3.Xorazmshoxlar davlati ning inqirozga yuz tutishi
Mogullar davlati
XI asrda mogul qabilalari hayotida hali urug aymoqchilik munosabatlari juda kuchli edi.Mogul urug boshliqlari orasidan ichki kurashlarda Temuchin (1155-1227) galaba qozonadi. 1206—yilda Onon daryosi boyida chaqirilgan qurultoyda
Temuchinga ulug xon
yani Chingisxon
degan nom beriladi
1206-yilda dastlab naymanlar boysundiriladi.1207-1208 yillarda Enasoy havzasi,Yettisuv viloyatining shimoliy qismi boysundiriladi va uygurlar taslim boldi.1211-1215 yillarda Xitoyga hujumqilib,Shimoliy Xitoy markazi-szindi (Pekin) shaxrini ishgol qilib, Szin sulolasini taxtdan qulatadi.Chingisxon 1218-1219 yillarda Yettisuv va Sharqiy Turkiston viloyatlarini talofatsiz qolga kiritib, Kuchluk davlatini tugatdi. Shu tariqa Mogullar davlatining garbiy chegarasi Sulton Muhammad Xorazmshox davlati chegarasiga tutashib ketadi.
Dastavval 1216 yilda Chingisxon huzuriga Xorazmshox Baxouiddin Roziy boschiligidagi oz elchilarini yuboradi.Elchilarni Chingisxon iltifot bilan qabul qiladi.Hattoki elchilardan u Sulton muhammadni Garbning Sohibqironi deb, ozini esa Sharqning Sultoni deb xisoblashini Xorazmshoxga etkazishlarini soraydi.Chingisxon qimmatbaho sovgalar bilan Xorazmga qaytaradi.Ularga xorazmlik savdogar Mahmud Yalovochni boschi qilib yuboradi.Ularni Sulton Muhammad 1218 yilda Buxoro shaxrida qabul qiladi.Elchilar Chingisxon Sulton Muhammadni qudratli podshox sifatidabilib,uni ozining eng ardoqli ogillari qatorida korishi hamda u bilan dostona munosabatlar ornatishga roziligini bildiradi.Bunday «iltifot» shubxasiz Sharq ustaomonligida Chingisxonnig Xorazmshoxni oziga qaram qilish niyati bor degan manoni anglatadi.O'zini Iskandariy Soniy (ikkinchi Iskandar)deb atab yurgan podshoga bu yoqmas edi.Xorazmshox tunda Yalovochni xuzuriga chaqirib oladi va unga Chingisxon haqida xamma malumotlarni aytishni soraydi.Chingisxon oz elchikarining natijasidan mamnun boladi.
U o‘z qabiladoshlari manfaati
yo‘lida saroyda ko‘tarilgan barcha fitnalarga boshchilik qilar,
hatto ularda shohga qarshi adovat ruhini uyg‘unlashtirib
qo‘ygan edi.