1. Tahlil bosqichi. Bu bosqichda masala yechildi deb faraz qilinib, so’ralgan shaklning taxminiy chizmasi chiziladi va unda masala shartida berilganlar aniqlanadi. So’ngra ular bilan so’ralgan shaklning asosiy elementlari orasidagi bog’lanish aniqlanadi va berilganlarga asosan so’ralgan shaklni yasash rejasi tuziladi.Bu bosqich ijodiy bosqich deb ataladi.
2.Yasash bosqichi. Bu bosqich ijro etish bosqichi deb atalib, tahlil bosqichida tuzilgan reja asosida so’ralgan shakl yasaladi.
3. Isbotlash bosqichi. Bu bosqichda yasalgan shakl masalaning shartlarini qanoatlantirishi isbotlanadi.
4. Tekshirish bosqichi. Bunda masala doim yechimga egami,yo’qligi,ularning nechta yechimga egaligi va qachon nechta yechimga egaligi aniqlanadi.
Miqdorlar va ularni o’lchash
Miqdor tushunchasi faqat matematika fanida qo’llaniladigan asosiy tushuncha bo’lib emas, balki fizika, kimyo kabi fanlarda ham kiritilgan tushunchalardan biri bo’lib hisoblanadi.
Ta’rif. Obyektlar yoki hodisalarga xos umumiy xossa miqdor deyiladi.
Ta’rif. Quyidagi shartlarni qanoatlantiruvchi miqdor bir jinsli additiv-skalyar miqdor deyiladi:
1) Ixtiyoriy bir jinsli a va b miqdorlarni taqqoslash mumkin,yani a=b,a>b, a2) Ixtiyoriy bir jinsli a va b miqdorlarni qo’shish mumkin, ya’ni a+b=c (yig’indi miqdor).
3) Miqdorlarni songa ko’paytirish mumkin, yani b=xa, x R
4) Miqdorlarni ayirish mumkin,yani a=b+c shatni qanoatlantiradigan c miqdor a va b miqdorlarning ayirmasi deyiladi.
5) Bir jinsli miqdorlarni bo’lish mumkin,ya’ni a:b=x
Miqdorlarni o’lchash ularni taqqoslashga olib keladi.
Kesma uzunligi va uning xossalari
Quyidagi shatlarni qanoatlantiruvchi musbat miqdor kesma uzunligi deyiladi.
1.Teng jismlar teng uzunlikka ega;
2.Agar kesma chekli sondagi bo’laklardan tashkil topgan bo’lsa, uning uzunligi bo’laklarning uzuliklari yigindisiga tengdir.
Xossalari:
1.Kesma uzunligi haqiqiy songa teng.
2 .a=b m (a)=m (b)
3.c=a+b m (c)=m (a)+m (b)
4.b=x*a m (b)=x*m (a)
5.O’lchov birligi o’zgarishi bilan kesma uzuligining son qiymati ham o’zgaradi.
6.a>b m (a)>m (b)
7.c=a-b m (c)=m (a)-m (b)
8.x=a:b x=m (a):m (b)
Dostları ilə paylaş: |