Toshkent 2020 yil

Sanitariya talablariga ko‗ra 4 yillik almashlab ekish quyidagicha amalga 
oshiriladi:
-birinchi yilda maydonga suyuq axlat quyiladi; 
-ikkinchi yili yer qaydalib hayvanlar uchun emish bo‗ladigan ekinlar ekiladi, 
masalan, o‗tlar, donli o‗simliklar, makkajo‗xori va boshqalar; 
-uchinchi yili hayvonlar uchun lavlagi ekilishi mumkin; 
-to‗rtinchi yili 
–
 kartoshka ekilsa bo‗ladi.
Shaharlarni toza tutishni tashkil qilish va sanitariya nazoratini 
uyushtirish. 
Chiqindi axlatlarning estetik, sanitariya, epidemik va boshqa 
tomoilarini hamda chiqindi axlatlarni yig‘ishni, shahar hududidan olib chiqib 
ketishni va zararsiz holatga keltirishning murakkabligi nazarda tutilib 
shaharlarning tozaligini izchillik bilan rejali ravishda amalga oshirishni taqozo 
etadi. Joylarda tozalikni ta‘minlash kommunal xo‗jalik idoralariga yuklatilgan.
Ular uchun kerak bo‗lgan asbob-uskunalar, transport va boshqa vositalar shu 
idoralarning ixtiyoriga topshirilgan. Demak, tinimsiz ravishda axlatlarning hamma 
turlarini shahardan olib chiqib ketib, ularni zararsiz holatga keltirish, maydon va 
ko‗chalarning tozaligini, axlat yashik va baklarning butunligini, hojatxonalarning, 
uy-joy atroflarining tozaligini, axlat tashish avtomobil transportlarining butun va 
sozligini ta‘minlash ular zimmasidadir.

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
168 
Sanitariya muassasalari esa bu borada quyidagi vazifalarni bajaradilar: 
-
Ogohlantirish sanitariya nazoratini olib borish; 
-Tozalash punktlarini nazorat ostiga olish; 
-Chiqindi axlatlarni tozalash inshootlarida, yahni haydalish va assenizatsiya 
shudgorlarida, kompost qilish maydonlarida axlatlarni kuydirish va qayta 
ishlashning natijalarini nazorat qilish vazifalarini bajarish; 
-Shaharlarning iflosligi bilan bog‘langan kasalliklarni o‗rganish, ayniqsa 
oshqozon-ichak yuqumli kasalliklari, sariq kasaliklarning tarqalishini o‗rganshi.
Odatda shaharlarning kengayishini, aholining demografik ko‗rsatkichlarini, 
kelajakda taraqqiy etishini ko‗zda tutib 
ularning tozaligini ta‘minlash loyihalari 5-10 
yilga mo‗ljallab tuziladi. Ammo 5 yilga 
mo‗ljallangan 
loyihalarda 
juda 
aniq, 
bajarilishi 
mumkin 
bo‗lgan 
vazifalar 
ko‗rsatiladi. 
Shunday loyihalar ishlab chiqilgandagina 
shaharlarni toza tutish imkoni rejali ravishda 
amalga oshiriladi va hozirgi zamon sanitariya 
texnika asbob va anjomlaridan foydalanishga 
sharoit tug‘iladi.