishli hokimlar vasiy yoki homiy belgilash yuzasidan
qaror chiqaradi.
Yetim bola – otasi ham, onasi ham vafot etgan yoki ular sud qaroriga binoan
vafot etgan deb e‘lon qilingan bola.
Jismoniy va (yoki) ruhiy rivojlanishida nuqsonlari bo‘lgan bola – nogironlikni
belgilash uchun yetarli bo‘lmagan jismoniy, aqliy, sensor (sezgi) va (yoki)
ruhiy
nuqsonlari bo‘lgan bola.
•
BOLA TUSHUNCHASI
Ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalar- yuzaga kelgan holatlar sababli og‘ir turmush
sharoitida qolgan, davlat va jamiyat tomonidan alohida himoya qilishga hamda qo‘llab-
quvvatlashga muhtoj bolalar, shu jumladan:
Nogiron bolalar; jismoniy va (yoki) ruhiy rivojlanishida nuqsonlari bo‘lgan bolalar;
yetim bolalar; ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar; ixtisoslashtirilgan bolalar
muassasalarida tarbiyalanayotgan bolalar; muayyan yashash joyiga ega bo‘lmagan
bolalar; kam ta‘minlangan oilalardagi bolalar; jinoiy javobgarlikka tortilgan va jazoni
ijro etish muassasalarida turgan bolalar; zo‘rovonlik va ekspluatatsiya, qurolli
mojarolar va tabiiy ofatlar natijasida jabrlangan bolalar.
nogiron bola – jismoniy, aqliy, sensor (sezgi) va yoki ruhiy nuqsonlari
bo‘lganligi tufayli turmush faoliyati cheklanganligi munosabati bilan ijtimoiy
yordamga, himoyaga muhtoj hamda qonunda belgilangan tartibda nogiron deb topilgan
bola.
•
BOLA HUQUQLARINI HIMOYA QILISH BO‘YICHA
Dostları ilə paylaş: