Ximiya texnologiya fakulteti

2.3.Basqa qurallar
Elektr spektroskopiyasında isletiletuǵın basqa ásbaplarǵa tómendegiler kiredi:

• 
  kernew, aǵıs hám qarsılıq sıyaqlı tiykarǵı elektr parametrlerin ólshew ushın isletiletuǵın multimetrler;
  
• 
  keń chastota diapazonındaǵı materiallardıń qásiyetlerin úyreniw ushın isletiletuǵın hár qıylı forma hám chastotalardıń elektr signalların jaratatuǵın signal generatorları ;
  
• 
  Waqıt ótiwi menen elektr signalların kóriw ushın isletiletuǵın osiloskoplar;
  
• 
  elektr signallarınıń chastotalı quramın analiz qılıw ushın isletiletuǵın spektr analizatorları;
  
• 
  maǵlıwmatlardı qayta islew hám materiallıq ayrıqshalıqlardı modellestiriw ushın kompyuterler hám programmalıq támiynat.
  

Elektr spektroskopiyasında materiallardıń ózgesheliklerin anıqlaw hám tolıqlaw úyreniw ushın bul ásbaplar jalǵız ózi yamasa basqa ólshew usılları menen birgelikte qollanılıwı múmkin.
Arnawlı bir waziypaǵa qaray, izertlewshilerdiń materiallardıń qásiyetleri haqqında eń tolıq maǵlıwmattı alıw ushın elektr ólshew ásbapları hám maǵlıwmatlardı qayta islew usıllarınıń túrli kombinatsiyalarınan paydalanıwları múmkin.
Mısalı, sapalı materiallardı analiz qılıw programmalarında multimetrler hám osiloskoplar sıyaqlı ápiwayı ásbaplar tiykarǵı parametrlerdi ólshew hám waqıt ótiwi menen signallardı vizualizatsiya qılıw ushın isletiliwi múmkin.
Material qásiyetlerin muǵdarlıq analiz qılıw hám olardı xarakteristikalaw ushın empedans analizatorları, tarmaq analizatorları hám spektr analizatorları sıyaqlı jáne de quramalı qurallardan paydalanıw múmkin. Bul ásbaplar keń chastota diapazonında material parametrlerin ólshew hám materiallardıń fizikalıq qásiyetlerin anıqlaw ushın isletiliwi múmkin bolǵan grafik hám spektrlarni jaratıw imkaniyatın beredi.
Bunnan tısqarı, materiallardıń qásiyetlerin anıqlaw úyreniw ushın hár qıylı sharayatlarda materiallardıń minez-qulqlarınıń matematikalıq modellerin jaratıw hám eksperimental maǵlıwmatlar tiykarında olardıń parametrlerin anıqlaw imkaniyatın beretuǵın modellestiriw usıllarınan paydalanıw múmkin.
Ulıwma alǵanda, elektr spektroskopiya keń chastota diapazonındaǵı materiallardıń qásiyetlerin úyreniw ushın kúshli qural bolıp, pán hám texnikanıń elektronika, fizika, biomedicina hám Material tanıw sıyaqlı túrli tarawlarında qollanılıwı múmkin.
Joqarıda aytıp ótilgen ásbaplardan tısqarı, materiallardıń elektr qásiyetlerin ólshew ushın basqa usıllar hám qurılmalardan paydalanıw múmkin. Mısalı, ayırım jaǵdaylarda keń chastota diapazonında materiallardıń jutılıw hám emissiya spektrlerin ólshew imkaniyatın beretuǵın spektroskoplardan paydalanıladı. Bul sizge materiallardıń optikalıq qásiyetleri, mısalı, sınıwı indeksi, sóniw koefficiyenti hám basqalar haqqında maǵlıwmat alıw imkaniyatın beredi.
Sonıń menen birge, materiallardıń elektr qásiyetlerin ólshew ushın túrli mikroskoplardan paydalanıw múmkin, mısalı, nanometr ólshemleri menen materiallardıń elektr qásiyetlerin ólshew imkaniyatın beretuǵın atom kúsh mikroskopları (AFM). Bul, mısalı, nanomateriallarnıń qásiyetlerin úyreniwde paydalı bolıwı múmkin.
Ulıwma alǵanda, materiallardıń elektr qásiyetlerin ólshew ushın kóplegen usıllar hám qurılmalar ámelde bolıp, olardıń hár biri óziniń abzallıqları hám sheklewlerine iye. Usıldı tańlaw arnawlı bir waziypalarǵa hám kerekli ólshew anıqlıǵına baylanıslı.