Xeshlew tu’sinigi

Xeshlew tu’sinigi
Úlken kólemli maǵlıwmatlarda payda bolatuǵın mashqala bul izlew. Eger maǵlıwmatlar tártipsiz jaylasqan bolsa sızıqlı izlew qollanıladı, effektivligi O (n/2). Eger massiv tártiplengen bolsa ekilik izlew qollanılıwı múmkin, effektivligi O (log2 n). Tártiplengen maǵlıwmatlar hám ekilik terek penen islewde qoyıw, óshiriw ámelleri qıyınshılıq keltirip shıǵaradı. Bunda terek balanstı joǵaltadı keyin onı taǵı balansqa alıw keliwge tuwrı keledi. Bul jaǵdaylarda xeshlash algoritmı isletiledi. Bunda dızbek maǵlıwmatların ańlatıwshı gilt jaratıladı jáne onıń tiykarında maǵlıwmatlar kestege jazıladı. Bul keste xesh keste dep ataladı. Gilt i=h (key) funksiyası arqalı anıqlanadı. Bul funksiya xesh-funksiya dep ataladı. Xeshlash algoritmı qıdırılıp atırǵan elementti onıń gilti boyınsha xesh-kestede jaylasıwın anıqlaydı. Xeshlash bul úlken kóplikti kishi kóriniste saqlaw usılı.
Mısalı, sózlik, bunda maǵlıwmatlar álipbe tártibinde jaylasadı, bul jerde álipbe gilt dep qabıl etiledi.
Programmalastırıwda xeshlaw termini 1967 jılı Xellerman tárepinen kiritilgen. Rasında xeshlash bul maǵlıwmatlardı giltleri boyınsha tez izlew ushın adreslewdiń arnawlı usılı.
Eger jıynaq N elementten ibarat bolsa, onı 2 N ta hár túrlı kóp jaǵdaylarǵa ajıratıw múmkin.
Xesh funkciya ha’m xesh keste
Funksiya, kishi jıynaqlar tasiri belgileydi, maǵlıwmatlar elementi giltin keste indeksine (xeshkeste) qáliplestiredi. Bul funksiya xesh-funksiya dep ataladı : i = h (key) key - gilt, i - keste indeksi. Funksiya nátiyjesi boyınsha bir neshe gilt bahaları birdey i indeksin beriwi múmkin. Bul jaǵday xeshlawda kolliziya dep ataladı. Jaqsı funksiya bul kolliziyani minimallastıratuǵın hám keste boyınsha maǵlıwmatlardı teńday tarqatatuǵın funksiya bolıp esaplanadı. Jetilisken xesh-funksiya bul ulıwma kolliziya keltirip shıǵarmaytuǵın funksiya.
Xesh-keste bul ápiwayı dızbek bolıp, standart emes kóriniste adreslenedi.
Xeshlaw usılları hár túrlı bolıp olar h (key) funksiyaları hám konfliktlerdi sheshiw usılları menen parq etedi.
Mısalı, m uzınlıqtaǵı simvolli n ta qatar berilgen. Qatarlardan ekewin teńligina q ret tekseriw kerek. Onıń ushın O (q * n * m) quramalılıqta ámel atqarıladı. Bunıń ornına biz barlıq qatarlar xeshlash, saqlaw keyin eki qatar salıstırıw ornına eki sannı salıstırıwımız múmkin. Xeshlanatug’i’n obiektler hár túrlı bolıwı múmkin. Simvolli qatarlar, súwret, graf, bitli fayllar. Xesh funksiya tek bir tárepke isleydi, yaǵnıy xeshlang’an giltti qayta tiklep bolmaydı.