Respublika ilmiy-amaliy konferensiya 244 A. Oripovning “sohibqiron” dramasida temur obrazi andaqulova Kimyoxon Rashid qizi
Globallashuv davrida tilshunoslik va adabiyotshunoslik taraqqiyoti hamda ta’lim texnologiyalari
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Temur: “Har qandayin bandaga ham kerakdir sirdosh Senga ko‘ngil ochsam bo‘lar …” Sartarosh
|
Globallashuv davrida tilshunoslik va adabiyotshunoslik taraqqiyoti hamda ta’lim texnologiyalari
245 egasidan to eng yuqori lavozim sohibigacha samimiy suhbatdosh, hatto do‘stona munosabatda bo‘lganligini nozik bo‘yoqlarda chizib bera olgan. Balki, shuning uchun ham shoir o‘z dramasining boshlanishida Temurdek buyuk hukmdorni kazo-kazolar davrasida emas, balki oddiy bir sartarosh suhbatida tasvirlaydi: Temur: “Har qandayin bandaga ham kerakdir sirdosh Senga ko‘ngil ochsam bo‘lar …” Sartarosh: “Qulluq, Hazratim”. [1.4.] Dramada Amir Temur obrazi tilidan keltirilgan bu so‘zlardan anglash mumkinki, u oddiy insonlar orasidan ham o‘ziga do‘st topa olgan. Adabiyotshunos S.Mirzaev “XX asr o‘zbek adabiyoti” kitobida “Sohibqiron” dramasi haqida fikr bildirar ekan: “Amir Temur Vatanga, xalqqa xiyonat qilgan shaxslarni aslo ayamagan, gunohkorlarni qattiq jazolagan. Abdulla Oripov dramasida Sohibqironning ana shu xislatlari, mamlakat va xalq oldidagi buyuk xizmatlari birin- ketin ochila boradi. Natijada asarda Amir Temurning buyuk va salobatli, jonli va tabiiy obrazi yaqqol namoyon bo‘ladi. U mohir sarkarda, adolatli podshoh, insoniy va diniy qonun-qoidalarni yuksak qadrlovchi va ularga izchil amal qiluvchi hukmdor, mehribon ota, adabiyot va san’atni teran anglovchi va yuksak qadrlovchi noyob did sohibi sifatida gavdalanadi”, – deya A.Oripov asariga yuqori baho beradi [3.394]. Abdulla Oripov voqealar chizgisini shunchalik mohirlik bilan bir ipga tizadiki, bu aynan Temurning psixologik tasvirini, ruhiy holatini yaratishda, uning ichki dunyosini ochib berishda muhim rol o‘ynaydi. Sartarosh va Temur suhbatidan keyin voqealar rivoji yana bir pog‘ona jiddiy tus oladi, yana bir pog‘ona jadallashadi. Unda Amir Husaynning qabihliklari yorqin ochib berilib, Temurning oliyjanobligi va kechirimliligi bilan zidlanadi. Drammada tasvirlanishicha, Husaynn Kalomullohni o‘rtaga qo‘yib qasam ichadi, ammo va’dasida turmaydi. Shunday qaltis vaziyatlarda ham Temur kechirimli bo‘ladi. Dramada Sirdaryo bo‘yidagi bo‘lib o‘tgan Jetega qarshi jang yodga olinadi. Temur tilidan keltirilgan misralarda Husayn jang mag‘lubiyatiga sabab bo‘lgan shaxs sifatida qoralanadi: “Lashkarini siylamagan sen – xasis amir Ust-boshi ho‘l holdan toygan sening lashkaring Och-u nahor bo‘lgani-chun ortga chekindi”. [1.9.] Amir Temur bu jangda Husaynga tajriba va bilim yetishmaganini aytadi. A.Oripov xuddi shu mazmunni Temur nutqiga shunday mohirlik bilan olib kiradiki, bugungi kunda uni yoshlarga tarixiy o‘rnak va chaqiriq sifatida ko‘rsatsak arziydi. Bu sahnada shoir kitob o‘qimaslikning, ilmsizlikning kasriga qolgan insonlar hayotini ochib beradi: Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|