Xirurgik kasalliklar

Klinik  manzarasi.  Qizilo’ngachning  unchalik  katta  bo’lmagan  o’smalari 

simptomlarsiz  o’tadi  va  me’da-ichak  yo’lini  rentgenologik  tekshirishda, 

operatsiyalar yoki ochish vaqtida tasodifan topiladi. 

Lewis  va  Maxjiela  adabiyotda  qizilo’ngach  leyomiomasining  155  ta 

hodisasini  yig’ib  tasvirlaganlar;  ulardan  47  tasi  operatsiya  vaqtida,  qolganlari 

autopsiya  vaqtida  aniqlangan.  96  hodisada  o’smalar  simptomlarsiz  o’tgan,  46 

tasida u yoki bu simptomlar bo’lgan. 

Eng  ko’p  uchraydigan  disfagiya  simptomi  odatda  vaqti-vaqtida  yuzaga 

chiqadi  va  ko’p  yillar  ichida  juda  asta-sekin  orta  boradi  (bu  hodisa  rakda  juda 

kam  uchraydi).  To’sh  orqasidagi  og’riq,  bosilish  va  to’lib  ketish  sezgisi, 

dispeptik 

hodisalar 

bundan 

keyingi 

o’rinda  turadi. 

Poliplar 

va 

gemangiomalardan  ba’zan  profuz  qon  ketishi  ehtimoli  bor.  Qizilo’ngachning 

proksimal  bo’limida  joylashadigan  uzun  oyoqchali  poliplar  qayt  qilishda  og’iz 

bo’shlig’iga,  halqum  va  hiqildoqqa  chiqib  qolishi  mumkin.  Polip  halqum  yoki 

hiqildoqqa  tushganda  qattiq  yo’tal  xuruji,  asfiksiya,  ba’zida  o’lim  yuz  berishi 

mumkin. 

Qizilo’ngachning  katta  xavfsiz  o’smalari  traxeo-bronxial  shoxni  bosib 

qo’yishi va o’pkaning yallig’lanish kasalliklariga, atelektazlar rivojlanishiga olib 

kelishi mumkin. Traxeya, bronxlar, nervlar, yurak va ko’ks oralig’idagi boshqa 

a’zolarning  qizilo’ngach    devoridan  tashqarida  o’sayotgan  o’smadan  bosilishi 

natijasida  nafas  qisishi,  yo’tal,  yurak  urishi,  yurak  sohasida  og’riq  va  boshqa 

---

 

276 

buzilishlar paydo bo’lishi mumkin. Qator hollarda o’sma ustidagi shilliq pardada 

nekroz, yallig’lanish va yaralar hosil bo’lishi kuzatiladi.  

Qizilo’ngach  xavfsiz  o’smalarining  xavfli  o’zgarishga  o’tishi  imkoniyati 

ham ehtimoldan xoli emas.  

Ba’zi  bir  mualliflarning  ma’lumotlariga  ko’ra,  qizilo’ngachning  xavfsiz 

o’smalari  ko’pincha  uning  peristaltikasi  buzilishlari  bilan  o’tib,  diafragmaning 

qizilo’ngach  teshigi  churralari  vujudga  kelishi  uchun  shart-sharoitlar  hozirlab 

beradi. 

Rentgenologik  tekshirish.  Qizilo’ngach  polipozi  qizilo’ngachning  varikoz 

kengaygan  venalari  rentgenologik  manzarasini  eslatishi  mumkin.  Polipning 

rentgenologik belgilari quyidagilar: 

1) unchalik katta bo’lmagan yumaloq yoki oval to’lish nuqsoni; 

2) oyoqchasi bo’lganda bu nuqsonning muayyan chegaralarda siljishi; 

3) qizilo’ngach peristaltikasi buzilmagan; 

4) qizilo’ngach devorlarining qayishqoqligi saqlanib qolgan; 

5) qizilo’ngach bo’shlig’ining polip sathida duksimon kengayganligi; 

6) ko’krak oralig’i soyasining kengayganligi.  

Qizilo’ngachning  shilliq  parda  ostidagi  qavatida  joylashgan  juda  kichkina 

lipomalar  (0,2-0,3  sm)  rentgenologik  jihatdan  aniqlanadigan  o’zgarishlar  hosil 

qilmasligi mumkin. 

Katta  o’lchamdagi  lipomalar  tipik  to’lish  nuqsoni  bilan  qizilo’ngach 

bo’shlig’ining  bekilib  qolishiga  sabab  bo’ladi.  Ezofagoskopiyada  o’sma  odatda 

osonlikcha aniqlanadi. Shilliq parda o’zgarmagan, biroq uning ovqat bo’lagidan 

shikastlanib  turishi  sababli  yallig’lanish  va  yara-chaqalardan  asarlar  qolishi 

mumkin.