Xasanova Sh. T bolalarni sahnalashtirish va ijodiy faoliyatga o’rgatish

Barmoq teatri. 
Yoz oyida bolalarning o‘z qo‘llari bilan yasagan 
o‘yinchoqlaridan o‘yinchoq teatrlari, stol va barmoq teatrlari tashkil qilganda 
foydalanish mumkin. Bunda bolalar nafaqat oddiy tamoshabin, bo‘lib qolmasdan 
ular mehnat qiluvchi, ijodkorga aylanib, o‘zlaridan kichik ukalariga teatr ko‘rsatish 
bilan ularni hursand qiladilar. 
Barmoq teatri qaxramonlarini qog‘ozdan yasash mumkin. Bu kichik konus 
va silindr shaklidagi barmoqqa kiyish uchun yasalgan. Qog‘ozdan odam, 
xayvonlarning kichik shaklida barmoqqa tasvirini tayyorlab, uni barmoqqa 
qog‘ozdan uzuk shaklida yasalgan qog‘oz halqaga yelimlab, barmoqqa kiyib 
olinadi. Teatr qaxramonlarini kichik qutichalardan ham yasash mumkin. 
Qutichalarning tag tomonidan barmoqni kirgizish uchun joy tayyorlab, qutichaga 
xohlagan qiyofa berish mumkin. Qutichaning qulay tomonidan barmoq sig‘adigan 
kichik teshikcha qilib qo‘yiladi, masalan: gugurt qutisidan, kublardan, dumaloq 
shakldagi qutichalardan va boshqalardan. Barmoq teatri uchun turli xil 
gazlamalardan foydalanish ancha keng tarqalgan. Bunda gazlamaning sitilib 
ketmaydigan xili tanlanadi va uning teskari tomonidan tikib, so‘ngra o‘ngiga 
ag‘dariladi, qolgan joyi tikib chiqiladi. Bolalarga andozaning teskari tomonidan 
tikishni, ko‘z, qosh, burun, og‘iz kabilarni tikish yoki yopishtirish kerakligini 
aytib, ularni bajarishga undash mumkin. Bolalar mustaqil soch, jiyak, lenta va 
to‘rdan bezaklarni o‘zlari tikadilar. Paralondan ham barmoq teatri qaxramonlarini 
yasash mumkin. Paralondan turli qaxramonlarning bosh qismini tayyorlab, 
barmoqqa kiygazish joyini qilib, qahramonlarni bezatishda matolardan ham 
foydalanish mumkin. Maktabga tayyorlov guruxi bolalari ishtirokida barmoqqa 
kiyish uchun qaxramonni barmoqqa mos qilib bichib, usti tomonidan «halqa» 
choki bilan, ba’zan esa to‘g‘ri chok bilan ichki tomonidan tikib,o‘ngi tomoniga 

---

73 
o‘giriladi. Detallarni bolalar o‘zlari tugmacha, jun iplar yordamida jihozlaydilar. 
Barmoq teatrini qog‘oz quyuqasidan ham yasash mumkin. Bunda qog‘ozdan 
silindr shaklini yasab, barmoqka mos qilib qog‘oz quyqani silinrga kirgizib, co‘ng 
hohlagan shaklni yasash mumkin. Qurigandan keyin bosh qismlarni bo‘yash lozim. 
Ularga ba’zi detallarni qog‘ozdan qirqib, yelimlab qo‘ysa bo‘ladi. Masalan: 
quloqlarni, ko‘zlarni esa tugmachadan, matolardan, turli iplardan sochlarni qilish 
mumkin. Bunday o‘yinchoqlarni katta maktabgacha yoshdagi bolalar mustaqil 
bajaradilar. Kartonga chizib qirqilgan shakllardan: qizcha, qushcha, hayvonlar 
boshining orqa tomoniga kichik karton kog‘oz qoldig‘idan barmoq sig‘gulik qilib 
yopishtirib qo‘yish mumkin. 
Barmoq teatri boshqa teatrlar kabidir, lekin uning farqi shundaki har bir 
ertak qaxramoni bolalarning barmoqlariga mos kichik yoki ertak ko‘rsatuvchining 
barmog‘iga to‘g‘ri keladigan qilib tayyorlanadi.