XəZƏR 2014, №2 bu sayda güMÜŞ DÖVRÜN ŞAİRLƏRİ
Yüklə 381,02 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BU GÜN YOLKA OLMAYACAQ
- ATLARLA YAXŞI RƏFTAR
- MARİNA SVETAYEVA
- CANIM-GÖZÜM, NEYLƏMİŞƏM MƏN SƏNƏ
- NOBEL KÜRSÜSÜ PATRİK MODİANO
- HARDAN GƏLDİYİ BƏLLİ OLMAYAN SƏSLƏR”
|
RAMİZ RÖVŞƏN
MAYAKOVSKİ Rus dilindən çevirdi: RAMİZ RÖVŞƏN MÜƏLLİF BU SƏTİRLƏRİ SEVİMLİ ÖZÜNƏ HƏSR EDİR görən kim mismarladı; “Allahın Allah yeri var, padşahın padşah yeri”. Bəs mən onda hara gedim, mənim yuvam hardadı? Varmı mən boyda adama bir sığınacaq yeri? Mən də Sakit okeantək xırda olsaydım əgər, Sularımda çimən ayla sevişərdim gecələr. Özüm boyda yarı indi hardan tapım özümə? Mənim yarım sığışarmı darısqal göy üzünə? Axx, əgər kasıb olsaydım mən də milyarder kimi, Başıma yağan pul-para başımı qatardımı? Qoşun-qoşun hücum çəkən arzumu, istəyimi Doyurmağa bu dünyanın qızılı çatardımı? Cızmaqara eləsəydim Dantetək, Petrarkatək, Şeirlərim od salsaydı sevgilimin canına – Bu dünyanın gözəlləri sıraya düzülərək Sevişməkçin dəstə-dəstə axışardı yanıma. Göydə çaxan ildırımtək batıq olsaydı səsim, Heç diksinib qorxardımı göydə uçan quş belə? titrəyər yer kürəsi, Ulduzlar da başı üstə tökülər göydən yerə. Günəştək sönük olsaydım – neyləyərdim mən onda? Görən oya bilərdimmi zülmətin gözlərini? Mən istəsəm – qoca dünya çimər nənim nurumda, İşığıma bələyərəm çılçılpaq dizlərini. Amma məndən işıq uman, sevgi uman kimdi, kim? Kiminçündü bir yük kimi sürüdüyüm bu sevgim? Axı hansı bəd saatda, hansı ulduzun altda, Hansı günahkar bir eşqin meyvəsi olmuşam mən? Heç kəsə lazım olmayan bu yekəpər vücudla Görən hansı nəhəng divin belindən gəlmişəm mən?!.. 1916
BU GÜN YOLKA OLMAYACAQ Bu gün yolka olmayacaq, dil tökməyin, balalar, Atanızı meşəyə buraxmaq olmaz axı. O meşənin arxasında ağzından od saçan bir əjdaha var, Atanızın canına qəlpə-qəlpə sancılar onun iti caynağı. Yox, bu gecə o yolkanın dibində Qar kimi ağ pambıq da olmyacaq. Axı indi arıtək min-min əsgəri sancır güllələr bircə gündə, Belə getsə, yaraların üstünə qoymağa da pambıq tapımayacaq. Şam da yandırmaq olmaz bu gecə sübhə qədər, Axı nəhəng, yırtıcı gəmilər var dənizdə. Orda zalım adamlar topların lüləsini tuşlayıb gözləyirlər; Haçan işıq yanacaq sizin pəncərənizdə. Babanız da gəlməyəcək, gözləməyin nahaqdan, Sizə oyuncaq da gətirən deyil. Babanız axı indi zavoddadı, zavodda. Zavod nədi? Barıt düzəldilən yer. Musiqi də olmayacaq bu gecə, Qardaşınız hardan bir cüt əl tapıb çalsın axı qarmonu? Bəlkə də, cənnətdə, elə indicə, Qolları qırılmış bir şəhid kimi basır öz bağrına mələklər onu. Yaxşı, bəsdi, ağlamayın, bir az gülsün üzünüz, Axı hələ neçə-neçə yeni il var qabaqda. Heç bircə il keçməyəcək, görəcəksiz özünüz; Nəhəng yolka qurulacaq bu balaca otaqda. Yenə mahnı deyə-deyə o yolkanın başına dövrə vuracaq hamı. Yolka da ki nə yolka?! Üstü dolu bərbəzək, lampaları rəngbərəng. Elə uzun çəkəcək ki, o yeni il bayramı, Axırda lap hamının zəhləsini tökəcək. 1916
ATLARLA YAXŞI RƏFTAR Atın nalları yeri döyürdü. Nallar, elə bil ki, nəğmə deyirdi. Daş-divarı küləklərlə yeyilən,
Ayağına buzdan çəkmə geyinən küçə birdən sürüşdü, qaçdı nalların altdan. Guppultuyla yıxılıb böyrü üstə düşdü o gedən at da. Dörd yandan adamlar tökülüşdülər. baxdılar, gülüşdülər: -Ata bax! Ata bax! Nə pis yıxıldı bədbaxt!.. Bircə mən qoşulmadım o arsız gülüşlərə. Bir az yaxına gəldim, Atın gözlərini gördüm. Gördüm onun qəmli baxışlarını, Sifətindən damla-damla axan göz yaşlarını. Ürəyimdən kədər daşdı, qarışdı onun qəminə. Bir az mən ona oxşadım, o da mənə. “Gözəl atım, elə bilmə, sənə gülən bu adamlar səndən xoşbaxtdı, xoşbaxt, Sənin boynun cilovludu, biz azadıq, əzizim. Bu dünyada hər bir adam bir azca da atdı, at, Biz hərəmiz bir cür atıq, əziziim”. Yoxsa duydu ürəyimdən keçəni? Bu sözlərim, bəlkə də, gülməli gəldi ona. Amma birdən topladı var gücünü, Qalxdı, kişnəyə-kişnəyə quyruğunu yelləyib düzəldi öz yoluna. Unutmuşdu, deyəsən; ömür keçib, qocadı, Uzun yollar salıb onu ayaqdan. Ona elə gəlirdi ki, bir balaca dayçadı, Ömür hələ qabaqdadı, qabaqda... 1918
MARİNA SVETAYEVA * **
Bir babam skripka çalandı mənim, Üstəlik, oğruydu, həm də atçapan. Onun qanı gəzir canımda mənim, Mən də avarayam, oğruyam yaman. Bəlkə də, o özü mənim əlimlə Oğruyur bazardan bu ərikləri. Onun güdazına getmişəm elə; Ah, o donqarburun, qıvrımsaç dəli. Nə bir ağac əkib, nə yer şumlayıb, Əkinə, biçinə yad olubdu, yad. Onun ömrü boyu dostu olmayıb, Amma qızbazlıqda ad çıxarıb, ad. Bir qonşu xanıma gözü düşəndə Muncuq bağışlayıb ona əlbəəl. Mənə elə gəlir, o babam həm də Bir az qorxaq olub, bir az ağciyər. Qəlbində cin-şeytan yuva salsa da, Gecə qəbristandan keçməyib heç vaxt. Çəkməsinin uzun boğazındasa O, bıçaq gəzdirib həmişə, bıçaq. Pişiktək cəld olub, qurd kimi kinli, Ondan zara gəlib bütün el-oba. Yox, mənə nədənsə elə gəlir ki, Heç vaxt skripka çalmayıb babam. Vecinə almayıb – dünya dağılsa, Babam belə olub... Olsun da, nə qəm. Babam necə skripka çalıbsa, Mən də elə bax o cürə şairəm. 23 iyun 1915
Dünən hələ gözlərimə baxırdın, İndi yana çevirirsən üzünü. Dünən mənsiz olanda darıxırdın, İndi mənə çox görürsən özünü. Mən kiməm ki, bir ağılsız, key qadın, Ağıllısan, mənə cavab versənə. Yüz il keçsə, susmaz yenə fəryadım: “Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə?!” Yoxsa bizi ögey balası bilər; Sevgi bizə zülm eləyər, yorulmaz. Axan qanı, göz yaşını su bilər; Göz yaşında, qanda çimər, durulmaz. Gah qatarlar, gah gəmilər ayırar, Yollar durar sevənlərin qəsdinə. İniltimiz yer üzünə yayılar: “Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə?!” Dünən hələ mən başının tacıydım, Sən qarşımda qolu bağlı qul kimi. Birdən-birə bir cüt əlin açıldı; Yerə düşdü ömrüm xırda pul kimi. Lap bir uşaq qatilitək əgər mən Bir gün çıxsam məhkəmə kürsüsünə, Cəhənnəmdə rastlaşsaq da, deyərəm: “Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə?!” Soruşaram çarpayıdan, divandan: “Nə günahın cəzasını çəkirəm?” Nə olsun ki, öpüşmüşük bir zaman, İndi gərək çarmıxamı çəkiləm? Sən gah oda atdın məni, gah suya, Gah yandırdın, gah dondurdun əksinə. Sən gör nələr etmisən mən yazığa! Canım-gözüm, neyləmişəm mən sənə?! Nə yaxşı ki, ağıllandım axırda, Sənin adın bir də gəlməz dilimə. Bir ürəkdən sevgi yoxa çıxanda, Bağban ölüm ayaq basır yerinə. Nə xeyri var – ha silkələ indi sən, Kim bar umar bir qurumuş ağacdan? Canım-gözüm, sənə neyləmişəmsə, Hamısına görə məni bağışla!.. 14 iyun 1920 NOBEL KÜRSÜSÜ PATRİK MODİANO 2014-cü ilin ədəbiyyat nominasiyasında Nobel mükafatı laureatı fransız yazıçısı və ssenaristi Patrik Modiano oldu. 69 yaşlı Modiano ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatını alan on birinci fransız yazıçısıdır. Modiano bu mükafata “işğal dövründə insan talelərinin təsvirinə görə” layiq görülüb. İsveç Akademiyası Modianonun əsərlərini Marsel Prustun yaradıcılığıyla müqayisə edir: “Onun yaradıcılığında insanı valeh edən budur ki, bütün əsərləri bir-biriylə səsləşir, bir-birinin əks-sədasıdır və onları unikal edən də məhz budur. O, dövrümüzün Marsel Prustudur”. Modiano 1945-ci ildə Parisdə anadan olub. Onun ilk romanı “Ulduz meydanı” (1968) müəllifinə şöhrət gətirib. “Bulvar dairəsi” romanı (1972) Fransız Akademiyasının Böyük mükafatını, “Qaranlıq dükanlar küçəsi” romanı (1978) isə Qonkur mükafatını alıb. Modiano həyatda qapalı, azdanışan və çox utancaq bir insandır. O, yığıncaqlardan, çıxışlardan qaçır, baxmayaraq ki, hər yeni kitabıyla yazıçıdan müsahibə almaq, onu televiziya verilişinə, mətbuat konfransına dəvət etmək istəyənlər çoxdur. Təbii ki, Modianonun oxucularına deməyə sözü var. Amma üzbəüz ünsiyyətdənsə, onlarla romanlarının səhifələrindən danışmağa üstünlük verir. Onun əsərləri adi insanların yaddaşının keşiyində ayıq-sayıq durmuş əsgərə bənzəyir. Özü isə deyir ki, əlinə qələm alandan bəri eyni əsər üzərində işləyir və Nobel mükafatının ona verilməsi çox qəribə bir şeydir – “niyə məni seçdilər, başa düşmədim...” “HARDAN GƏLDİYİ BƏLLİ OLMAYAN SƏSLƏR” Yüklə 381,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|