Xirurgik kasalliklar

 

Qizilo’ngachning kuyishi 

Qizilo’ngach  kuyishi  (Oesophagitis  corrosiva)  o’z  joniga  suiqasd  qilish 

hollarida yuz beradi. F.N. Doronin kuzatuvlarida qizilo’ngachi kuygan 217 nafar 

bemordan  116  nafari  5  yoshgacha  bo’lgan.  Qizilo’ngachning  o’yuvchi  ishqor, 

kuchli kislota, kamroq fenol, lizol, yod, sulema va boshqa ba’zi bir moddalardan 

---

 

260 

kuyib  qolish  hollari  ko’proq  uchraydi.  So’nggi  vaqtlarda  xonadonlarda  kaustik 

soda  kam  ishlatila  boshlangani  munosabati  bilan  bu  moddadan  tasodifan 

kuyishlar  soni  kamayib  ketdi,  biroq  ayrim  joylarda  u  hali  ham  uchrab  turadi. 

Chunonchi,  A.I.  Serjanin  kuzatuvlariga  ko’ra  qizilo’ngach  kuyishidan 

davolangan  115  nafar  odamdan  85  foizida  u  kaustik  sodani  palapartish  holda 

saqlash  (vinodan  bo’shagan  shishalarda,  piyola  va  stakanlarda)  oqibatida  uni 

ichib qo’yish sababli kuyish sodir bo’lgan.  

Ko’pgina 

mualliflarning 

ma’lumotlari 

bo’yicha 

so’nggi 

yillarda 

qizilo’ngachning  sirka  kislotadan  (essentsiya)  kuyib  qolish  soni  birmuncha 

ko’paydi. Kuchli kislota ichib qo’yilganda eng ko’p o’zgarishlar qizilo’ngachda, 

o’yuvchi ishqor ichib qo’yilganda esa me’dada ozroq o’zgarishlar paydo bo’ladi 

deb  hisoblanadi  (chunki  meda  shilliq  pardasi  kislotalar  ta’siriga  ma’lum 

darajada  chidamli  bo’ladi).  Boshqa  omillarning  ham  ahamiyati  bor:  ichilgan 

kimyoviy  modda  miqdori,  me’dada  ovqat  borligi  va  x.k.  Odatda  kuyishdan 

keyin  stenozlar  qolgan  bemorlarda  og’iz  va  xalqum  shilliq,  pardasida  ham 

tegishli o’zgarishlar kuzatiladi. 

Qizilo’ngach  kardial  sfinkteri  ustidagi  distal  bo’lim,  halqum-qizilo’ngach 

birikkan  sohadagi  proksimal  bo’lim,  shuningdek  bifurkatsiya  sathi  eng  qattiq 

zarar  ko’radi.  qizilungach  shilliq  pardasidagi  qattiq  ta’sirotga  javoban 

qizilo’ngach  devorlari  spazmga  uchrashi  natijasida  o’yuvchi  moddaning  turib 

qolishi  qizilo’ngach  distal  bo’limining  birmuncha  jiddiy  zararlanishiga  olib 

keladi.  

Ishqorlardan  zaharlanishda  qizilo’ngachda  eng  og’ir  o’zgarishlar  yuz 

beradi, deb hisoblaydilar, chunki bularda kislotalardan kuyishdan farqli ravishda 

qoraqo’tirning erib ketishi sodir bo’ladi.