Bitkilər pH
duz
Qurd otu, çoxillik və sarı lüpin 4,5-5,8
Kartof 5,0-6,0
Çovdar, vələmir 5,0-7,0
Çəltik, darı, qarabaşaq 5,5-6,5
Yer kökü 5,6-7,0
Buğda, arpa, qarğıdalı 6,5-7,0
Noxud, yem paxlası, yazlıq və qışlıq gülül (pırpızlı)
çəmən üçyarpağı, ensiz yarpaq lüpin 6,0-7,2
Çuğundur, günəbaxan 6,0-7,5
Soya, lobya, xəşəmbül, ağ lüpin 6,3-7,5
Yonca, xaşa 6,5-7,8
Növbəli əkinlərdə gübrələmə sisteminin işlənib hazırlanması zamanı turş torpaqların
əhənglənməsi mineral gübrələrin səmərəliliyini artırır. Əhəngləmə zamanı torpaq kalsium və
maqneziumla zənginləşir, UTK-nın (uducu torpaq kompleksi) əsaslarla doyma dərəcəsi yüksəlir,
bitki üçün bəzi qida elementlərinin (fosfor, molibden, azot) mütəhərrikliyi və asanlıqla
mənimsənilməsi artır, torpağın bioloji aktivliyi güclənir və onun fiziki-kimyəvi xassəsi yaxşılaşır,
mineral gübrələrdən qida elementlərinin istifadə əmsalı yüksəlir.
Bitkilərin qida elementlərinə tələbatı.
Məlumdur ki, bəzi qida elementlərini bitki böyük
miqdarda hektara 100-300 kq (makroelementlər) digərlərini isə az miqdarda hektara bir neçə qram
(mikroelementlər) istifadə edir. Fizioloji proseslərin normal getməsi üçün mikroelementlər
tamamilə zəruridir. Boy atma, bitkinin inkişafı, məhsulu və onun keyfiyyəti fosfor və kalium kimi
makroelementlərin çatışmamasından tez-tez məhdudlaşır. Torpaqdakı miqdarına görə onlar 6 qrupa
ayrılır (cədvəl 6).
Ancaq müxtəlif bitkilər torpağın fosfor və kaliumla təmin olunma səviyyəsinə eyni tələbat
göstərmirlər. Bəzi bitkilər - çovdar, vələmir, kartof, çəltik, qurdotu (turşuluğa davamlıdırlar), fosfor
və kaliumla orta dərəcədə təmin olunma zamanı öz potensial məhsuldarlıqlarını reallaşdırılar.
25
Mütəhərrik fosforla optimal təminat diapazonu onlar üçün torpaqda 70-100 mq/kq təşkil edir
(Kirsanova görə). Torpağın 1 kq-da P
2
O
5
-in miqdarı 100 mq olan zaman bu bitkilər altına verilmiş
fosfor gübrəsi onların boy artımını və məhsuldarlığını yaxşılaşdırmır.
Cədvəl 6
Dostları ilə paylaş: |
